Irak'ta hükümet ve Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) gerçekleştirdiği kapsamlı bir hane halkı araştırmasına göre Amerika Birleşik Devletleri (ABD) işgalinin başladığı Mart 2003'ten Haziran 2006'ya kadar tahmini 151 bin sivil şiddet nedeniyle yaşamını yitirdi.
Bugün New England Journal of Medicine dergisinin İnternet sitesinde yayınlanan araştırma için tüm ülkede bin kadar köy ve mahallede 9 bin 345 haneden bilgi toplandı.
Araştırmacılar, kapsamın genişliğine rağmen belirsizliğin azaltılamayacağını söyleyerek bu dönemde ölen sivillerin sayısının 104 binle 223 bin arasında değişebileceğini söyledi.
Erkekler için birincil ölüm nedeni işgal
WHO'nun istatistik uzmanlarından Muhammed Ali "Çatışma durumlarında ölüm verilerini belirlemek oldukça zor dolayısıyla araştırmanın bulguları ihtiyatla karşılanmalı" dedi.
"Bununla birlikte ölüm kayıtlarının ve güvenilir hastane kayıtlarının yokluğunda hane halkı anketi en güvenilir çözüm."
WHO Irak temsilcisi Naeema El Gasseer "Bizim bulgularımız medya taraması yapan Iraq Body Count'un belirlediğinden üç kat fazla, 2006'da gerçekleştirilen daha küçük ölçekli bir anket çalışmasına göreyse dört kat az" dedi.
Çalışmaya göre,
- Mart 2003 sonrasında 15-59 yaş grubundaki erkeklerin ilk ölüm nedeni şiddet.
- İşgalin ilk yılında her gün ortalama 128 Iraklı şiddet nedeniyle ölüyordu.
- İkinci yıl bu rakam 115, üçüncü yılsa 126 oldu. Şiddete bağlı ölümlerin yarıdan fazlası Bağdat'ta gerçekleşti.
Sağlık Bakanı Mehdi Mutlab El-Hasanevi "Kimi yerleşimlere güvenlik nedeniyle gidilemedi. Birçok insan şiddet nedeniyle evlerini terk etti. Çalışmanın güvenirliği açısından bu faktörler de hesaba katıldı" dedi.
Sağlık göstergeleri de kötüleşti
Ölüm istatistiklerinin yanı sıra Irak Aile Sağlığı Araştırması'ında hamilelik izleği, ruh sağlığı durumu, kronik hastalıklar, sigara kullanımı, cinsel yolla bulaşan hastalıklar, aile içi şiddet ve sağlık harcamaları gibi başlıklarda da veri derledi.
Araştırma, kesin olmamakla birlikte, işgal öncesine göre bu dönemde şiddet dışı ölüm oranı da yüzde 60 yükseldi.
Kadınların sadece yüzde 57'si AIDS'in ne olduğunu bildiklerini söyledi. Bu oran Türkiye'de yüzde 84, Fas'ta yüzde 91, Ürdün'de yüzde 97. (EÜ/TK)
