Türkiye de Yunanistan Gibi Yasada Değişiklik Yapmalı

Haziran 2019'da değiştirilen Yunanistan anayasası, tecavüzü artık "rıza olmadan cinsel ilişki" olarak tanımlıyor.

TIKLAYIN - Yunanistan'da Tecavüz Yasası Değişti: "Tarihi Bir Zafer"

Bunun öncesinde sunulan bir yasa tasarısı, tecavüzü ağır bir suç olarak değerlendirmiyor ve cinsel saldırıya dair cezaları hafifletiyordu.

Cezası 10 yıla çıkabilen tecavüz suçu, artık rıza ve beyan üzerinden değerlendirilecek ve fiziksel şiddet, vakaların tecavüz olarak nitelendirilmesi için şart olmayacak.

TIKLAYIN - İstanbul Sözleşmesi Nedir?

Yunanistan'daki bu yeni yasayı değerlendirmek ve Türkiye'yle karşılaştırmak için avukatlar İpek Bozkurt, Esin Yeşilırmak, Seher Eriş ve İlayda Önal'la konuştuk.

Bozkurt: "Önemli olan teknik değil, kanun"

"Yunanistan'daki değişen yasada bir cinsel saldırının sadece var olduğunun bir suç olarak ortaya çıkması için kadının rızasının olmaması gerektiği söyleniyor" diyen avukat İpek Bozkurt, şunları söyledi:

"Kadının rızasının olmaması, kendisine karşı yapılan bir eylemi suç haline getiriyor. Eğer şiddet veya tehdit suçun tanımında yoksa ve suçun tek unsuru rızanın olmayışıysa, bunu ispatlamak ya da şikâyet edip davanın görülmesini sağlamak daha kolay bir şey.

"Sadece kadının rızasının olmamasının söylenmesi, davanın yürütmesi için yeterli koşulların sağlanmasına sebep oluyor. İnsan haklarına saygılı bir maddenin yazılmasında kadının beyanı ve rızası, o suçun ortaya çıkması için yeterli olmalı. Fakat asıl önemli olan teknik kanun değil, o kanunun nasıl uygulanacağı.

"Mahkemeler, herhangi bir cinsel saldırıda, kadının mağduriyetini, kadının suça katkısı araştırmadan yargılamalı. Ayrıca hakimlere toplumsal cinsiyet odaklı bir eğitim verilse çok fayda görüleceğini düşünüyorum. "

TIKLAYIN - İstanbul Sözleşmesi Ne Diyor? Devlet Ne Yapıyor?

Yeşilırmak: "Kadınların önemli bir zaferi"

Avukat Esin Yeşilırmak da, Yunanistan'daki yasanın tüm aktivistlerin ve kadınların çok önemli bir kazanımı olduğunu belirterek, şöyle konuştu:

"Türkiye de Yunanistan gibi yasasında değişiklik yapmalı. 'Rıza olmadan cinsel ilişki' şeklindeki mağdur beyanını esas alan cümleyi yasaya koymalıdır. Tabii ki bu demek değildir ki hiçbir delil olmaksızın salt mağdur beyanı ile cezalandırma yapılsın. Ancak mağdur beyanı delil başlangıcı olarak kabul edilirse, cinsel saldırı gibi ispatlanması çok zor bir suç ile ilgili maddi gerçeklik daha kolay aydınlanacaktır.

"Onun dışında özellikle kendi yasalarımız dikkate alınarak hakimlerin takdiri indirim sebeplerini uygulaması engellenmelidir ve yasalardan ziyade uygulayıcıların cinsiyet eşitliğini kavramalarına yönelik eğitimlerin verilmesi gerekir.
Yasalarınız olması gereken olsa dahi bunu uygulayanların kendi ahlaki ölçütleri ile karar oluşturması yasa metinlerini işlevsiz hale getirecektir."

Eriş: "Cinsiyetçi yargı ve kalıplardan vazgeçilmeli"

Yunanistan'ın yeni yasasında taraflardan birinin rızası olmadan gerçekleşen eylemin de tecavüz suçu olarak kabul edildiğini söyleyen avukat Seher Eriş de şöyle konuştu:

"Bu bağlamda değişen tecavüz yasasıyla direkt somut delil aramamak önemli bir gelişme.
"Tecavüzle karşı karşıya kalan kişiler şiddet görmediği için yargıya gitmiyorsa bu suç işleyenleri de cesaretlendirir.

"Bir olayın tecavüz olarak değerlendirilmesinde somut bir fiziksel şiddet, fiziksel tehdit aramak gerekmez keza bu somut olguları tespit etmek çoğu zaman zaten mümkün olmuyor.

"Bir yasanın eksikliğinden söz etmeden evvel o toplumun yapısının değerlendirilmesi gerek. Zira cinsel saldırı konusu gerek medya, gerek devlet bürokrasisinden yapılan açıklamalar, gerekse eğitim ile adeta beslenmekte ardından hukuki bir çözüm aranmakta.

Önal: "Yunanistan yasası mağduru sorgulamıyor"

Avukat İlayda Önal da şöyle konuştu:

"Değişen tecavüz yasası, rıza kavramının literatürde daha çok kullanılması ve değerlendirilmesi adına oldukça önemli bir adım. Ancak burada önemli olan, 'rıza' kavramının ne şekilde değerlendirileceği diye düşünüyorum. Çünkü yargılamada hep karşılaştığımız durumdur, yasa ve uygulayıcın yorumu arasındaki fark.

"2019 yılında olmamıza, feminist hareketin bunca ilerlemesine ve yürütülen tüm mücadeleye rağmen hala, 'hayır diyordu ama beden dili farklı söylüyordu, bu sebeple rızası vardı' gibi bir anlayışın sonuçlarını yargıda görüyoruz.

"Tecavüz ve rıza dışı cinsel ilişki bağlantısını kurmak tüm bu anlayışı reddediyor. Yıllardır yürütülen mücadele ile savunduğumuz 'Hayır, hayır demektir!' anlayışını hukuk sistemine sokuyor ve mağdurun sorgulanmasını ortadan kaldırıyor.

(AP/EMK)