Trump taraftarları: Başbuğ ve güruh ilişkisi

*Fotoğraflar: AA. 

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) dün dört saat süren bir ilk yaşadı.

Başkan Donald Trump'ın mitinginden çıkan taraftarları Capitol Hill'e (ABD Kongre binası) girdi, ortalığı talan etti. 4 kişinin öldüğü olayları ABD'de yaşayan Siyaset Sosyoloğu Doç. Dr. Kumru Toktamış bianet'e yorumladı.

Henüz seçim sürecinde konuştuğumuzda Trump'ın açıklamaları için "Tehlike geliyorum diyordu" demiştiniz. Trump'ın Capitol Hill basılmadan hemen önceki konuşmalarını nasıl değerlendiriyorsunuz?

Capitol Hill'in basılmasına Trump'ın ön ayak olduğunu, teşvik ettigini asla unutmamak gerekir. Sadece Trump değil, şimdi pekcoğu gemiyi terk eden Trump kadrolarının da bu çağrı, teşvik ve önayak olmada önemli rolleri var.

Trump'ın avukatı Giullani, artık seçilmiş bir devlet görevlisi değil ama daha Çarşamba sabahı "madem ki mahkemeler kabul etmedi biz de savaşarak yargılarız seçimleri (trial by combat) demişti.

Trump, "Capitol'e yürüyün ben de sizinle birlikte yürüyeceğim" diyordu taraftarlarına sabah sabah.

Sonuçta ortaya bir şaklabanlık çıktı. Şaklabanlık ama tehlikeli bir şaklabanlık. Tabii daha da önemlisi içerideki temsilci ve senatörlerin "seçim sonuçlarını sorgulayacağız, sorgulamaya devam edeceğiz" iddialarıydı.

"Gizli servis olmasaydı kaos yaşanırdı"

Güvenlik önlemleri tartışmalı konulardan biri oldu. Bununla ilgili ne düşünüyorsunuz?

Bu sabah Temsilciler Meclisi üyesi demokratlar yaşananları aktarırken güvenlik zaafları ile ilgili çok ilginç deneyimler paylaşıyorlar.

ABD'de kamu güvenlik kurumları parçalı yapılardır ve ortak hiyerarşileri yoktur. Biz dışarıdan baktığımızda Capitol'ün çevresini koruyan polislerin cılızlığını, belediye başkanının çağırdığı ulusal muhafızların geç geldiklerini gözlemledik.

İçeride ise Capitol'ü korumakla görevli kuvvetlerin silah çekmek yerine copumsu sopalar kullandıklarını şaşkınlıkla izledik.

Ben her aşamada "saldırganlar siyah olsaydı, ortalık kan revan içindeydi" diyordum.

Bugün öğrendik ki içeride gerçek güvenliği saglayan Başkan Yardımcısı Pence ve Kamala Harris'in korunmasını üsttlenen Gizli Servismiş.

Temsilciler Meclisi uyeleri "Gizli Servis olmasaydı kaos yaşanırdı" diye açıklamalarda bulunuyorlar simdi.

"Bu noktaya bir günde gelinmedi"

İçeriye giren Trump destekçileri senatörlerin koltuklarına oturup poz verdi. Kimileri Nazileri öven tişörtler giyiyordu? Bu profil ABD'de Trump sonrası mı oluştu, hazır bekliyor muydu? 

Bu saldırganların profillerinin sosyolojik ve tarihsel kökenleri tek tek incelenebilir nitelikte. Bu noktaya bir günde gelinmedi.

Trump'ın gücü veya Cumhuriyetçilerin aklı bu potansiyeli siyasi olarak değerlendirebilmek oldu (ve sonunda ayaklarına dolandı. Ama öyle güçlü kökenleri var ki bu yapının, öyle bir günde yok olmaz bu derin kökler.)

Bu göstericileri besleyen kaynaklar hiyerarşik sırası ile;

• 1) Amerikan üstünlüğüne olan inanç ve güven,
• 2) Irkçılık,
• 3) İlk maddenin neo-liberal ekonomi ile 80'lerden beri yerle bir edilmiş olması.

"Trump gitse de koşullar hala burada"

Bunlar Trump ile başlamadı ama Trump ile çok efektif şekilde buluşup bu gerici popülizmi yarattı.

Bu tarihsel ve sosyolojik gerçekler ile iktisadi politikalar hala burada. Trump gitse de burada, olaylar şaklabanlıkla sonuçlansa da burada. Ancak ciddi bir meşruiyet kaybı yaşanmış oldu tabii.

"Barışçıl tepki çağrısı falan yapmadı"

Seçilmiş Başkan Joe Biden'ın ardından Trump "protestoları barışçıl sürdürme" üzerine bir konuşma yaptı. Bu ilginç bir konuşmaydı, nasıl değerlendiriyorsunuz?

Trump barışçıl tepki çağrısı falan yapmış değil. "Sizi anlıyorum, sizi seviyoruz ve hepimizin içi kanıyor" dedi. Ve sonra da "sulh içinde durun" dedi.

"Gidin" demedi, "çekilin" demedi, "durun" dedi. Son derece yapay bir konuşma olduğu belliydi.

Ancak, bu sabah BBC'de duyduğumuz bir kayıtta, göstericiler "her şeyin üstündeki başkanımız konuştu, geri çekiliyoruz" diyorlardı.

Neresinden baksak, neresinden tutsak son derece ürkütücü tepkiler bunlar. Tvitter Başbuğ'u deniyordu Trump icin (Twitter Führer). Gerçekten bir başbuğ ve güruh ilişkisi.

"Yoksullaştırılmış beyazların öfkesi"

Bu kutuplaşma Biden dönemine nasıl yansır? Biden ne yapsa dengeleri yerine oturtur?

Kutuplaşma en azından bir süre için Kongre'de pek başını kaldıramaz. Amerikan geleneğinde devlet olma kültürü bir birlik kültürüdür.

Biden-Kamala idaresi de bu birlik beraberlik söyleminin cisimleşmiş taşıyıcısı. (Obama-Biden idaresi de öyleydi).

Devlet olma halini birkaç sene kurtarmış görünüyorlar şimdi. Ancak toplumsal eşitlik ve barış sağlama konusunda ne derece başarılı olabilecekleri tamamen politik uygulamalarına bağlı.

Olumlu işaretler, ciddi bir iklim değişikliği gündemleri olması. Obama'nın yüksek mahkemeye atayacağı ama seçimlere 8 ay var gerekçesiyle senato başkanının engel olduğu yargıcın Adalet Bakanlığı'na atanması önemli adımlar.

Pandemiden çıkışın ekonomik sıkıntıları ise en büyük engel. Ancak şu açık: Trumpvari politika yapma hali gayrimeşru ilan edildi.

Bununla birlikte o politika sahneleme halinin izleyicilerinin/destekçilerin temelde yatan sorunlari hala burada.

Yoksullaştırılmış beyazların öfkesi sadece Biden'ın babacan beyazlığı ile yatıştırılamaz. (8 yıllık Obama idaresinde de Biden'ın rolü buydu.) Ciddi ekonomik düzenlemeler gerekiyor.

(PT)