Tahir Çetin ve Ali Faik İnter: Uyar Madencilik işçilerinin mücadelesi

Tahir Çetin… 43 yaşındaydı. İşçi önceriydi. Çiftçilikten madenciliğe, madencilikten hak savunuculuğuna uzanan mücadele dolu hayatı vardı.

Ali Faik İnter… 27 yaşındaydı. 18 yıl önce babasını bir maden ocağında kaybettiğinde daha çocuktu. Babası gibi maden işçisi oldu.

TIKLAYIN - 2 maden işçisi dönüş yolundaki kazada hayatını kaybetti

İkisinin yolu Soma’da kesişti. Haklarını ve alacaklarını ödemeyen Uyar Madencilik’in sahibi Azim Uyar’a karşı hak mücadelesine başladılar. Mücadelelerini defalarca kez Ankara’ya taşıdılar.

Bürokratlarla, milletvekilleriyle, partilerin genel başkanlarıyla görüştüler, parti grup toplantılarına katıldılar. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’dan Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’a kadar pek çok isim haklarının ödeneceği sözünü verdi ama verilen sözler hiçbir zaman tutulmadı.

Çetin ve İnter sadece bu yıl en az 13-14 kere Soma’dan Ankara’ya gitti geldi. Ve son eylemlerinde haklarını aramak için gittikleri ve şehre sokulmadıkları Ankara’dan dönerken hayatlarını kaybettiler.

Onların hikayesi Uyar Madencilik’le başladı.

TIKLAYIN - Tahir Çetin ve Ali Faik İnter'in ölümü: Bütün sorumluluğu sırtladılar

İş cinayetleri ve kapanışa giden yol

Soma’da, 13 Mayıs 2014’te 301 madencinin öldüğü iş cinayetinden kısa bir süre önce (Ekim 2013) Azim Uyar’ın sahibi olduğu Uyar Madencilik’in Darkale Kömür Ocağı'nda bir patlama yaşandı.

28 işçi göçük altında kaldı. Göçük altında kalan ve bir ay önce işe giren işçilerden 49 yaşındaki Yunus Güçlü hayatını kaybetti.  Bu işletmedeki ilk iş cinayeti değildi. Sonu ölümle biten, 100’den fazla işçinin de yaralandığı en az dört kaza daha rapor edilmişti.

Öyle ki 2013’te yaşanan başka bir kazanın ardından bakanlık müfettişleri kazanın oluşmasına neden olan eksiklerin giderilmesi için işletmeye 15 gün kapatma cezası vermişti.

Son kazadan sonra işçiler madende can güvenliği olmadığı gerekçesiyle iş bıraktı, üç hafta işbaşı yapmadı. İşveren işbaşı yapmayan işçileri kovarak madenin kapatıldığı açıkladı.

800’den fazla işçi işsiz kalmıştı. İşçilere tazminatları ödeneceği söylendi ama işçiler ücretlerini ve tazminatlarını hiç alamadı. Bunun üzerine de hak mücadelesine başladılar.

İşçilerin hak mücadelesi ilerleyen yıllarda yine aynı şirkete ait olan Ermenek’teki madenlere de sıçradı.

28 Ekim 2014'te Karaman'ın Ermenek ilçesine bağlı Pamuklu köyü yakınlarındaki Uyar ailesine ait kömür madeninde su baskını sonucu 18 işçi mahsur kalarak hayatını kaybetti.

Öncesinde de işten çıkartılan iki işçinin tazminatlarını alamadığı ortaya çıktı. Öyle ki 2014 itibariyle 7 yıldır tazminatını alamayan işçiler vardı.

Soma ve sonrası

Uyar madencilik işçileri seslerini duyurmaya çalışırken Soma Holding’e bağlı Eynez işletmesinde 301 madencinin öldüğü iş cinayeti yaşandı.

Soma Holding’de çalışan 2831 işçi de telefonlarına gelen kısa mesajla işten atıldığını öğrendi. Uyar Madencilik’le Soma Holding işçileri bu tarihten sonra hak arayışlarını birlikte sürdürmeye başladı.

İşi veren devlet

Her iki şirket de Türkiye Kömür İşletmeleri’nden (TKİ) rödevansla (kiralama) iş yapıyordu. Yani çalıştırdıkları yerler devletindi.

Temmuz 2014’te madenciler AKP’nin, Soma faciası sonrası madencilerin çalışma koşullarını iyileştirmek için Meclis'e getirdiği torba yasa tasarısına karşı kendilerine verilen sözlerin tutulmadığını açıkladı ve Ankara'ya gitme kararı aldı.

Eylemin bir kolu da işçilere ödenmeyen tazminatlardı. İşçiler ana işveren olarak Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan verilen sözlerin tutulmasını istedi.

İşçiler “Madenlerin sahibi devlettir. Kiracıyı bilmeyiz, sahibi devleti biliriz” dedi. İşçilerin mücadelesi seneler boyunca sürdü. Hiçbir girişimden sonuç çıkmadı.

Soma Holding için yasa

Soma iş cinayetinden sonra politikleşmeye başlayan Tahir Çetin DİSK’e katıldı. 2018’de de Bağımsız Maden-İş’in kurulmasına öncülük etti. Yıllardır tazminat hakkını alamayan işçilerin hakkının ödenmesi için Bağımsız Maden-İş’le mücadeleye girişti.

Defalarca Ankara’ya gitti, Ermenek, Soma ve Ankara arasında mekik dokudu, siyasilerden sözler aldı.

Mücadele Temmuz 2020’de kısmi kazanımla sonuçlandı. Soma’da 2 binden fazla işçinin çalıştığı Işıklar, Atabacası, Geventepe ocaklarında çalışan işçilerin tazminatlarının Türkiye Kömür İşletmeleri tarafından ödenmesini ön gören yasa Meclis’ten geçti.

Ankara

Uyar Madencilik’te çalışan işçiler kapsam dışında tutuldu. Soma’da ve Ermenek’te Uyar Madencilik'te çalışan işçiler ödenmeyen hakları nedeniyle tekrar eyleme geçti.

Ekim’de yapılan yürüyüşte İçişleri Bakanı Süleyman Soylu tazminatların ödeneceği sözünü verdi. AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş ise Uyar Madencilik işçilerini kapsayan bir yasanın Meclis’e getirileceği söyledi.

Bekleyin dedi ama sözler yine tutulmadı. 1 Temmuz’da Uyar Madencilik işçileri yeniden Ankara’ya yürümek istedi.

İşçiler Ankara'ya sokulmadılar

40 işçi ailelerini de yanına alarak otobüsle Ankara’ya geldi ama kente sokulmadı. Polis işçilerin şehir dışında bekletmeye başladı.

İşçiler arasından seçilen temsilciler partilerle, Mustafa Elitaş’la, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakan Yardımcısı Şeref Kalaycı’yla görüştü. Elitaş haklarını istediklerini söyleyen madencilere "Bana ne, bana mı çalıştınız?" karşılığını verdi.

Kırkağaç'ta

Sonuç alamayan işçiler dün gece Ankara’dan Soma'ya doğru yola çıktı. Ali Faik İnter’in kullandığı araç Manisa Kırkağaç’ta takla attı. İnter ve yanındaki Tahir Çetin olay yerinde yaşamını yitirdi.

Uyar Madencilik süreçteki sessizliğini hiç bozmadı. Siyasiler verdikleri sözü tutmadı. İki insan tüm maden işçileri için mücadele ederken hayatından oldu.(HA)