Fotoğraf: Barınamıyoruz Hareketi Twitter sayfası
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Sosyal Demokrasi Vakfı Gençlik örgütlenmesi (SODEV Genç), "Yükseköğrenimde Yurt Sorunu" başlıklı raporunun sonuçlarını açıkladı.
SODEV Genç, 2019-2020 öğretim yılında 3 milyon 740 bin 332 olan öğrenci sayısının 60 bin 962 yeni öğrenciyle yüzde 1,62 artarak 2020-2021 öğretim yılında 3 milyon 801 bin 294'e yükseldiğine, 703 bin 175 yurt kapasitesinin ise 17 bin 341 ile yüzde -2,47 azalarak 685 bin 834'e düştüğüne dikkat çekti.
Rapora göre, 2020-2021 yılları arasında 20 Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü (KYK) öğrenci yurdu kapatıldı. İller bazında bakıldığında ise son bir yılda İstanbul'da 426, Ankara'da 196 ve İzmir'de bin 156 yatak eksildi.
İstanbul'da yatak başına 34 kişi düşüyor
10 büyükşehirde yer alan, öğrenci yurt kapasitelerini araştıran SODEV Genç, İstanbul'da yatak başına 32, Ankara ve İzmir'de 11, Bursa'da 10, Mersin'de 7, Antalya'da 6, Diyarbakır'da 5, Adana'da ve Konya'da 4, Erzurum'da ise 3 öğrenci düştüğünü aktardı.
- 802 bin 131 üniversite öğrencisinin olduğu İstanbul'da 12 bin 488'i kadın ve 12 bin 163'ü erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 24.651.
- 311 bin 562 üniversite öğrencisinin olduğu Ankara'da 18.684'ü kadın ve 9.009'u erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 27.693.
- 173 bin 611 üniversite öğrencisinin olduğu İzmir'de 9.373'ü kadın ve 6.344'ü erkek öğrenci için olmak üzere toplam yurt kapasitesi 15.717.
2020 yılı Temmuz ayı itibari ile Türkiye'de yer alan 2 bin 311 yükseköğrenim yurdunun yüzde 66'sı vakıf, dernek ve özel işletmelere ait olduğu ifade eden SODEV Genç, yüzde 34'ünü oluşturan 793 KYK öğrenci yurdunun, ihtiyacın çok atında kaldığı belirtti:
"Devlet yurtlarından başka yükseköğretim öğrencilerine özel barınma hizmeti veren yurtların 413'ü kimi derneklere ve 385'i bazı vakıfları aittir. Kapasite bakımından bir kıyasa gidilmesine olanak tanıyacak bilgiye erişilemese de sayıca kıyasa gidildiğinde 798 dernek ve vakıf yurdunun varlığı 793 KYK yurduna üstün gelmekte ve bu sayılar dikkate alındığında kamunun, sosyal devlet anlayışına bağlı kalarak yükseköğretim öğrencilerinin barınma ihtiyacına çözüm bulmak noktasında başarısız olduğunu düşündürmektedir. Üniversite öğrencilerinin dernek ve vakıf yurtlarına mecbur bırakılması devletin, Anayasada tarif edilen sosyal devlet tanımına uymaktan uzak olduğunu göstermektedir."
Kasapoğlu: KYK yurtlarının kapasitesi 720 bin
Gençlik ve Spor Bakanı Mehmet Muharrem Kasapoğlu, 22 Eylül'de yaptığı açıklamada, Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğü (KYK) bünyesindeki yurt ve yatak kapasitesinin son 19 yılda yaklaşık 4 kat arttığını, yurt sayısının 190'dan 768'e ve kapasitenin 182 binden 720 bine yükseldiğini ifade etmişti.
Kasapoğlu 23 Eylül'de Hürriyet'e yaptığı açıklamada ise Kredi ve Yurtlar Kurumu'na bağlı yurtlara yerleşmek için bu yıl 624 bin 136 başvuru olduğunu belirterek şu bilgileri vermişti:
"Bu başvuruda biz 362 bin kişiyi yurda yerleştirdik. Bunun 46 bin 863'ü feragat etti. 35 bini hemen ilk yedekte yerleştirdik. Normal süreçte biz başvuranların yüzde 90'ını yerleştiriyoruz. Pandemi nedeniyle bir sıkışma oldu. Ama tüm imkânları seferber edeceğiz. Son 4 yılda yatak sayısını 216 bin artırdık. Bunun çoğu pandemi döneminde bitirildi. Yine kısa sürede devreye sokacağımız 64 bin kapasite var. Onları yetiştirmek için yoğun bir çalışma içindeyiz."
Öğrenim kredisinin değeri 153 dolardan 78 dolara düştü
Barınma sorunun yanında gençlerin yaşadığı ekonomik sorunlara da değinen SODEV Genç, son 20 yılda KYK Öğrenim Kredisinin nasıl değer kaybettiğine ilişkin bir grafik paylaştı.
Grafiğe göre, 2011 yılında 240 TL olan öğrenim kredisiyle 153 dolar alınabiliyorken, 2021 yılında 650 TL olan öğrenim kredisiyle sadece 78 dolar alınabiliyor.
Krediler 18 yılda reel olarak 2 katına çıktı
Doğruluk Payı da kredi/burs tutarının 2002 yılından 2020 yılına kadar 12 katına çıkmış gibi düşünülse de yıllar içerisindeki enflasyon oranı hesaba katıldığında bu artışların gerçeği yansıtmadığını söylemişti:
"Merkez Bankası'nın yıllar içerisindeki enflasyon artışlarını kolayca hesaplayarak kamuoyuyla paylaştığı pratik bir uygulaması olan 'Enflasyon Hesaplayıcısı' ile yapılan hesaplamada 2002 yılındaki 45 TL'nin Haziran 2020'de yaklaşık 272 TL'ye tekabül ettiği görülüyor. Bu da öğrencilere aylık olarak sağlanan kredi/burs tutarının 2002 yılından 2020 yılına kadar reel olarak yaklaşık 2 katına çıktığını gösteriyor."
Sayıştay raporu dikkate alınmadı
SODEV Genç, Sayıştay raporları özelinde KYK öğrenci yurtlarının incelenmesine de yer vererek, kısa süreli bina kiralamalarında inceleme komisyonu tarafından tespit edilen eksikliklerin giderilip giderilmediği öğrenilmeden binanın kiralanıp yurt olarak faaliyete geçtiğini aktardı:
"Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın 2018 Yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda inceleme komisyonu tarafından kiralanmak istenen bazı yurtlarda eksiklikler tespit edildi ancak Gençlik ve Spor Bakanlığı'nın komisyonun tespit ettiği eksikliklerin onarıldığını teyit etmeden bina kiralama işlemini gerçekleştirdiği iletildi."
Sayıştay'ın ilgili yurtlar için belirlediği bazı eksiklikler şöyle:
• Binaların yürürlükteki Deprem Yönetmeliği'ne uygunluğu,
• Binada yangın merdiveni ve yangın ihbar sistemi bulunacağı veya teslim alınmadan önce yaptırılacağının taahhüt ettirileceği,
• Binanın ısı, sıhhi, asansör gibi bütün demirbaş tesisatının çalışır vaziyette olup olmadığı,
• Yurt binalarında öğrencilerin barınma dışında diğer ihtiyaçlarının karşılanması için okuma salonu, wc, banyo, duş, pisuvar, lavabo, revir, idari bölüm, depo, arşiv bölümü, lokanta kantin, bulaşık yıkama yeri, mutfak, yemekhane gibi yeterli alanların bulunması ile bina içerisinde, müştemilatında ve bahçesinde sosyal ve sportif faaliyetlerin yapılabileceği müsait alanların olması. (KÖ)
