Birleşmiş Milletler'de (BM) bugün başlayacak toplantı, Silah Ticareti Antlaşması'nı (STA) düzenlemek için yapılacak olan dört Hazırlık Komitesi oturumunun ilki. Bu yıl ve gelecek yıl yapılacak oturumların, 2012 Konferansı için temel oluşturması bekleniyor. 2012 konferansındaysa Silah Ticareti Antlaşması'nın resmi olarak müzakere edilip onanması gündemde.
Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'nin 51. maddesine göre üye ülkeler "saldırılara karşı kendini savunmak" amacıyla silah alma hakkına sahip. STA'ya Hazırlık Komitesi Başkanı Roberto Garcia Moritan, bazı ülkelerin kendi kriterlerini tercih etmesi nedeniyle, 51. madde uygulamasının karmaşıklaştığını belirtiyor.
Moritan'ın çizdiği tabloya göre; şu anda silah ticaretinin yüzde 80'ine belli başlı ülkeler hakim, ayrıca küreselleşmeyle birlikte, son yıllarda silah piyasasına girmek için 100'den fazla ülke değişik çeşitlerde silahlar üretiyor.
Moritan STA'nın amacını "silah ithalat ve ihracatı sırasında tüm ülkelerin uygulayacağı, kanunen bağlayıcı ortak standartların oluşturulması" olarak açıklıyor.
Silah ticareti alanındaki ana ülkelerden Britanya, Fransa ve Almanya STA'yı desteklerken, Çin ve Rusya'nın tutumları çekimser. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ise 2009'da aldığı kararla, Bush yönetimi sırasında alınan kararların aksine, STA'yı desteklemeye karar verdi. Uluslararası Af Örgütü'ne (UAÖ) göre yüzde 40'lık payıyla ABD, en çok silah ticareti yapan ülke.
Uluslararası Oxfam örgütüyle birlikte 11 sivil toplum örgütü, Kasım 2009'da yaptığı açıklamada STA'nın "salyangoz hızı"yla ilerlemesini ve konuyla ilgili "diplomatik çekişmelerin" hala hallolmamasını eleştirdi. Ayrıca ilk önergenin kabul edilmesinden sonraki üç yıl içerisinde, 2,1 milyon insanın, başka bir deyişle günde ortalama 2 bin insanın silahlı şiddet yüzünden öldüğünü belirtti.
Moritan STA'nın bütün sorunları çözemeyeceğini ancak silah üretimi, satın alımı ve ihracı konusunda tüm ülkeler tarafından kabul edilecek ortak bir sorumluluğun oluşturulmasında önemli bir adım olacağını belirtti. (NY/TK)
* Bu haberi Nilsu Yürür BM Haber'den ve IPS haberlerinden derledi.
