Bugün 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü. Birleşmiş Milletler 1991'de, İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi'nin 19. Maddesi* uyarınca, ifade özgürlüğü hakkını korumak için bugünü basın özgürlüğüne armağan etti.
Peki, Türkiye'de basın ne kadar özgür?
bianet dört soru sordu.
* Türkiye'deki habercilik sorunları ile ilgili, editoryal bağımsızlık, sansür, otosansür gibi konularda ne gibi çalışmalar yürütüyorsunuz?
* Hapisteki gazeteciler ve gazetecilerin yargılanmaları hakkında nasıl çalışmalarınız var?
* Türkiye'de basın özgürlüğünün önündeki başlıca engeller sizce neler?
* Medyaya yönelik hazırlanan yargı paketindeki yenilikleri nasıl değerlendiriyorsunuz?
Basın Konseyi Genel Başkanı Orhan Birgit, Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Genel Başkanı Ahmet Abakay, G-9 Platformu sözcüsü Doğan Tılıç, Medya Derneği Genel Başkanı Salih Memecan, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Genel Başkanı Orhan Erinç, Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu (TGDP) sözcüsü Necati Abay , Türkiye Gazeteciler Federasyonu (TGF) Genel Başkanı Atilla Serter, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) Genel Başkanı Ercan İpekçi yanıtladı.
bianet Medya Gözlem Raporu'na göre Türkiye'de 100 gazeteci ve 35 dağıtımcı Nisan ayına hapiste girdi.
Hapiste 96 gazeteci
Nisan boyunca Ragıp Zarakolu (Belge Yayınları sahibi, Özgür Gündem yazarı), Songül Karatagna (Özgür Gündem yazarı), Hamdiye Çiftçi (DİHA Hakkâri muhabiri), Murat Çiftçi (DİHA muhabiri) ve Osman Baha Okar (Bilim ve Gelecek editörü) tahliye oldu.
Mücadele Birliği Dergisi yazı işleri müdürü Gülnaz Yıldırım Yıldız tutuklandı.
3 Mayıs 2012 itibarıyla 96 gazeteci ve 35 dağıtımcı hapishanede.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü'nün, ( RSF) 2011-2012 Dünya Basın Özgürlüğü Raporu'nda, Türkiye 179 ülke arasında 148. Sırada.
Sorunlar ve talepler paralel
Gazetecilerin haberlerinden ötürü terörle ilişkilendirilmeleri, operasyonlar çerçevesinde gözaltına alınmaları ve uzun tutuklulukları, Türkiye'de basın özgürlüğünün durumunu net olarak ortaya koyuyor.
Muhalif gazetelerin, dergilerin yayınının durdurulması, kapatılması ve medyadaki işten çıkarma furyaları, gazetecilerin iktidar karşısında elini kolunu bağlıyor, sansüre ve otosansüre yol açıyor.
Medya çalışanlarının etkisizleşen Basın İş Kanunu ile yıpranma paylarını ve sosyal haklarını kaybetmeleri ve TBMM'de Ocak'tan beri bekleyen 3. yargı reformu da, medyanın temel sorunları arasında.
Türkiye'de basın özgürlüğü konusunda hal böyleyken, 3 Mayıs için yedi meslek örgütüne ve sendikaya editoryal bağımsızlık ve gazetecilerin yargılanması konularında neler yaptıklarını sorduk.
Basın özgürlüğünün önündeki engelleri ve medyaya yönelik hazırlanan yargı paketi hakkındaki yorumlarını irdeledik.
TMK değiştirilsin, ÖGM'ler kaldırılsın!
Yedi örgütün ve sendikanın ortak kanaati, gazetecilerin "terörist" olarak suçlanmasına olanak veren Terörle Mücadele Kanunu'nun (TMK) değiştirilmesi yönünde.
Basın Konseyi, ÇGD, G-9 Platformu, Medya Derneği, TGC, TGDP, TGF, TGS uzun tutukluluklara olanak veren Özel Görevli Mahkemeler'in (ÖGM) de basın özgürlüğünü engellediği konusunda hemfikir.
Yedi örgüt ve sendika, 3. yargı reformu hakkında da benzer görüşleri paylaşıyor. Basın yayın yoluyla işlenen suçların önemli bir kısmını ve üst sınırı 5 yıla kadar hapis cezası olan suçları kapsayan paketin geçici çözümler getirdiğini savunuyorlar.
Pakette gazetecilere yönelik davaların düşürülmesi, verilecek cezaların üç yıl ertelenmesi olumlu gözükse de, gazetecilerin üç yıl boyunca hapis tehdidi altında kalması ve TMK'daki muğlâk maddelerle ilgili iyileştirmeler içermemesi soru işaretleri taşıyor. (EG/HK)
* İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi Madde 19: Herkesin düşünce ve anlatım özgürlüğüne hakkı vardır. Bu hak düşüncelerinden dolayı rahatsız edilmemek, ülke sınırları söz konusu olmaksızın, bilgi ve düşünceleri her yoldan araştırmak, elde etmek ve yaymak hakkını gerekli kılar. (EG/BA)
Basın meslek örgütlerinin talep ve çözüm önerileri:
Basın Konseyi: "Hapishane Ziyaretler İçin Baroya Geri Döndüm"
ÇGD: ''Editöryal Bağımsızlık Teoride Kaldı''
G-9 Platformu: "Elden Geçirilmesi Gereken Çok Madde Var"
Medya Derneği: 'Yargı Paketinde Eksikler Var"
TGC: "Gazetecilerin Çalışma Güvenliği Azaldı"
TGDP: "Yargı Paketi Köklü İyileşme Sağlamayacak"
