Özel tiyatrolar Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın ödeneksiz tiyatrolara desteğinde "genel ahlak" kriteri aramasına tepki gösterdi.
Cumhuriyet'te yer alan habere göre Bakanlık Değerlendirme Komisyonu desteklemeye değer görülen tiyatrolara "Özel Tiyatroları Destekleme Yardımları Protokolü" gönderdi.
Tiyatroların bakanlıktan yardım alabilmek için imzalamakla yükümlü oldukları söz konusu protokolün 14. maddesine göre Tiyatrolar alacakları yardım karşılığında "genel ahlak kurallarına uygun" oyun sahnelemek zorunda olacaklar.
Yardım alan tiyatrolar bu koşulu yerine getirmezse Bakanlık verdiği yardım 15 gün içinde yasal faiziyle birlikte geri alacak.
Tiyatro Hal'in kurucusu Özer Arslan, Gri Sahne'nin kurucusu Ümit Doğan ile Bursa Devlet Tiyatrosu'nden emekli olan sanatçı Ali Soyluoğlu ve sanatçı Deniz Türkali düzenlemeyi bianet'e değerlendirdi.
Arslan: Sanat mı üreteceğiz, araba mı?
Bakanlık bugüne kadar desteklediği tiyatroların hiçbir metnini görmeden 'ahlaksız' olduğunu nasıl anladı? Ayrıca kültürün, sanatın, ahlakla bu tartışmalarla derdi var. Aksi halde araba üretir gibi iş üretmemiz gerekir.
Doğrusunu söylemek gerekirse Ertuğrul Günay zamanında özel tiyatrolara destek sürekli arttı. Keza sinemada da aynı şekilde 'Yeter ki sinema sektörü anlayışı gelişsin' dendi. Ama gelen gideni aratıyormuş.
Aynı toplumu 'bizimkiler ve onlar' olarak ayırdıkları gibi tiyatroları da ayırıyorlar. Biz destek onayı alan listede hangi grupların destek alıp, kimlerin alamadığını gördük.
Türkali: Hadleri değil
Genel ahlak gibi laflarla sanatı kıstıramazlar. Sanat üzerinde böylesi konuşmaların sanatı kirletmeye çalışmak olduğunu düşünüyorum.
Böyle bir uygulamanın kendisi büyük ''ahlak''sızlık. Sanatı sınıflandırmaya tabii etmenin cehalet ve hainlik olduğunu düşünüyorum. Kimsenin, dünya üzerindeki hiçbir hükümetin böyle bir şey haddi değil. Devletlerin yapması gereken ekonomik ya da yer olarak tiyatrolara destek verip başka hiçbir şeye karışmamak.
Doğan: Sanatın işi ahlakı sorgulamak
Ahlak denen şey başlı başına sorgulanması gereken bir durum. Sanatın da tam olarak işi budur. Bir tiyatronun, sorgulama alanını sorgulanamaz hale getiren bir yapının altına girmesi çok saçma.
Biz de Gri Sahne olarak Bakanlığa başvurduk ancak bize böyle bir protokol gönderilmedi. Keza başvuru süreci de sadece evrak işi olarak işliyor. Sanatsal açıdan kendinizi ifade edemiyor, bir işi neden yapmak istediğinizi anlatamıyorsunuz.
Bu durumda yurt dışına bakmak gerekiyor. Sanat etki alanı çok geniş ancak parasal geri dönüşü çok düşük olan bir alan. Mutlaka desteklenmesi gerekiyor.
Soyluoğlu: Sanatla mücadele ediyorlar
Sanat, özellikle de tiyatro her zaman muhaliftir. Ancak muhalif olmanın belli sınırları koşulları var. Eğer siyasi tiyatro yapıyorsanız, amacınız buysa, devletten yardım isteyemezsiniz. Ama devletin tiyatrolara belli kriterler getirmesi de hoş bir şey değil. Bu durum sanatla mücadele etmektir.
Genel ahlak konusu ise son derece muğlak. Neye göre kime göre diye sorarlar. İdeal olanı devletin tiyatroların bütün masraflarını vergiden düşerek desteklemesi gerekir. Tiyatronun ulaşamadığı insan yoktur. Bu yüzden devletin amatöründen tutun profesyoneline kadar tüm tiyatroları karşılıksız desteklemelidir. (EA)
