Mübadeleden 87 yıl sonra Lozan Mübadiller Vakfı ve Çatalca Belediyesi işbirliği ile Türkiye'nin ilk mübadele müzesi Çatalca'da pazartesi günü açılıyor.
Lozan Antlaşması'nın imzalanmasıyla geçerlilik kazanan Mübadele Sözleşmesi sonucu Türkiye ve Yunanistan arasında yaklaşık iki milyon kişi zorunlu göçe tabi tutulmuş ve doğdukları toprakları kısa sürede terk etmek zorunda kalmıştı. Mübadele ile, bir milyon 250 bin Ortodoks Hıristiyan Anadolu'dan Yunanistan'a, 500 bin Müslüman Türk de Yunanistan'dan Türkiye'ye göç etmişti.
Müzenin kuruluş amacı, Yunanistan ve Türkiye mübadilleriyle onların sonraki kuşak akrabaları için göç öncesi kültürel ve folklorik yaşam öğelerini korumak, sergilemek ve gelecek kuşaklara aktarmak.
Müzede mübadeleye tabi tutulan Yunanistan ve Türkiye vatandaşlarının giyim eşyaları, mutfak aletleri, yazılı belgeler, fotoğraflar, anı eşyaları, müzeye bağış yapanların isimleri ile sergilenecek.
Lozan Mübadilleri Vakfının sözlü tarih arşivinde yer alan, birinci kuşak mübadillerle yapılmış görüşmeler görsel-işitsel olarak izlenebilecek, mübadillerden derlenen mani ve şarkılar sesli olarak dinlenebilecek.
Müze, Kaleiçi Projesi'nin bir parçası
Müze, mübadele öncesinde Rumların yaşadığı Çatalca Kaleiçi Mahallesi'nde yer alıyor. Çatalca'nın birçok alanı da müzeyle paralel olarak düzenlenecek; bir mübadele meydanı yapılacak ve yaşayan bir Rum mahallesi görüntüsüne kavuşacak. Meydana bir de mübadele anıtı dikilecek.
Lozan Mübadilleri Vakfı Başkanı Atilla Karaelmas, "Çatalca'da çok fazla mübadil, Kaleiçi Mahallesi'nde mübadele döneminden kalma çok sayıda eser var. Müze de Kaleiçi Projesi'nin bir parçası" diyor.
Müze binasını bağışçısı Ertuğrul Ölçer ise, Çatalca'daki çalışmalarını 1984'den beri sürdürdüklerini belirtiyor; "Amacımız, Çatalca'daki tarihi dokuyu koruyacak şekilde tüm binaları restore etmek ve kurtarmak" diye ekliyor.
"Kaleiçi terk edilmiş halde. İskân için verilmiş binalar var. Anıtlar Yüksek Kurulu'nun koruma altına aldığı binalara çivi dahi çakılmıyor. Çoğu çökmek veya yok olmak üzere. Gelen ziyaretçilerden elde edilecek gelirle öncelikle bu binalar restore edilecek. Ancak tek bir binayı restore etmek Çatalca'ya bir şey kazandırmaz." (BB)
