Bu kapsamda ilk protokol hafta sonu Ayvalık'ta düzenlenen 2. Zeytincilik Söyleşileri'nde Orman Bakanı Nami Çağan ve Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçılar Birliği Başkanı Şevket Aksoy arasında imzalandı.
Buna göre başta ihracatçı birlikleri olmak üzere kişi veya şirketler orman bölgelerindeki bozuk(seyrek, boşluk alanlar) veya yabani zeytin alanlarını Bakanlık'tan 49 yıla kadar devralarak yeni zeytin ağaçları dikebilecek veya mevcutları aşılayıp ıslah edebilecek.
"Zeytinle sınırlı değil "
Türkiye'nin yüzde 26'sını kapsayan ormanların yarısının bozuk alan olduğunu dile getiren Orman Bakanı Nami Çağan, "Bu alanların hepsini özel sektöre kullandırmak istiyoruz" dedi.
Çağan, özel sektöre orman alanı tahsisinin zeytinle sınırlı olmadığını vurgulayarak, harnup, kestane, antep fıstığı gibi ormanlarda doğal olarak yetişen meyvelik ağaç türleri konusunda da diğer birlik ve kuruluşlara aynı kolaylığı sağlayacaklarını açıkladı. Çağan uygulamayla amaçlarının hem ormanları zenginleştirmek hem de ekonomiye katkı sağlamak olduğunu dile getirdi.
Yapılaşma izni yok
İtalya ve İspanya'daki uygulamaların aksine yanan alanların kapsam dışında tutulduğunu belirten Çağan, tahsis edilecek alanlarda kesinlikle yapılaşmaya gidilmesine izin verilmeyeceğini ifade etti. Çağan, bu uygulamayla üretici ve ihracatçının işbirliğine gireceğini, bazen her ikisini de aynı kişinin yapabileceğini kaydetti.
1998 yılından bu yana, 17 bin 696 dekar bozuk orman sayılan alanda, zeytin plantasyonu ve imar-ihya yapılaması için izin verdiklerini ifade eden Çağan, bunun 15 bin 825 dekarının köy tüzel kişiliklerine kullandırıldığı bilgisini verdi.
"İhracat katlanacak"
İmzalanan protokolün hayata geçmesiyle zeytin ve zeytinyağı üretiminin büyük bir artış göstereceğini vurgulayan Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçı Birliği Başkanı Şevket Aksoy, 7 - 8 yıl içinde sektör ihracatının 1 milyar doları bulacağını söyledi.
Aksoy, bu kapsamda hazırladıkları proje hakkında şu bilgileri verdi:
* 500 bin dönümlük bir alan içinde gerçekleştirilecek olan(dönüm başına 30 ağaç) on beş milyon ağaç ekiminin mevcut üretimi iki kat arttıracaktır.
* Tam verim halinde 450 bin ton zeytin elde ederek bunun karşılığı olan 112 bin ton zeytinyağı üretimine ulaşılabilir
* Bunun da döviz girdisi bugünkü fiyatlar çerçevesinde 300 milyon dolardır. Yaratacağı iş alanları ise, sosyal etkileri çok önemli bir kesimi kapsamına alacak boyuttadır.
Söz konusu projeye olanak sağlayan yasanın 1937 yılında çıktığını ancak 64 yıldır uygulanmadığını ifade eden Aksoy, "Ancak bu proje geçmişteki kayıpları unutturacak büyüklüktedir" diye konuştu.
Üretim ihracata yetmiyor
Aksoy, eskiden zeytinyağında gerek tarım satış kooperatiflerinin gerekse de şirketlerin elinde büyük stoklar kaldığını hatırlatarak, son yıllarda toplam üretimin ihracat taleplerini bile karşılayamadığını söyledi. Aksoy, şunları söyledi:
* Türkiye iklim olarak bu sektörün dünyadaki öncüleri İtalya, İspanya, Yunanistan ve Tunus ile birlikte stratejik öneme sahiptir.
* Türkiye 85 - 90 milyon zeytin ağacıyla dünyada 4. sırada olmasına rağmen, üretimimiz aynı sayıda ağacı olan Yunanistan'ın yarısına bile ulaşamamaktadır. Türkiye'de yıllar arasında (var ve yok yılı) önemli üretim dalgalanmaları yaşanmaktadır.
Zeytinyağı'na cep yakıyor
Türkiye'de yaklaşık 400 bin kişinin geçimini sağladığı ifade edilen zeytinyağı, geçtiğimiz Ekim ayı içinde iki kez zam gördü. 5 kiloluk zeytinyağının en ucuzu 18 milyon lira, en pahalısı ise 30 milyon liraya çıktı.
Eylül ayında Tariş tarafından üretilen yemeklik ve kızartmalık zeytinyağlarının 5 kilogramlıkları 12 milyon liradan 14 milyon liraya, daha sonra da 18 milyon liraya çıktı.
Kristal ve Komili marka zeytinyağlarının 5 kilogramlığı da 14 milyon liradan 18 milyon liraya, daha sonra da 22 milyon 500 bin liraya yükseldi.
MAR-SA tarafından üretilen ve geçen ay 12 milyon liradan satılan Luna marka zeytinyağı ise 20 milyon 750 bin lira, Ülker tarafından üretilen Bizim Yağ ise 18 milyon 500 bin lira oldu.
5 kiloluk Luna sızma zeytinyağı 22 milyon liradan 29 milyon 500 bin liraya, Komili sızma yağı da 25 milyon liradan 30 milyon liraya yükseldi. 20 milyon liraya satılan Kristal marka sızma yağı da 25 milyon 300 bin lira oldu.
İSTATİSTİKLER
Yıllar / Türkiye üretimi* / Dünya Üretimi* / Türkiye İhracatı*
1995- 96 / 42 / 1627.5 / 19.039
1996 - 97/ 223 / 2602.0 / 40.590
1997 - 98 / 40 / 1067.5 / 44.511
1998 - 99 / 200 / 2373.5 / 106.325
1999- 00 / 54 / 2195.5 / 16.567
2002- 01 / 180 / 2487.0 / 65.508**
(*): (000 ton)
(**): 2000 - 2001 sezonu Türkiye ihracatı (01.11.2000) sezon başından 02.08.2001 tarihine kadar
------------------------------------------------------------------------------
Ülkeler Ağaç sayısı(000.000) Ortalama üretim(000 ton)
İspanya 185 900
İtalya 160 400
Yunanistan 120 350
Tunus 60 185
Türkiye 90 120
------------------------------------------------------------------------------------
