Eğitimde Ortak Çözüm Derneği ile Diyarbakır Siyasal ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü'nün (DİSA) düzenlediği etkinliklerin sonuncusu olan Eğitimde Anadilin Uygulanabilirliği Atölyesi Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarları Odaları Birliği'nde gerçekleşti.
Doğu-Güneydoğu Dernekleri Platformu Başkanı Abdulhakim Daş'ın moderatörlüğünü yaptığı atölyede yazar Fehim Işık ve İstanbul Kürt Enstitüsü Başkanı Zara Farqini konuşmacı olarak yer aldı.
Işık: Diyalektler üzerine çalışılmalı
İlk konuşmayı yapan Işık Kürtçe'nin cumhuriyetin kuruluşundan beri tek dil politikası altında asimile edilmeye çalışıldığı için ancak ayakta kalabilen Kürtçe'nin daha da geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Işık dil eğitimi konusunda çok dilliliğin esas alınması gerektiğini ifade etti.
“Devlet cumhuriyetten sonra dilimiz üzerine baskı yaptı yok etmeye çalıştı. Kürtçe'yi yaşatmak için çalışmalar yaptık, çabaladık ama dilimizin eğitim dili olarak kabul edilmesi için yeterli bir çalışma yaptığımızı düşünmüyorum.
“Sadece çok dillilik değil çok diyalektlik çalışmaları da önemli. Kürtçe de çok fazla diyalekt var. Bölgemizde iki şive konuşuluyor ancak güneyde konuşulan bir şivemiz kaybolmak üzere.
“Dil eğitimi konusunda ben anadili Kürtçe'nin dışında Türkçe'yi ve Uluslar arası kabul gören bir dilin daha öğrenilmesi, eğitim sisteminin bunun üzerine kurulması gerektiğini düşünüyorum.”
Farqini: Eğitimin demokratikleşmesi gerekiyor
Farqini Kürtçe eğiim adı altında verilen anadil eğitiminin kesinlikle yeterli olmadığını, genç nesillere aktarılmayan bir dilin ulusunun yaşayamayacağını söyledi. Farqini küçük yaşta pek çok dilin kolaylıkla öğrenilebildiğini belirterek anadilinde eğitimin ve çok dilliliğin mümkün olduğunu söyledi.
“Türkiye'de eğitimin de demokratikleşmesi gerekiyor. Eğitimin içeriğinin değişmesi, özgürlükçü, demokratik, çoğulcu ve herkesin kendini bulabileceği bir sistem haline gelmesi gerekiyor.
“Barış sürecinde dilin statüsü çok tartışılan bir konu. Eğer Kürtlere bu süreçte bir statü verilirse o zaman dilin statüsü ne olacak? Kürtler okul öncesinden üniversiteye kadar anadillerinde eğitim görebilecekler mi?
“Bugün 5. sınıftan sonra haftada iki saat 'sözde' Kürtçe dersi veriliyor. Çocuk okula başladığında okumayı yazmayı öğrendikten sonra dört beş yaşında öğrendiği dili de unutuyor. Ondan sonra haftada iki saat kendi dilini öğretsen ne olacak. Asimilasyon hala devam etmektedir.
“Ulusların geleceği çocuklardır. Eğer çocuklar kendi dilleriyle eğitim görmezlerse o ulusun geleceği de tehlikeye girer. Bugün teknoloji ve egemen dillerin sahip olduğu imkanlar karşısında Kürtçe kendini koruyamamaktadır. Kürtlerin kendi televizyonları var ama Kürtler hangi dillerdeki televizyonları izliyorlar?
“Bugün annelerimizle çocuklarımız arasında tercümanlık yapmak zorundayız. Eğer anne babamızdan aldığımız dili çocuklarımıza devredemezsek bu dil bizimle birlikte mezara gidecektir.” (EA)
