"Asgari ücretle büyükşehirde kimse geçinemez. Geçinemesem de çalışmak istiyorum, buna mecburum ama iş bulamıyorum." diyor 24 yaşındaki Mert Akbaş. O Türkiye'deki 1 milyon 167 bin 'genç işsizden' sadece biri.
TIKLAYIN - Avrupa'da Genç İşsizliği Yükselen İki Ülkeden Biri Türkiye
Genç işsiz, çalışma iradesine ve gücüne sahip, cari ücret üzerinden bir iş aradığı halde bulamamış 15-24 yaş arasındaki gençleri tanımlamak için kullanılan bir kelime.
TÜİK verilerine göre Türkiye'de genç nüfustaki işsizlikte artış gözlemleniyor. 15 – 24 yaş arası gençlerde işsizlik oranı 2017'nin Ekim ayına oranla 3 puanlık artışla yüzde 22,3 olarak ölçüldü. Yani bir başka değişle 1 milyon 167 bin genç, işsiz.
Genç işsizlikte lise ve üniversite bitirmek durumu değiştirmiyor. Ya iş yok, iş bulamıyorlar, ya da asgari ücreti başta kabul etmişler, sonra çıkmışlar. Bu konuda konumştuğum hemen herkes aynı durumdan müzdarip.
Fatih: Kendi mesleğimle ilgili iş bulamadım
Fatih, 24 yaşında. İki yıllık işletme yönetimi mezunu. Bir buçuk yıl önce okulu bitirmiş. "O tarihten beri işsiz sayılırım."
"Arada ufak işlerde çalıştım ama hepsi kısa süreliydi. Zaten onlar da kendi mesleğimle alakalı şeyler de değildi. Kendi mesleğimle ilgili iş bulamadığım için başka işler yapmak zorunda kaldım.
"Geçtiğimiz ay bir telekom firmasının saha satışında çalıştım. Maaşının düşüktü. Sürekli sokakta ve ayakta olmam dolayısıyla çok fazla dayanamadım. Zaten sağlığım da buna pek el vermedi.
"Askere gitmekten başka yol yok önümde"
Fatih Yiğit ne yapacağını pek bilemiyor; askere de gitmek istemiyor.
"Bir müddet daha kalıcı bir iş bulamazsam sanırım askere gideceğim. Benim için şu an tek yol bu gözüküyor.
"Askerlikten dönünce de pek farklı olacağını düşünmüyorum ama aradan çıksın istiyorum. Belki o zamana bir şeyler değişir ya da ben daha kesin kararlar verebilirim."
Elif: Çevreme pasta börek yapıyorum, harçlığım çıkıyor
Elif ise 22 yaşında bir genç. İstanbul'daki özel bir üniversitede bir sene aşçılık okuduktan sonra eğitimine devlet üniversitesinde devam etiğini belirtiyor. Okuldan ise Haziran 2018'de mezun olmuş.
"Mezun olduktan sonra staj yaptığım otelde çalışmak istedim ama çalışma şartları zordu. Hem asgari ücret veriyorlardı hem de çalışma saatim 15.00'dan 24.00'a kadardı. Tüm günümün hiç olmasını sineye çeksem bile gece 12'de işten çıktıktan sonra nasıl eve gideceğim. Servis yok bir şey yok.
"Bende işsiz kalınca çevremdekilerin özel günleri için pasta ve kurabiye yapmaya başladım. Örneğin bir arkadaşımın arkadaşı nişanlanacak. Bana o gün için sipariş veriyorlardı. Bende nişan pastalarını ve o gün nişanda yenilecek şeyleri evde yapıyordum. Çok fazla bir para kazanmasam da harçlığım çıkıyordu.
"Şimdi yine işsizim"
Elif geçen ay başında bir otelde işe girmiş, yine asgari ücretle. 07.00-15.00 arası çalışma saati anlaşmasına ilk hafta dışında uyulmamış.
"Çok yorulmaya ve uykusuz olarak işe gitmeye başlayınca ailem bırakmamı söyledi. Birkaç haftada beş kilo vermiştim. Kendi içimde bırakmamak için çok dirensem de bırakmak zorunda kaldım. Şimdi yine işsizim ve ne yapacağımı bilmiyorum. Nereye kadar böyle gider hiç bir fikrim yok. En çok canımı sıkan da bu belirsizlik."
Mert: Kriz işsizi
Mert ise 24 yaşında. Meslek lisesi mezunu, makinacı. Üniversiteye iki yıllık makina için kaydolmuş, iş bulunca okulu bitirememiş. Kriz işsizi.
"Yıllardan beri de aynı yerde çalışıyordum. Ortalama bir maaşla ortalama bir hayat. İş yönünden de bir sıkıntım yoktu. Kimi ay her gün mesaiye kaldığım oldu, izinsiz çalıştığım dönem oldu. Ya da tam tersi zamanlar, hiç iş olmadığı zamanlar da gördüm. Sabah çalıştığım makineyi temizleyip işten çıkıyordum.
"Krizle birlikte işsiz kaldım"
Mert çalıştığı işyeri döviz kuru yükselince ham maddeyi alamaz oluyor. Patron Kasım başında fabrikayı kapatacağını söyleyince
işsiz kalmış.
Hemen başka bir fabrikaya geçtim. Eski maaşıma yakın bir fiyata anlaştık. Ne varki aybaşı geldiğinde hesabıma asgari ücret yatırdılar. Niye böyle olduğunu sorunca da kriz dönemi iş bulabiliyorsan bul dediler. Tartışıp işten ayrılmak durumunda kaldım. Şimdi yine işsizim.
Asgari ücretle büyükşehirde kimse geçinemez. Hele evin yoksa hayatta geçinemezsin. Düzgün bir iş bulana başka işler bakmaya mecburum. Geçinemesem de çalışmak istiyorum, buna mecburum ama iş bulamıyorum. (HA)
