27 yaşındaki Mehmet Bal, 18 Ekim'de vicdani reddini bu ifadelerle kamuoyuna duyurmuş, çok geçmeden gözaltına alınıp tutuklanmıştı. Bal, hakkındaki bir suçlama nedeniyle 7 yıl cezaevinde kaldı, cezaevinden çıktıktan sonra askeri birliğe teslim edildi. Ama o askerliği yapmayacağını açıklayınca gözaltına alınıp tutuklandı.
Bal hakkında "emre itaatsizlik"ten dava açıldı, 13 Kasım'daki davası 25 Kasıma (Pazartesi) ertelendi ve bu davadan tahliye edildi. Mahkeme kararı Bal'ın bugün (Perşembe) askeri birliğe tekrar teslim olmasını gerektiriyor. Bal ise askeri birliğe gitmemekte kararlı.
Mehmet Bal ile konuşma fırsatı bulduk, sağlık durumunu, askerliğe neden karşı olduğunu, bundan sonra ne yapacağını sorduk:
Şu an sağlık durumunuz nasıl?
Açlık grevi nedeniyle diyet uygulaması var. Onun dışında ambulansla getirilirken kolumda bir şişme olmuştu. Bir de ben çantayı kaldırmak için üzerine yüklenince kolumda kasılma oldu. Onunla ilgili filmler, röntgen, MR çekilme işlemleri yapıldı. Genel durumum böyle. Bedensel aksaklıklar var, fazla bir şey yok. Moral olarak da gayet iyiyim.
Gözaltı sürecinde yaşadıklarınızı bir de sizden dinleyebilir miyiz, neler yaşadınız?
Bu tutukluluk sürecini ayrıntılı olarak beyan ettim. Tek tip elbise, pranga, esas duruşa getirmek için yere yatırma, tekme atma gibi durumlar oldu. Bunların hepsi zaten kayıtlara geçti.
Bu akşam saat 5'e kadar birliğe teslim olmanız gerekiyor, ne yapacaksınız?
Kesinlikle gitmeyeceğim. Gitmek gibi bir durum söz konusu değil. Kendi isteğimle gitmeyeceğimi, aynı zamanda kaçmayacağımı, adresimin kendilerinde mevcut olduğunu zaten açıkladım.
Askerliğe, orduya neden karşısınız?
Askerlik derken militarizm kastedilmeli. Militarizmin unsurları belli. Bünyesinde şiddeti, yok etmeyi, emir-komuta, hiyerarşik yapıyı, kayıtsız şartsız itaat gibi unsurları barındırır. Bunu genele yayabilirsiniz. Bunun yansımaları da çok fazla. Ben birlik içinde de bunları bire bir yaşadım askerlik sürecinde.
Askerlik yaptığınız 9.5 ay boyunca neler yaşadınız. Bu kararı almanızda yaşadığınız askerlik dönemi etkili oldu mu?
Benim bu kararı almama yol açan sadece orada yaşadıklarım değil. Militarizmin ciddi anlamda sorgulanması var. Birebir insanlarla ilgili bir problem yok. ve yahut sorun o birlikle alakalı da değil. Genel bir bakış açısıyla değerlendirmek gerekiyor.
Bundan sonra ne yapmayı düşünüyorsunuz, ne yapacaksınız?
Ankara'daki tedavi işlemleri bittikten sonra Manisa'ya ailemin yanına gideceğim. Hangi işi yapacağım şu an belli değil. Manisa'da kalmayı düşünmüyorum. İzmir'e yerleşebilirim. O zaman da tabii ki düşüncelerim doğrultusunda çalışacağım. O çevreyi, ortamı görmediğim için şu an bir şey söyleyemem.
Bazı batılı ülkelerde vicdani ret hakkı anayasal güvenceye alınmış durumda. Fakat vicdani ret hakkı tanınmış kimselere sosyal bir alanda hizmet verilmesi öngörülüyor. Türkiye'den size böyle bir öneri gelirse nasıl karşılarsınız?
Ben bireysel olarak gerekçesi ne olursa olsun sivil de olsa önemli değil böyle bir yapıda yer almamak kararındayım. Ben sivil hizmeti yaparım demiyorum. Bu konuda devlet ne yapar, nasıl bir tavır takınır o benden bağımsız, beni ilgilendirmeyen bir durum. Ben kendi sadece kendi durumumu ifade ediyorum. Onun ne yapacağını ben belirleyemem ki...hiçbir şekilde şöyle ya da böyle yapın diyemem.
Tekrar askeri birliğe katılmadığınız halde gözaltına alınırsanız ne yapacaksınız?
Bugün (Perşembe) gitmezsem altı gün içerisinde herhangi bir gözaltı durumunda disiplin suçu oluşuyor. Altı günü geçtiği zaman da firar suçu oluşuyor. Öyle bir durum var. Ama kesinlikle gitmeyeceğim. Bunu zaten açıkladık. Tekrar gözaltına alınırsam da aynı tavrım geçerli olacak. (HA/NK)
