Heyet-i Tahrîr uş-Şam (HTŞ) û hevalbendên wê ve di 8ê Kanûna Pêşiya 2024an de dest danîn ser rêvebiriya Sûriyeyê. Piştî vê yekê êrîş û binpêkirinên mafan li seranserî welat zêde dibin.
Navenda Çavdêriyê ya Mafên Mirovan a Sûriyeyê (SOHR) ku navenda wê li Londonê ye, di raportekê de ku îro hat weşandin, gotiye ku di înfazên bê darizandin û kuştinên tolhildanê bi awayekî "metirsîdar" zêde dibin.
SOHRê diyar kiriye ku di êrîşan de ji bilî personelên leşkerî û ewlekariyê yên berê, sivîl jî bûne hedef û hin bûyer jî ji ber mezheban derketine û her weha bal kişand ser zêdebûna êrîşên li herêmên peravê yên Sûriyeyê.
Navenda Çavdêriyê destnîşan kir ku tevî li herêma peravê li Hums û Hemayê êrîş bûne beşek ji jiyana rojane û her wiha bêcezatiya van kuştinan bêaramiya li welat hîn kûrtir kiriye.
SOHRê êrîş şermezar kirine û xwestiye ku faîl bên darizandin û wiha got: "Ev gav ji bo sazkirina aramiya li Sûriyeyê û bi dawîbûna tundkariya ku rageşiya mezhebî gur dike pir girîng e."
SOHR: Di 91 êrîşên li Sûriyeyê de 190 kes mirin
Di 45 rojan de 140 êrîş pêk hatine
Li gorî daneyên SOHRê ji destpêka sala 2025an û vir ve hejmara êrîşên li bajarên cuda yên Sûriyeyê gihiştiye 140î. Di van êrîşan de 271 kes mirine.
Dabeşbûna êrîşan li gorî herêman wiha ye:
Şam: 7 kes, ji wan 1 di êrîşên mezhebî de miriye
Rif Şam: 26 kes, ji wan 1 di êrîşên mezhebî de miriye
Heleb: 8 kes.
Hums: 110 kes, 73 ji wan di êrîşên mezhebî de hatin kuştin
Hama: 70 kes, 42 ji wan di êrîşên mezhebî de hatin kuştin
Laziqiye: 20 kes, 13 ji wan di êrîşên mezhebî de hatin kuştin
Tartûs: 15 kes, 11 ji wan di êrîşên mezhebî de hatin kuştin
Idlib: 7 kes
Suweyda: Di êrîşa mezhebî de 1 kes hat kuştin
Dêrezor: 1 kes
"Divê dawî li girtinên bêhiqûqî bê"
Li gorî rapora SOHRê ya 13ê Sibatê, zêdeyî 50 kesên ku li Girtîgeha Navendî ya Humsê û li gelek navendên desteserkirinê hatibûn girtin, serbest bûn.
Hat ragihandin ku ev kesana çend hefte berê di operasyonên ewlehiyê yên li Humsê û bejahiya wê de hatibûn desteserkirin û hin girtî di dema desteserkirinê de bi rojan rastî îşkenceyê hatine. Her wiha di raporê de hat destnîşan kirin ku ji bo girtiyên bi temen ên nexweşiyên wan ên kronîk hene tedbîrên tibî pêkneanîne.
Di dawiya Kanûna Paşiyê de, rayedarên herêmî ji ber ku li dijî gelê Surîyeyê sûcê şer nekirine 275 kes ji Girtîgeha Navendî ya Humsê serbest berdabûn, Lê di heman demê de li Humsê û bejahiya wê nêzîkî 1800 kes hatin desteserkirin.
SOHRê da zanîn ku niha li Hama, Adra û Harimê nêzî 8 hezar personelên leşkerî girtî ne. SOHR bang li rayedaran dike ku pêvajoyên desteserkirinê bi awayekî adil û şefaf bimeşînin, dawî li girtinên derqanûnî bînin û pêşî li binpêkirinên mafên mirovan bigirin.
(VC/AY)
