Kızılay, bir üniversitede açtığı kan bağış standında kan vermek isteyen gay öğrencinin talebini reddetti.
bianet’e konuşan öğrenci kan bağış formundaki “Daha önce erkek erkeğe cinsel ilişkide bulundunuz mu?” sorusuna olumlu yanıt verdiğini, formu teslim ettiğinde de doktorun “hayatı boyunca kan bağışı yapamayacağını” söylediğini anlattı.
İsminin açıklanmasını istemeyen öğrenci HIV/AIDS testi yaptırdığını ve HIV/AIDS olmadığını söylemesine rağmen talebinin reddedildiğini, bu davranışın mantıklı bir açıklaması olmadığını söyledi.
Pozitif Yaşam Derneği kurucu üyelerinden ve eski dernek başkanı Nejat Ünlü de Kızılay’ın sorularının tamamında hata olduğunu anlattı.
Heteroseksüellerin de ilişkiye girdiğini hatırlatarak, AIDS/HIV konusunda sorunun üç hafta içinde cinsel ilişkiye girilip girilmediği ve kan alınıp alınmadığı şeklinde değiştirilmesi gerektiğini söyledi.
Kızılay'ın bu uygulaması bir çok kez yaşanmış, geçtiğimiz sene Boğaziçi Üniversitesi, Heteroseksizm Karşıtı Öğrenci Topluluğu luBUnya, "Kızılay Daha Önce Homofobiyle Hiç İlişkin Oldu Mu?" pankartıyla ayrımcılığı deşifre etmişti.
“Test sonuçlarımı söyledim”
Bağış talebi reddedilen öğrenci yaşadıklarını şöyle aktardı:
“Kan bağış merkezine gittim. Formu doldurmam istendi. Formda ‘erkek erkeğe ilişkiye girdiniz mi?’ ile anal veya oral sekse dair özel hayatı sorgulayıcı, rahatsız edici sorular vardı.”
“Dürüst olmak için erkek erkeğe ilişkiye dair soruya evet dedim. Doktora formu götürdüğümde ilişkinin ne zaman olduğunu sordu. Beş yıl önce olduğunu söyledim. Birkaç kez test yaptırdığımı ve sonuçlarına HIV/AIDS olmadığımı anlattım.
“Bana inanmadı, ‘Emin misin?’ diye birkaç kez sordu. Birçok kan tahlilimde böyle bir sonuç çıkmadığını yineledim.
“En sonunda formda ‘erkek erkeğe ilişki’ye dair soruyu göstererek ‘Bu sebeple hayatın boyunca kan veremeyeceksin’ dedi ve gülümsedi.
“Mantıklı bir sebepleri, dayanakları yok. ‘Siz bilirsiniz’ deyip ayrıldım.
“Etrafımda insanlar da vardı. Sebebini söylememiş olsalar da çoğu insan anlamıştır. Deşifre olmak değil de devlet kurumunca sebepsiz yere homofobik tepkiye maruz kaldığım için rencide oldum.
“Sorulara hayır da diyebilirdim. Bu soruyu sorma ihtiyacını neden hissediyorlar? Bu beyanatların doğruluğunu nasıl kanıtlıyorlar? Kaldı ki verilen kanlar test edilerek kullanılıyor.”
Ünlü: Sorular yanlış
Nejat Ünlü Kızılay’ın kan bağış testlerindeki soruların yanlış olduğunu, bu konuda sık sık Kızılay’ı uyardıklarını anlattı:
“Soruların tamamında hata var. Düşüncesiz ve özensiz seçilmiş sorular. Madde bağımlılığı, yurtdışına çıkmak, parayla seks yapmak gibi garip sorular var. Damgalamanın bir başka çeşidi.
“Eğer konu anal ilişkiyse bu yanlış. Erkek erkeğe ilişkiden kasıt anal ilişkiyse, kadınlar da anal ilişkiye girer. Anal ilişki kan alıp vermede doğru bir parametre değil.
“Sadece eşcinsel oldukları için yapılıyorsa, ilişkiye girmeyenler de var.
"Heteroseksüeller de ilişkiye giriyor. HIV/AIDS’in heteroseksüellerde bulaşma oranı daha yüksek. Eşcinseller açısından ayrımcılığın açıklaması yok. Tamamen subjektif, kendi korkuları, önyargıları ile ilgili davranış tarzı.
“İnsanların kimle ne yaptığı, pozisyonları kimseyi ilgilendirmez. Bu bilgileri kimseyle paylaşmak zorunda değil.”
Ünlü, Kızılay’ın yeni nesil testler kullanarak soruları doğru sorması gerektiğini söyledi:
“Üç-beş soruyu geçmeyecek, her türlü riski içerecek şekilde sorular sorulmalı. HIV/AIDS açısından bakarsak soru ‘ Son üç haftada -türü önemli değil- cinsel ilişkiye girdiniz mi, kan aldınız mı?’ şeklinde olmalı.
“Bu yeterlidir. Cinsel ilişkiyle bulaşanlar konusundaki korkuyu ortadan kaldırır.”
Kızılay: Risk değerlendirmesi
Kızılay erkek erkeğe ilişkiye dair soruya ilişkin 2011 yılında yaptığı açıklamada “Bu soru kişilerin cinsel kimliklerini sorgulamak amacı taşımaz ve bu kural tamamen risk değerlendirmesi üstüne uygulanmaktadır” demişti.
“Kan Bağışçısı Tarama Formunda yer alan soruların bir kısmı, kanda bulunabilecek hastalık yapabilecek virüs gibi bulaşıcı etkenlere yöneliktir. Bu sorulardan bir tanesinde kan bağışçısının hayatının herhangi bir döneminde erkek erkeğe cinsel ilişkiye girip girmediği sorulmaktadır. Bu soru kişilerin cinsel kimliklerini sorgulamak amacı taşımaz ve bu kural tamamen risk değerlendirmesi üstüne uygulanmaktadır.”
