Kesên ku di Erdhejên 6ê Sibatê de mirin, hatin bibîranîn
Di 6ê Sibata 2023an de bi pileya 7.7ê û 7.6ê du erhejên mezin li Bazarcix û Elbistana Mereşê pêk hat. Van erdhejan bandor li bajarên derdorê jî kir û di encamê de bi deh hezaran kes mirin û birîndar bûn.
Di 2emîn sala Erdhejên 6ê Sibatê de li bajarên weke Mereş, Amed, Riha, Semsûr û Hatayê çalakî û merasîmên bîranînê hatin li dar xistin.
Amed
Li Amedê kesên di erdhejên 6ê Sibatê de mirin, li Xaçerya Tesîslera hatin bibîranîn.
Platforma Parastin û Piştevaniya Bajêr a Amedê, Platforma Rêveberiya Afetê û Piştevaniyê (DMS) û Platforma Ked û Demokrasiyê ya Amedê, li ber xirbeyên Avahiya Serîn 2 ya ku li Xaçerêya Tesîslerz hilweşiya, çalakiya bîranînê li dar xist. Di bîranînê de li qada ku bermahî lê bûn mûm hatin pêxistin û qurnefîl hatin danîn.
Hevserokê DMSê Şerefxan Aydin got: "Bibîranîn jiyan e. Divê em li vî welatî avakirina bajarên saxlem û qîmeta jiyanê nîşan bidin. Ev karesat li welatên din jî çêdibin, lê mirin li wir çênabin. Ji bo em van mirinan ji holê rakin, divê em ji bo bîranîna kesên ku me ew winda kirine vê ji holê rakin."
Ji Platforma Parastin û Piştevaniyê ya Bajêr Yildiz Ok Orakê jî got: "Me bi hezaran canê xwe winda kirin. Du sal berê agir bi dilê me ket, lê hê jî netefiyaye. Em ji bo pêşerojeke xweş bihêlin li vir in. Em hêrs bûne, em ê ji bîr nekin."
Ji Platforma Ked û Demokrasiyê Muhammed Can diyar kir ku wêraniya li herêmê nehatiye selihandin û got: "Mirin li vê erdnîgariyê dimînin. Eger piştî 2 salan ev herêm hîn jî bi vî rengî be, ruhê gelê me bi heman rengî dewam dike."
Hevşaredarê Bajarê Mezin ê Amedê Dogan Hatûn kesên jiyana xwe ji dest dane bi bîr anî û diyar kir ku roja erdhejê Amed bi çarenûsa xwe re rû bi rû hatiye hiştin.
Hatun weha got: "Rastiyeke ku gel li ber xwe dide hebû. Madem em bi tenê ne, em ê bi çarenûsa xwe bijîn, ji bilî hişyarkirina civaka xwe ji bo avakirina bajaran tiu çareyek nemabû. Li vir em soz didin ku em ê di meseleyên teknîk de destûrê nedin tu sererastkirinekê bajarê xwe. Em soz didin ku em ê kontrolên xwe bikin. Mirina bi dehhezaran kesî divê ne wisa hêsan be. Gelek tişt hene mirov bibêje. Wekî hemû pêkhateyên vî bajarî ji xeynî me tu kesî me tüne ye. Divê em hev serwext bikin û li ser vî esasî xwe birêxistin bikin."
Mereş
Li Mereşê li qada Sîteya Ebrarê ku hezar û 400 kes tê de miribûn, çalakiya bîranînê hat idarxistin.
Li Mereşê bi hezaran kes li ber Sîteya Ebrarê ya 18 blokî ya li Mereşê di erdhejê de hilweşiya kom bûn.
Serokê Giştî yê Partiya Pêşerojê Ahmet Davûtoglû û ji Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) gelek kes beşdarî bîranînê bûn.
Girseya ku li ber Sîteya Ebrarê kom bûn, ber bi cihê ku blok lê ne meşiyan. Girse saet di 04.17an de ku erdhej di vê saetê de çêbûbû, li ber avahiyên bi navê Ebrarê çalakiya bîranînê li dar xist.
Li ser navê Însiyatîfa Malbatên Sîteya Ebrarê Merve Aksû axivî û got: "Me erdhej ji bîr nekir, em ê nedin jibîrkirin."
Endama Meclisa DEM Partiyê Pakîze Sînemlîoglû jî axivî û bertek nîşanî politikaya bêcezatiyê da.
Piştî daxuyaniyê li şuna avahiyan qurnefîl hatin danîn.
Li Bazarcixê jî welatî di saeta erdhejê de li baxçeyê şaredariyê kom bûn. Mexdûrên erdhejê ji vir heya navenda bajêr meşiyan. Girseyê qurnefîl danîn ber qûleya saetê ya li navendê.
Hatay
Şaxa Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) a Hatayê li pêşiya avahiya xwe daxuyanî da û kesên di erdhejê de jiyana xwe ji dest dayin bi bîr anî. Gelek nûnerên rêxistinên civaka sivîl û partiyên sivîl jî tev li bûn.
Hevserokê Şaxa ÎHD’a Hatayê Mursel Tonguç Salmanoglû, diyar kir ku tevî bi ser erdhejê re 2 sal derbas bûne jî hêj binpêkirinên mafan û mexdûriyet didomin.
Salmanoglû, destnîşan kir ku hêj jî bi milyonan kes nikarin pêdiviyên xwe yên sereke peyda bikin. Salmanoglû, got ku rayedar û mitehitên berpirsyariya wan di karesatê de heye nehatine darizandin û edalet pêk nehatiye.
2EMÎN SALA ERDHEJÊN 6Ê SİBATÊ
Saet di 04.17an de Antakyayî daketin kolanan: “Me rıhna nıhna hon”
Samandag
Bi boneya 2emîn salvegera erdhejên 6ê Sibatê ku navenda wan Mereş bû, li navçeya Samandag a Hatayê meş hat lidarxistin.
Li ser banga Koordînasyona Erdhejê ya 6’ê Sibatê ya Samandagê, gel li pêşiya Şaxa PTTa Samandagê hate gel hev û heta Bazara Semtê meş li dar xist. Hevseroka Giştî ya Partiya Wekhevî û Demokrasiyê ya Gelan (DEM Partî) Tulay Hatîmogûllari, Hevberdevka HDK’ê Meral Daniş Beştaş, Hevserokê Giştî yê SYKP’ê Mertcan Tîtîz, Berdevkê SMF’ê Mahîr Gurz, gelek nûnerên rêxistinên civaka sivîl û partiyên siyasî û welatî tev li meşê bûn. Bi sedan kes tev li meşê bûn. Di meşê de qêrîna dayikekê ya “Zarokê min li ku ye” olan da.
Di meşê de pankartên “Em ê ji bîr nekin, efû nekin, dê hesabê bipirsin” û “Ma rıhna nıhna hon” hatin hilgirtin. Girseyê dirûşmên weke “Jibîrkirin tune ye, efûkirin tune ye, hevhelalkirin tune ye”, “Gelo kes dengê min dibihîse?”, “Ma rıhna nıhna hon”,“Ne karesat komkujî”, “Em ê hesabê ji kujeran bipirsin”, “AKP a kujer dê hesabê bide”, “Dewleta kujer dê hesabê bide” û “Hatay bajarê me ye” hatin berzkirin. Girseyê bi çepikan, tililiyan û dirûşman îktîdar protesto kir. Meş, li Bazara Semtê ya Samandagê bi dawî bû û li vir ji bo kesên jiyana xwe ji dest dane deqeyek rêz hate girtin. Piştre girseyê bi yekdengî dirûşma “Jibîrkirin tune ye efûkirin tune ye” berz kir.
Semsûr
Xelkê Semsûrê jî di 2emîn sala erdhejên 6ê Sibatê de ji bo bîranîna windahiyên xwe li kolanan bûn.
Çalakiya bîranînê li ber Kuleya Saetê ya Dîrokî hat li dar xistin. Tevî hewaya sar û baranê ji çar aliyê bajêr Semsûrî hatin ber kuleyê.
Du girseyên cûda di du aliyan de berbi kuleya saetê meşiyan.
Hevserokê Giştî yê DEM Partiyê Tuncer Bakirhan, Serokê Giştî yê Komeleya Çandê ya Pîr Sûltan Abdal (PSAKD) Cuma Erçe, Serokê Giştî yê Federasyona Elewiyên Bektaşî Mustafa Aslan û Hevserokê KESKê Ahmet Karagoz bi pankarta "Em di şînê de ne, em ê nedin jibîrkirin" di bin korteja Platforma Ked û Demokrasiyê de beşdarî merasîmê bûn.
Di korteja fermî de jî Wezîrê Hawirdor, Bajarvanî û Guhertina Avhewayê Murat Kurum, Wezîrê Karên Navxweyî Alî Yerlîkaya, Waliyê Semsûrê Osman Varol, Serokê Giştî yê CHPê Ozgur Ozel û Şaredarê Semsûrê Abdurrahman Tutdere cih digirtin.
Bakirhan û şandeya pê re li eywaneke dawetan a li bajar bi gel re civîn li dar xist. Li Eywana dawetê pankarta “Me ji bîr nekir û dê ji bîr nekin” hate daliqandin.
Bakirhan, di civîna gel de axivî û got: “Tişta sereke ya ku bûye sedema mirinan û wêraniyê, bêberpirsyartî û negirtina tevdîran e. Ji bo mirina xizan û hejaran dibêjin qeder e. Em tevek dizanin ku qeder nîne. Hikûmetbûn ew e ku tevdîran j bo karesatan bigirî.”
“Binesazî tune ye, xebateke li gorî plana îmarê tune ye. Lê rêveberiyên herêmî yên xwedî feraseta talankeriyê û wezareta hawirdor û bajarvaniyê heye. Ewqas hîn bûne ku beriya me rûxset bi hêsanî digirtin û dema me nedidayê jî diçûn ji wezareta hawirdor û bajarvaniyê digirtin. Qaşo bawermendin lê bacên erdhejê jî ji bo tiştên cuda bikaranîn. Ewqas durû ne. bi dehhezaran kesan jiyana xwe ji dest dan lê ma we dît ku yek burokratekî an jî nûnerekê hikûmetê îstîfa kiribe? Çima tevî ewqas mirinan jî yek rayedar nehat darizandin? Îcar bêyî ku şerm bikin li pêşiya çendek avahiyan wêneyan dikişînin û qaşo birînên me derman dikin.”
Riha
Platforma Ked û Demokrasiyê ya Rihayê kesên ku di erdheja de jiyana xwe ji dest dan saet di 04.17an de li Xaçerêya Abîdeyê bibîr anî.
Ligel pêkhateyên platformê, nûnerên rêxistinên DEM Partî û DBPê yên Rihayê beşdarî bîranînê bûn.
Li cihê ku avahî hilweşiyan qurnefîl hatin danîn û mûm hatin vêxistin.
Edene
Komeleya Piştevaniya Erdhejê ya Edeneyê û Platforma Ekolojiyê ya Edeneyê jî li Parka Abîdîn Dîno daxuyanî dan. Parlamenterê DEM Partiyê Omer Faruk Gergerlîoglû û gelek kes tev li bûn. Endama komeleyê Nilûfer Kokturk di daxuyaniyê de kesên di erdhejê de jiyana xwe ji dest dayin bi bîr anî û got ku pirsgirêkên mexdûrên erdhejê didomin. Gergerlîoglû jî kesên jiyana xwe ji dest dayin bi bîr anî û got ku sedema karesatê, xemsariya îktîdarê bû.
Mêrsîn
Platforma Ked û Demokrasiyê ya Mêrsînê jî li Parka Ozgur Çocukê daxuyanî da. Di daxuyaniyê de pankarta “Sozên hatin dayin nehatin bicihanîn, êş nehatin jibîrkirin” hate hilgirtin. Beşdaran gelek aran dirûşma “Em ji bîr nakin, hev helal nakin” berz kirin.
Berdevkê platformê Kemal Goçmen di daxuyaniyê de got ku berpirsyarê karesatê îktîdar e û got: “Me ew êş ji bîr nekir û şîna me didome. Em bihêrs in. Ji ber ku rêvebirinên welêt çav û guhên xwe ji aqil, zanist, mantiq û hişyariyan girt û ev jî bû sedema mirina bi dehhezaran kesan.”
Êlih
Platforma Ked û Demokrasiyê ya Êlihê jî li Parka Yilmaz Guney daxuyanî da. Rêxistinên DBP û DEM Partiyê yên bajar, pêkhateyên platformê, kesên xizmên xwe di erdhejê de winda kirin û gelek welatî tev li bûn.
Pankarta “Ne erdhejê rant û xemsariyan kuşt” hate hilgirtin. Nûnerê Odeya Endezayarên Înşaetê ya Êlihê Şahîn Bavlî di daxuyaniyê de got ku bûyereke xwezayî ji ber xemsariya îktîdarê veguheriye karesateke mezin.
Dîlber Yildiz a di erdhejê de kurê xwe û xizmên xwe winda kirî jî got:
“Di şeva 5’ê Sibatê de me şîva xwe ya dawî xwar û cara dawî axivîn. Bêyî haya me ji erdhejê hebe me planên xwe yên roja din çêkirin. Me hîs kir ku dê tiştekî nebaş bibe û em bi şev raneketin. Piştre jî erdhej çêbû. Beton bi ser me de hatin xwarin. Roja herî dirêj bû. Qîrînên me di nava kavilan de winda bûn. Ne erdhej, terkexemî dikuje. Di roja 13’an a erdhejê de cenazeyê kurê min derxistin ji nav kavilan. Kekê min, birayê min di roja duyemîn de ez ji nav kavilan derxistim. Heke ne ji wan bûya ez niha nedijiyam. Ji bîr nekin ku em li herêma erdhejê ne. Ji kerema xwe tevdîrên xwe bigirin.”
Wan
Platforma Ked û Demokrasiyê ya Wanê jî li Kolana Hunerê daxuyanî da. Pêkhateyên platformê û gelek kes tev li bûn.
Di daxuyaniyê de pankarta “Ne erdhej, terkexemî dikuje” hat hilgirtin. Engîn Işik li ser navê platformê axivî û got ku êşên wan hêj mîna roja ewil in. Işik, kesên jiyana xwe ji dest dayin bi bîr anî û got ku ew ê piştgirî û piştevaniya xwe ya bi mexdûrên erdhejê re mezin bikin.
(AY)
*Çavkanî: MA, JİNNEWS
