Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye'yi, gözaltında işkence gören Mehmet Desde'nin gözaltında avukatla görüştürülmediği, adli yardım alamadığı ve işkenceyle ilgili etkin soruşturma yapılmadığı gerekçeleriyle suçlu bulmuş ve tazminata mahkum etmişti.
AİHM kararına göre, Desde'nin "yargılamanın yeniden yapılmasını talep etme" hakkı vardı. Desde bu hakkını kullanıp da İzmir Ağır Ceza Mahkemelerinden ret yanıtı alınca tekrar AİHM'e başvurdu.
Ancak ilk kararında "yeniden yargılama yapılmalı" diyen AİHM, adil yargılama olmadığına hükmettiği ve Desde'nin 2 yıl 6 ay ceza aldığı davayla ilgili başvuruyu reddetti.
Desde'nin avukatı Çetin Bingölbalı, bianet'e yaptığı açıklamada, iki kararın birbiriyle çeliştiğini ifade etti.
2 yıl 6 ay hapis cezası aldı
Desde, Bolşevik Parti/Kuzey Kürdistan-Türkiye (BP/KKT) adlı örgütün üyesi olduğu iddiasıyla 9 Temmuz 2002'de İzmir'de gözaltına alınarak Bozyaka Terörle Mücadele Şubesi'ne götürüldü. Burada dört gün işkence gördüğünü söyleyen Desde 13 Temmuz 2002'de tutuklandı.
21 Ocak 2003'te ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı. 16 Mart 2006'da İzmir 8. Ağır Ceza Mahkemesi'ndeki duruşmada, "yasadışı örgüt üyeliğinden" 2 yıl 6 ay hapis ve 1.666 TL para cezasına çarptırıldı. Yargıtay 9. Ceza Dairesi 25 Aralık'ta kararı onadı.
Desde, 8 Haziran 2007-6 Ekim 2008 arasını cezaevinde geçirdi.
İzmir Bozyaka Terörle Mücadele Şubesi'nde gördüğü işkence nedeniyle yaptığı başvurular reddedilip iç hukuk yolları tükenince Mayıs 2003'te AİHM'e başvurdu. Bu başvuru 1 Şubat 2011'de karara bağlandı.
AİHM: "Yeniden yargılama yapılmalı"
AİHM, "yeniden yargılama talep edebileceğini" ifade ederek, işkenceyle etkin soruşturma yapılmadığına hükmetti ve Türkiye'yi 21 bin Euro tazminat ödemeye mahkum etti.
AİHM kararında, "İzmir 8. Ağır Ceza Mahkemesi, Desde'nin diğer sanıkların da duruşma sırasında ifadelerini geri aldığını göz ardı etmiştir" denildi.
Ayrıca, AİHM, Desde'nin gözaltındayken avukatla görüştürülmemesinin rutin bir uygulama haline gelmiş olduğunu belirtti.
Desde, AİHM kararının ardından İzmir 8. Ağır Ceza Mahkemesi'ne "yeniden yargılama" talebinde bulundu. Talebi reddedilince başvurduğu İzmir 10. Ağır Ceza Mahkemesi'ne yaptığı itirazı da reddedildi.
Desde 13 Nisan 2007'de hapis cezası aldığı davayla ilgili tekrar AİHM'e başvurdu. AİHM 21 Haziran 2012'de Desde'nin başvurusunu reddetti.
Oysa AİHM, kararında, "kuşkulu delillerin dava dosyasına alınmasının ve gözaltında tutulduğu süreçte adli yardım alamamasının savunma hakkını etkilediği" sonucuna varmış ve yargılamanın talep edildiği takdirde yeniden yapılması gerektiğini ifade etmişti.
Avukat Bingölbalı, "AİHM'in ikinci kararının ilkiyle çeliştiğini" belirterek, "Olayın yeterince araştırılmadan acele bir karar verildiğini düşünüyorum" dedi.
Desde de yaptığı yazılı açıklamada, "diğer sanıkların işkence altına alınan ve dava dosyasından çıkarılmayan ifadelerin mahkumiyet kararı üzerinde etkili olduğunu" belirtti ve kararı "skandal" olarak niteledi. (AS)
