Cumartesi Anneleri/İnsanları adalet arayışlarının 813. haftasında 7 Ekim 1982’de idam edilen ve cenazesi kimsesizler mezarlığına defnedilen İlyas Has için adalet talep ettiler.
Haftanın açıklamasını Cumartesi İnsanlarından Ayşe Yıldız yaptı. Yıldız, İlyas Has’ın 12 Eylül darbe döneminde idam edildiğini, 12 Eylül’ün Türkiye’nin yüzleşip hesaplaşmadığı en ağır dönemlerden biri olduğunu söyledi.
Yıldız, İlyas Has’ın dosyasına ilişkin şunları söyledi:
Tekirdağ/ Malkaralı olan Has Ailesi İzmir'de yaşıyordu. 25 yaşındaki oğulları İlyas Has, 12 Eylül askeri darbesinin ardından 28 Aralık 1980 tarihinde gözaltına alındı. Tutuklanan İlyas Has hakkında hazırlanan iddianame ile dava açıldı.
"İzmir Sıkıyönetim Komutanlığı İki Numaralı Askerî Mahkemesi’inde görülen davada iddianamedeki suçlamanın vasfı mahkeme tarafından değiştirildi. İlyas Has, iddianamede yer almayan "Anayasal düzeni zorla değiştirmeye teşebbüs” suçlaması ile yargılandı. 18 Ocak 1982 tarihinde ölüm cezasına mahkum edildi.
"Anne baba mezar yerini öğrenemedi"
"Yerel mahkeme savcılığı, sanık hakkında Türk Ceza Kanununun 59 uncu maddesi uyarınca ceza indirimi uygulanması gerektiğine dair temyiz talebinde bulundu. Başsavcılık da bu görüşe iştirak etti.
"Ancak Askerî Yargıtay 1'inci Dairesi temyiz talebini reddederek, 20 Ekim 1982 tarihinde idam kararını oybirliği ile onayladı.Bu kez İlyas Has'ın avukatı Kasım Sönmez, yargılamanın yenilenmesi talebinde bulundu. Ancak bu talep de reddedildi.
"İki yıl bekletilen dosya Turgut Özal hükümeti döneminde aniden raftan indirildi ve idam kararı hızla TBMM ve Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından onaylandı. İlyas Has, 1984 yılının 6 Ekim’i 7 Ekim’e bağlayan gecesi Buca Kapalı Cezaevi’nde idam edildi.
"İdam sonrası İlyas’ın bedeni ailesine teslim edilmeden görevliler tarafından defnedildi. Ailesi yaptığı başvurulara rağmen onun defnedildiği yeri öğrenemedi. Baba Recep, abla Fatma ve anne Rafet Has, İlyas’ın mezar yerini öğrenemeden aramızdan ayrıldı.
"Kimsesizler mezarlığında bulundu"
"İlyas’ın idamından 28 yıl sonra İzmir’deki arkadaşları onun mezarını bulmak için uzun ve titiz bir araştırma yürüttüler. İlyas’ın izini sabırla süren arkadaşları onu, Bornova’da askeri kışlanın yanında bulunan Hacılarkırı Mezarlığı’nın kimsesizler bölümündeki isimsiz bir mezarda buldular.
"Bugün de zaman zaman gündeme getirilen idam cezası yaşam hakkını ortadan kaldıran bir devlet şiddetidir. Devlet eliyle taammüden işlenmiş bir cinayettir. Demokratik devletler ve demokratik toplumlar her koşulda yaşam hakkını istisnasız korumak zorundadır.
"İlyas Has’ı dönemin yasalarını bile çiğneyerek idam edenler ve onun bedenini kaybedenler insanlığa karşı suç işlediler. Adli ve siyasi makamlara, bu suçla ilgili 36 yıldır süren cezasızlık uygulamasına son vererek adaleti sağlayacak süreci başlatma çağrısında bulunuyoruz.” (RT)
