İklim Zirvesi başlıyor: Neden kritik?

*Görseller: Pixabay, UN pool. 

Pazartesi günü Glasgow'da başlayacak Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi (COP26) öncesi G20 liderleri İtalya'da pandeminin başlamasından bu yana ilk kez yüz yüze görüşüyor.

Ancak Çin'den Devlet Başkanı Xi Jinping ve Rusya'dan Vladimir Putin zirve için Roma'da olmayacak, bunun yerine video bağlantısı aracılığıyla görünmeyi seçecek.

Toplantı, emisyonları azaltmak için acil önlem alınmazsa gelecek için giderek artan ciddi uyarıların ortasında gerçekleşiyor.

19 ülke ve Avrupa Birliği'nden oluşan grubun, dünyadaki emisyonların %80'inden sorumlu olduğu tahmin ediliyor.

"Medeniyetimiz geri gider"

İki günlük zirve öncesinde konuşan İngiltere Başbakanı Boris Johnson, harekete geçmemenin "medeniyetimizin" geriye gitmesine ve "gelecek nesilleri bizimkinden çok daha az kabul edilebilir bir hayata" bırakmasına yol açacağını öne sürdü.

Ancak, ne G20 toplantısının ne de Pazartesi günü başlayacak Glasgow'daki yaklaşan COP26 zirvesinin küresel ısınmayı durduramayacağını kabul ederek, "Yapmayı umabileceğimiz en iyi şey artışı yavaşlatmak" dedi.

BBC News'un Reuters haber ajansına dayanarak aktardığına göre, taslak bir tebliğ, G20'nin sıcaklık artışını 1.5C (2,7F) ile sınırlamaya yönelik çalışma sözünü özetliyor - ancak yasal olarak bağlayıcı bir anlaşma yapılmayacak.

Yine haber ajansının bildirdiğine göre, taslak ayrıca yasadışı ağaç kesimi, madencilik ve vahşi yaşam ticaretini durdurmak için "somut önlemler" almayı taahhüt ediyor.

TIKLAYIN - Ölümler, Elektrik Kesintileri, Eriyen Asfaltlar: İklim Krizi Ne Getirecek?

Türkiye neler yapacak?

Bu yıl zirveye ilk kez Paris Anlaşması'nı onaylamış bir ülke olarak katılacak olan Türkiye'yi görüşmelerde Bakan Yardımcısı ve İklim Değişikliği Başmüzakerecisi Mehmet Emin Birpınar temsil edecek.

Türkiye'nin, Paris İklim Anlaşması kapsamında verdiği Ulusal Katkı Niyeti Beyanı'nda normal şartlar altında 2030'a kadar ülkedeki karbon salınımının ne kadar artacağına dair bir referans senaryo bulunuyor.

Türkiye, Climate Action Tracker (CAT), Türkiye'nin bu alanda "kritik derecede yetersiz" olduğunu söylüyor ve Ankara'nın daha iddialı hedefler koymasını tavsiye ediyor.

CAT raporlarına göre tüm ülkeler Türkiye gibi hareket ederse dünyanın dört dereceden fazla ısınması kaçınılmaz.

Birpınar: Glasgow'a yetişmez

Başmüzakereci Birpınar, konuyla ilgili BBC Türkçe'ye konuşurken, "Türkiye'den beklenti, bu niyet edilmiş ulusal katkılarını artırsın. 'Yüzde 21 değil de yüzde 30'a çıkarsın' diyorlar" dedi ve ekledi:

"Ama biz onlara şunu söyledik; net rakamlar verebilmek için bizim üniversitelerle bir proje kapsamında bütün kurumların verilerini alarak çalışmamız lazım.

"O yüzde 21'lik azalmayı bir yıllık bir çalışma sonucunda bulmuştuk. Bu sefer de oturup çalışacağız. Daha istekli bir ulusal katkı beyanı vermek için çalışacağımızı söyleyebiliriz. Bunu Glasgow'a gelmeden yapmamızı talep edenler var fakat bu en az bir yıl gerektiren bir çalışma."

Yarım derecenin hayati önemi

Yarım derece büyük bir fark gibi gelmeyebilir, ancak bilim insanları, 1,5 dereceyi aşan herhangi bir ek ısınmanın daha yoğun ve sık görülen iklim aşırılıklarını tetikleyeceğini söylüyor.

Örneğin, BM'ye göre, ısınmayı 2 derece yerine 1,5 derece ile sınırlamak, yaklaşık 420 milyon daha az insanın aşırı sıcak dalgalarına daha sık maruz kalmasına neden olabilir.

Bilim insanları, 2 dereceyi, aşırı hava koşullarının dünyanın en yoğun nüfuslu bölgelerinden bazılarını yaşanabilir kılacak veya deniz suyuyla dolduracağı kritik bir eşik olarak görüyor.

Bu zirvedeki hedefler neler?

İngiltere Parlamentosu Üyesi ve COP26 Başkanı Alok Sharma, bu yılki konferansın aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi kilit hedef üzerinde anlaşmaya varmasını istediğini söylemiş hedefleri şöyle sıralamıştı:

• Fosil yakıt üreten bazı ülkelerin, en azından herhangi bir anlaşmada bunun etrafındaki dili güçlendirmek açısından direndiği bir hedef olan "1.5" hedefini canlı tutmak.
• Fosil yakıttan kaynaklanan sera gazı emisyonlarının büyük bir kısmının atmosfere girmesi engellendiği sürece, bir miktar kömürü kullanmaya devam etme olasılığını açık bırakan "azaltılmamış" kömür kullanımına kesin bir son kullanma tarihi koymak. Birçok bilim insanı ve aktivist grupları, kömür kullanımının tamamen tarihe karışması gerektiğini savunuyor.
• Zengin ülkelerin kabul ettiği, gelişmekte olan ülkelerin fosil yakıt emisyonlarını azaltmalarına ve krizin etkilerine uyum sağlamalarına yardımcı olmak için yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamak.
• 14-19 yıl içinde tüm yeni araba satışlarını sıfır emisyon salınımlı yapmak.
• Ormanlar atmosferden karbonu uzaklaştırmada çok önemli bir rol oynadığından, on yılın sonunda ormansızlaşmaya son vermek.
• Karbondioksitin ısınma gücünün 80 katından fazla güçlü bir gaz olan metan emisyonlarını azaltmak.

(PT)