COP26 İklim Zirvesi: Neden önemli?

*COP26 zirvesi için hazırlıklar sürüyor. 

Birleşmiş Milletler (BM) tarafından hazırlanan ve Ağustos ayında sızan bir rapor, dünyanın bilim insanlarının daha önce düşündüğünden daha hızlı ısındığı gerçeğini ortaya çıkardı.

TIKLAYIN - İklim raporu sızdı: Dünya artık anlamalı

Geçtiğimiz yıl dünyanın birçok yerindeki ölümcül orman yangınları ve seller, iklim değişikliğinin gezegeni tehdit ettiğini birçok insana gösterdi.

BM Genel Sekreteri António Guterres Salı günü dünya liderlerine çağrıda bulunarak, insanlığın bir iklim "felaketi" için doğru yolda olduğu konusunda uyardı.

New York'taki BM Genel Kurulu'nda "Covid-19"un yanı sıra "iklim" de liderlerin konuşmalarında CNN'in analizine göre bir nevi moda haline geldi ve ABD ile Çin, krizle yüzleşmek için yeni taahhütler açıkladılar.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson da iklim krizine vurgu yaparken, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye'nin sonunda Paris İklim Anlaşması'nı onaylayacağını duyurdu. 

COP26 nedir?

COP, geçen yıl pandemi nedeniyle ertelenmesine rağmen, her yıl gerçekleşen bir etkinlik olan BM İklim Değişikliği Sözleşmesi Taraflar Konferansı'nın kısaltması.

Zirveye dünya liderleri katılıyor, ancak birçok tartışma bakanlar ve iklim konularında çalışan diğer üst düzey yetkililer arasında gerçekleşiyor. 26, bunun grubun 26. toplantısı olduğunu gösteriyor.

Konferanslar, iş sektöründen, fosil yakıt şirketlerinden, iklim aktivistlerinden ve iklim krizinde payı olan diğer gruplardan insanları çeken çok sayıda yan toplantı içeren geniş çaplı etkinlikler yapılıyor.

2015'teki COP21 toplantısından sonra 190'dan fazla ülke, küresel sıcaklıklardaki artışı sanayi öncesi seviyelerin 2 santigrat derecenin çok altında, ancak tercihen 1,5 derece ile sınırlamak için Paris Anlaşması'nı imzaladı.

Yarım derece farkı

Yarım derece büyük bir fark gibi gelmeyebilir, ancak bilim insanları, 1,5 dereceyi aşan herhangi bir ek ısınmanın daha yoğun ve sık görülen iklim aşırılıklarını tetikleyeceğini söylüyor.

Örneğin, BM'ye göre, ısınmayı 2 derece yerine 1,5 derece ile sınırlamak, yaklaşık 420 milyon daha az insanın aşırı sıcak dalgalarına daha sık maruz kalmasına neden olabilir.

Bilim insanları, 2 dereceyi, aşırı hava koşullarının dünyanın en yoğun nüfuslu bölgelerinden bazılarını yaşanabilir kılacak  veya deniz suyuyla dolduracağı kritik bir eşik olarak görüyor.

Son teslim tarihi

Paris Anlaşması iklim krizini ele alma arayışında bir dönüm noktası olmasına rağmen, dünyanın hedefine nasıl ulaşacağına dair ayrıntıları içermiyordu.

Sonraki COP'ler, kendisine bağlı planları daha iddialı hale getirmeye ve eylem planlarını detaylandırmaya çalıştılar.

Sürdürülebilir Kalkınma ve Uluslararası İlişkiler Enstitüsü iklim programı direktörü Lola Vallejo, "Kağıt üzerinde, Paris Anlaşması her zaman döngüsel bir süreç olarak tasarlandı - 'beş yıl sonra, daha iyi planlar ve yenilenen çabalarla görüşürüz'" derken ekledi:

"Yani şu anda, Covid tarafından geri itilen bu son teslim tarihine geldik."

Hedefler neler?

İngiltere Parlamentosu Üyesi ve COP26 Başkanı Alok Sharma, bu yılki konferansın aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir dizi kilit hedef üzerinde anlaşmaya varmasını istediğini söyledi:

• Fosil yakıt üreten bazı ülkelerin, en azından herhangi bir anlaşmada bunun etrafındaki dili güçlendirmek açısından direndiği bir hedef olan "1.5" hedefini canlı tutmak.
• Fosil yakıttan kaynaklanan sera gazı emisyonlarının büyük bir kısmının atmosfere girmesi engellendiği sürece, bir miktar kömürü kullanmaya devam etme olasılığını açık bırakan "azaltılmamış" kömür kullanımına kesin bir son kullanma tarihi koymak. Birçok bilim insanı ve aktivist grupları, kömür kullanımının tamamen tarihe karışması gerektiğini savunuyor.
• Zengin ülkelerin kabul ettiği, gelişmekte olan ülkelerin fosil yakıt emisyonlarını azaltmalarına ve krizin etkilerine uyum sağlamalarına yardımcı olmak için yıllık 100 milyar dolarlık iklim finansmanı sağlamak.
• 14-19 yıl içinde tüm yeni araba satışlarını sıfır emisyon salınımlı yapmak.
• Ormanlar atmosferden karbonu uzaklaştırmada çok önemli bir rol oynadığından, on yılın sonunda ormansızlaşmaya son vermek.
• Karbondioksitin ısınma gücünün 80 katından fazla güçlü bir gaz olan metan emisyonlarını azaltmak.

'Net sıfır' nedir?

Birçok ülke yüzyılın ortasına kadar "net sıfıra" ulaşmayı taahhüt etti. Net sıfır, yayılan sera gazı miktarının atmosferden uzaklaştırılan miktardan fazla olmaması anlamına geliyor.

Net sıfıra ulaşmak için ülkeler ve şirketlerin, yaydıkları aynı miktarda karbonu ortadan kaldırmak için ormanlar gibi doğal yöntemlere güvenmeleri veya karbon yakalama ve depolama olarak bilinen teknolojiyi kullanmaları gerekecek.

(PT)