İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, cezaevlerindeki hak ihlallerini sıraladığı raporunda, yasakçı yönetim modellerine son verilmesini istedi.
Derneğin cezaevlerinden gelen mektuplara ve başvurulara dayanarak hazırladığı 2007'nin ilk altı ayına dair raporda, F tipi cezaevlerinde tecrit uygulamasının Adalet Bakanlığı'nın genelgesine karşın sürdüğü, hükümlü ve tutukluların keyfi yasaklamalarla haberleşme özgürlüklerinin, savunma, görüş ve sağlık haklarının ihlal edildiği bilgileri yer alıyor. İHD ayrıca cezaevlerindeki işkence vakalarına da değiniyor.
Avukat Behiç Aşçı'nın açlık grevinin ardından yayınlanan genelge, F tipi cezaevlerindeki tutuklu ve hükümlülerin, 10 kişiyi aşmayacak gruplar halinde, idarenin gözetiminde, haftada 10 saati geçmemek koşuluyla bir araya gelebilmesini öngörüyordu.
Derneğe Bursa Kapalı Cezaevi’nden 1, Vezirköprü Ceza İnfaz Kurumu’ndan 1, Metris Kapalı Cezaevi’nden 1, Konya Kapalı Cezaevi’nden 3, Edirne F Tipi Kapalı Cezaevi’nden 2, Bolu F Tipi Kapalı Cezaevi’nden 2, Tekirdağ F Tipi Kapalı Cezaevi’nden 37 olmak üzere toplam 47 şikayet ve talep mektubu geldi. 1 Ocak-1 Ağustos arasında 9 mahpus yakını derneğe hak ihlalleriyle ilgili başvurdu.
İHD, raporunda şunların yapılması gerektiğini söylüyor:
- Cezaevlerinde tecride ve savunma hakkını kısıtlayıcı engellere son verilmeli. Adalet Bakanlığı'nın genelgesi derhal uygulanmalı.
- Hasta mahpusların tedavileri yapılmalı, sağlık imkanlarından hiçbir kısıtlama olmadan faydalanmalarının koşulları yaratılmalı.
- Yayın kısıtlaması, iletişim özgürlüğünün engellenmesi, görüş yasağı gibi disiplin cezası uygulamalarına son verilmeli; kendi ana dilleriyle görüş yapmalarına olanak sağlanmalı.
- İşkenceye son verilmeli. işkence olaylarına karışan cezaevi idaresi, güvenlik görevlisi ve infaz koruma memurları hakkında derhal soruşturma açılmalı.
- Cezaevlerini sivil denetime açan İşkenceye Karşı Sözleşme'ye Ek Protokol (OPCAT) Meclis'te onaylanarak yürürlüğe girmeli.
Keyfi yasaklamalar
Raporda örnekleri verilen keyfi yasaklamalar ve ceza uygulamaları özetle şöyle:
- "Sakıncalı" iç çamaşırı renkleri var. Kırmızı, "mahpusların iç çamaşırlarından bayrak yapması," yeşil "asker kıyafetinin rengi", "lacivert gardiyan kıyafetinin rengi", bordo, "kırmızıya yakın" gerekçeleriyle yasak.
- Gazete arşivi tutmak
- Siyah üzüm istemek
- Sabun ve deterjanı pencere kenarına koymak
- Kantin günü dışında alışveriş yapmak
- Kantinden oda arkadaşları için alışveriş yapmak
- Dışardan yiyecek almak
- Ziyaretçilerin getirdiği giysileri giymek
- Ajanda ve spiralli defteri içeri sokmak
- Voleybol oynarken konuşmak
- Mektuplarda moral verici cümlelere yer verilmesi
- Walkman ile müzik dinleme
- Cezaevi idaresinin tutumuna ilişkin dışarıya mektup göndermek
- Görüşlerde anadilde (Kürtçe) konuşmak
- Aile ile görüştürmeme
- Tek kişilik hücre cezası verme
- Kürtçe yayın alma
- Muhalif yayın alma (TK)
