Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) Türkiye’nin İfade Özgürlüğü Raporu’nu açıkladı. Af Örgütü 38 sayfalık raporunda Türk Ceza Kanunu (TCK) ve Terörle Mücadele Kanunu’nda (TMK) yer alan ifade özgürlüğünü ihlal eden maddelere dikkat çekerek önerilerde bulundu.
“İfade Özgürlüğünün Tam Zamanı” başlıklı raporda Türkiye’de ifade özgürlüğünün saldırı altında olduğunu belirten Af Örgütü bu yasaların tartışmalı muhalif görüşleri kovuşturmak için kullanıldığını ifade etti.
Af Örgütü meşru eylem, siyasi konuşma ve eleştirel yazıların ifade özgürlüğü hakkı ihlal etmek pahasına TMK’nin keyfi kullanımıyla kovuşturmaya tabii tutulduğunu belirtti.
Raporda 3. Yargı Paketi’yle gazetecilere açılan dava ve kovuşturmalar, ifade özgürlüğü hakkını tehdit eden bir çok davanın şartlı olarak ertelenmesi ve cezalarda indirim gibi getirilen değişikliklerin olumlu olduğu ancak reformların sorunun temelini etkilemediği için başarılı olmadığı ifade edildi.
Rapor özetle şöyle:
* Yasalar kapsamlarının genişliği sebebiyle ifade özgürlüğünü tehdit eden suç maddeleri gündemdeki değişiklikler çerçevesinde, ifade özgürlüğü hakkıyla ilgili uluslararası standartlarla uyumlu hale getirilmiyor.
* TCK maddelerinden açılan davalar ifade özgürlüğünü tehdit ediyor.
* Raporda, TCK 301. Madde: Türk milletini aşagılama, TCK 318. Madde: Halkı askerlikten soğutma, TCK 125. Madde: Hakaret, TCK 215. Madde: Suçu ve suçluyu övmek, TCK 216. Madde: Halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, Terör tanımı, TCK 314. Madde: Silahlı örgüte üye olmak, TCK 220/6. Madde: Terör örgütü adına suç işlemek, TCK 220/7. Madde: Terör örgütüne yardım etmek, TMK 7/2. Madde: Terör örgütü propagandası yapmak, TMK 6/2. Madde: Terör örgütlerinin bildiri veya açıklamalarını basma veya yayınlama başlıkları yer alıyor.
* Raporda Temel Demirer’in, Halil Savda’nın, Yasemin Çongar’ın, Selçuk Kozağaçlı’nın, Yalçın Küçük’ün, Mehmet Bozkurt’un, Selim Sadak’ın, Hatip Dicle’nin, Levet Yılmaz’ın Fazıl Say’ın, Büşra Ersanlı’nın, Ragıp Zarakolu’nun, Sultani Acıbuca’nın, Vedat Kurşun’un, Ahmet Şık’ın, Nedim Şener’in, Aydın Budak’ın, Ziya Çiçekçi’nin yargılandığı davalar örnek olarak işleniyor.
Değiştirilmesi önerilen maddeler
Af Örgütü hükümete çağrı yaparak şu değişikliklerin yapılmasını öneriyor:
* TCK'nin 301’inci, 318’inci, 215’inci maddeleri ile TCK 216. maddesinin 2. ve 3. paragraflarını iptal etmek suretiyle, yalnızca şiddeti teşvik etmeye varan kin ve düşmanlığa tahrik suçunun kovuşturulmasını sağlayacak şekilde değiştirin.
* TMK’nin 1. maddesi’ndeki terör tanımını, terörle mücadelede insan hakları ve temel özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesine dair BM Özel Raportörünün önerdiği tanımla uyumlu hale gelecek şekilde değiştirin.
* TCK’nin 220 (6). maddesini veTMK’nin 6/2. maddesini iptal edin, TMK'nin 7/2. maddesini yalnızca şiddete tahrikin savunulmasını yasaklayacak şekilde değiştirin.
* TCK’nin 220 (7). maddesinin uygulanmasıyla ilgili, savcıların kullanımına yönelik, silahlı bir gruba yardımın ne zaman suç teşkil ettiğine dair, söz konusu yardımın kendi başına yasalarla düzenlenmiş bir suç olması veya suçu içermesi ya da doğrudan bir suçun planlanması veya işlenmesiyle ilişkisi olması şartını da kapsayan net kriterlerin belirlendiği kılavuz ilkeler benimseyin.
* Anayasanın 26. Maddesi’ni ifade özgürlüğü hakkının kısıtlanmasına ilişkin kabul edilebilir sebeplerin uluslararası insan hakları standartlarıyla tutarlı olmasını sağlayacak biçimde değiştirin. (EA)
* Raporun tam metni.
