Avrupa Birliği’nin her yılsonunda açıkladığı Türkiye İlerleme Raporu’nda bu yıl, yargı bağımsızlığı ve tarafsızlık ile hukuk devleti ilkelerinden uzaklaşmaya vurgu yapıldı.
Anayasa Mahkemesi’nin YouTube ve Twitter gibi özgürlükçü ve temel hakları vurgu yapan kararlara imza attığına işaret eden rapor, bu kararların “Türk anayasa sisteminin direncini göstermiştir” değerlendirmesi yapıldı.
Endişe artık “hukuk devleti”
Raporda, “Yargı alanında Kabul edilen yasalar, yargı bağımsızlığı ve yargı tarafsızlığı, güçler ayrılığı ve hukuk devleti bakımından ciddi endişeler yaratıyor. Bu endişeler yolsuzlukla mücadele alanında çalışan hakim, savcı ve Emniyet amirlerinin başka görevlere verilmesinin ardından arttı” deniliyor.
BTK, TİB şeffaf değil, RTÜK bağımsız değil
İnternet dahil ifade özgürlüğünün yasalarla ve pratikte de hala kısıtlandığı kaydedilen raporda, “Genel bir temel haklar eylem planı zorunlu” denildi; Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun (BTK) ve Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı’nın şeffaf ve tarafsız olması gerektiğine işaret edildi. Ayrıca, Radyo Televizyon Üst Kurulu’nun üye yapısının da kurulun bağımsızlığı konusunda soru işaretlerine neden olduğunun altı çizildi.
MİT Kanunu AB standartlarına ters
MİT’e dinleme kayıtları ve izleme konusunda Nisan’da yargı kararı olmaksızın verilen soruşturma yetkisi için raporda “Avrupa standartlarının tersine gidiyor” tanımlaması kullanıldı.
AGİT Medya Özgürlüğü Temsilciliği’nin Haziran’da yayımladığı ve Türkiye’de 22 gazetecinin cezaevinde olduğunu tespit eden çalışmasına atıf yapılan raporda, Ceza Kanunu’nun 301. Maddesi temelinde Adalet Bakanlığı’na yapılan soruşturma başvurularından 2013’e göre artma eğiliminin gözlendiğine işaret ediliyor.
“Komisyon hukukun üstünlüğü ve temel haklar konusundaki ciddi kaygılarını birçok defa vurguladı” denilen raporda, olumlu olarak vurgulanan tek unsur ise çözüm sürecine dair kabul edilen yasa oldu. Bununla ilgili olarak raporda, “11 Haziran’da kabul edilen yasa barış sürecini güçlendirdi ve istikrar ve insan hakları alanında koruma için olumlu katkı yaptı” ifadeleri kullanıldı.
Gezi: Polise ceza tutarlı ve ivedi olmalı
Gezi eylemleri sırasında ölçüsüz şiddete başvuran Emniyet görevlilerin “tutarlı ve hemen cezalandırılmaları” istenen raporda, “Türkiye’nin gösteriler sırasında orantılı güç kullanımı için açık ve bağlayıcı kurallar benimsemeli” denildi.
Sansür ve oto-sansür var
Raporda, İnternet de dahil olmak üzere ifade özgürlüğünün ve basın özgürlüğünün kısıtlandığına işaret edildi; Youtube ve Twitter platformlarına yasak getirilmesinin ciddi endişe yarattığı ifade edildi.
Anayasa değişikliği önemli
Siyasilerin gazetecileri hedef alan açıklamalarının ve kritik gazetecilere karşı başlatılan süreçlerin, medya sektörünün sahiplik yapısıyla beraber otosansüre neden olduğu vurgulandı.
“Genel olarak anayasa reform süreci askıya alındı. Türkiye’nin daha da demokratikleşmesi için; güçler ayrımı ve geçerli kontrol ve özgürlük, demokrasi, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve azınlıkların haklarını da kapsayan, insan haklarına saygıyı dengeleyen garantiler için, anayasa değişikliği en önemli süreçtir” değerlendirmesi de raporda yer aldı (EÖ)
