Beşar Esad ve ailesinin ülkeden ayrılmasının ardından başkent Şam’ın düşmesiyle birlikte Suriye’de yönetimi ele geçiren Heyet-i Tahrir’uş Şam (HTŞ), siyasi yapılanması olan “Suriye Kurtuluş Hükümeti”nin başbakanı Muhammed el-Beşir’i geçici hükümeti kurmakla görevlendirdi.
Katar merkezli Al Jazeera televizyonunun haberine göre, karar, HTŞ lideri Ebu Muhammed el-Culani (Ahmed eş-Şara), Muhammed el-Beşir ve eski yönetimde Başbakanlık görevini yürüten Muhammed Gazi el-Celali’nin katıldığı bir toplantıda alındı.
“Yetki devri düzenlemelerini ve Suriye’nin kaosa sürüklenmesini önlemeyi amaçlayan” bu toplantıda, Muhammed Gazi el-Celali’nin mevcut hükümetin işlerini geçici olarak yürütmekle görevlendirildiği belirtildi.
HTŞ hakkında neler biliyoruz?
Muhammed el-Beşir hakkında
Kısa bir süre içinde geçiş hükümetinin başına geçmesi beklenen Muhammed el-Beşir, 1983 yılında İdlib vilayetinde doğdu. 2007 yılında Halep Üniversitesi Elektrik-Elektronik Mühendisliği diploması aldı ve 2021 yılında İdlib Üniversitesi’nden Şeriat ve Hukuk alanında ikinci bir diploma kazandı.
Muhammed el-Beşir, 2022 yılında Suriye Kurtuluş Hükümeti’nde önce Dernek İşleri Müdürü olarak görev yaptı, ardından Kalkınma ve İnsani İşler Bakanı olarak atandı. 13 Ocak 2024’ten bu yana ise Başbakanlık görevini yürütüyor.
53 yıllık Esad, 61 yıllık Baas yönetimi çöktü
Arap Sosyalist Baas Partisi Suriye’de 1963’te darbeyle iktidara geldi.
Beşar Esad’ın babası Hafız Esad, Hava Kuvvetleri Komutanlığı görevindeyken, 13 Kasım 1970 tarihinde kansız bir askerî darbeyle iktidarı ele geçirdi. Mart 1971'de yapılan halk oylamasıyla da devlet başkanı seçilerek iktidarını resmileştirdi.
Hafız Esad’ın 2000 yılındaki ölümünün ardından, yerine oğlu Beşar Esad geçti ve Suriye Cumhurbaşkanı oldu.
8 Aralık 2024 itibarıyla, hem 53 yıllık Esad yönetimi hem de 61 yıllık Baas Partisi iktidarı sona erdi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin verilerine göre, 2011 yılında başlayan iç savaşta 500 binden fazla insan hayatını kaybetti.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) ise 6,8 milyon Suriyelinin ülke dışına kaçtığını ve 6 milyon kişinin ise ülke içinde yerinden edildiğini belirtiyor. Toplamda 13 milyon kişi evlerini terk etmek zorunda kaldı.
Savaş sırasında Suriye'nin altyapısı büyük ölçüde tahrip oldu; ülke, sağlık, eğitim ve temel yaşam hizmetlerinin büyük kısmını kaybetti. Suriye’nin yeniden inşası, ülkenin karşı karşıya olduğu en büyük zorluklardan biri olarak öne çıkıyor.
Diğer yandan, HTŞ öncülüğündeki cihatçı grupların Suriye’de kontrolü ele alması, bölgede selefi cihatçılığın güçlenmesi tehlikesini artırırken, Türkiye destekli SMO’nun Kürtlerin kontrolündeki bölgeleri hedef alması, yeni ve kapsamlı bir çatışma riskini gündeme getiriyor.
Rusya’nın hava ve deniz üslerinin bulunduğu ve Alevi nüfusunun yoğunlukta olduğu Lazkiye-Tartus hattındaki belirsizlik, bölgesel güç dengelerini sarsarak hem yerel hem de uluslararası gerilimlerin tırmanmasına yol açma potansiyeli taşıyor.
(VC)
