Uluslararası Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ) 2011 raporunu yayınladı. Rapora göre 1990'ların ortalarından beri dünyada tutuklu gazeteci sayısı en az yüzde 20 arttı.
CPJ, dünya çapında 179 gazeteci, editör, yayın yönetmeni ve foto muhabirinin yayınları nedeniyle hapsedildiğini açıkladı. Bu sayı 2010'a göre tutuklu gazeteci sayısında yüzde 34'lük bir artışı temsil ediyor.
Tutuklu gazetecilerin yüzde 45'i Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkelerinde bulunuyor. 179 gazeteciden 86'sı internet, 51'i yazılı basında çalışıyor, diğerleri ise radyo, televizyon ve belgesel yapımcılığında çalışıyor.
CPJ'nin raporuna göre, basın ve ifade özgürlüğünün en kötü durumda olduğu ülke 42 tutuklu gazeteciyle İran. En çok tutuKlu gazetecinin bulunduğu diğer ülkeler ise Eritre, (28) Çin (27), Burma (12), Vietnam (9), Suriye (8) ve Türkiye (8).
Tutuklu gazetecilerin çoğu Ortadoğu'da
Raporda, Amerika'da şu anda hiç tutuklu gazeteci bulunmadığı, Avrupa ve Orta Asya'da ise sekiz tutuklu gazeteci bulunduğu belirtilirken, 77 gazetecinin tutuklu olduğu Kuzey Afrika ve Ortadoğu'nun basın özgürlüğünde gerilemeye sebep olduğu söyleniyor.
2011'de iddianame hazırlanmadan tutuklu bulunan gazeteci sayısında önemli bir artış var. Dünya çapında tutuklu gazetecilerin üçte biri, yani 65'i kendilerine bir suçlama yöneltilmeden, kimi zaman aile fertleri ve avukatların bile erişimi olmadığı gizli hapishanelerde tutuluyor. Eritre, Suriye ve Gambia hükümetleri, bu gazetecilerin varlığını inkar ediyor.
Türkiye'de hem Kürtler hem anaakım gazeteciler tutuklu
CPJ, Türkiye'de yayınları dolayısıyla hapiste olan sekiz gazeteci olduğunu söylüyor. Hükümetin Kürt yazarlar ve editörlerin yanısıra, anaakım medyada araştırmacı-gazetecilik yapan isimleri de hapsettiği belirtiliyor.
Türkiye'deki gazetecilerin Ahmet Şık ve Nedim Şener'in tutuklanmasından sonra daha tedirgin oldukları söyleniyor.
CPJ'nin listesine giren sekiz gazeteci şöyle:
* Vedat Kurşun, Azadiya Welat. 30 Ocak 2009'da tutuklandı.
* Barış Açıkel, Devrim Yolunda İşçi Köylü. 29 Mart 2009'da tutuklandı.
* Ahmet Birsin, Gün TV. 14 Nisan 2009'da tutuklandı.
* Bedri Adanır, Hawar and Aram. 5 Ocak 2010'da tutuklandı.
* Hamdiye Çiftçi, Dicle Haber Ajansı. 20 Haziran 2010'da tutuklandı.
* Ozan Kılınç, Azadiya Eelat. 22 Temmuz 2010'da tutuklandı.
* Ahmet Şık, serbest gazeteci. 6 Mart 2011'de tutuklandı.
* Nedim Şener, Posta. 6 Mart 2011'de tutuklandı.
En yaygın tutuklama gerekçesi muhaliflik
CPJ'nin raporlarına göre 2011'de 179; 2010'da 145; 2009'da 136; 2008'de 125; 2007'de 127; 2006'da 134; 2005'te 125; 2004'te 122; 2003'te 138; 2002'de 139; 2001'de 118; 2000'de ise 81 tutuklu gazeteci var.
CPJ'nin basın özgürlüğüyle ilişkili diğer analizleri şöyle:
* 2011'deki tutuklu gazeteci sayısı, 185 kişinin hapiste olduğu 1996'dan beri en yüksek seviyede.
* Dünya çapında en az 78 serbest gazeteci tutuklu. Serbest gazeteciler, medya kuruluşlarından hukuki ve maddi destek alamadığı için daha mağdur olabiliyor.
* Gazetecilerin tutuklanmasında en yaygın gerekçe devlet karşıtlığı, ikincisi sansür kurallarının ihlali.
* Uzun süredir ilk defa Çin gazetecileri tutuklayan ülkeler listesinde başı çekmiyor.
* İlk defa bir CPJ raporunda Kübalı gazeteciler yer almıyor. 2003'te 29 tutuklu gazeteci bulunan Küba'da, Nisan 2011'den beri hapiste gazeteci yok. Yine de gazeteciler baskı ve tacize uğruyor.
CPJ, şimdiye kadar 65 gazetecinin erken salınmasına öncülük etti. Bu gazetecilerin arasında Kübalı yazar Héctor Maseda Gutiérrez ve Azerbaycanlı Eynulla Fatullayev gibi Basın Özgürlüğü Ödülü sahipleri de var. (ÇT)
