Demokratik muhalefet "yeni Sudan Anayasası" üzerinde anlaştı

Fotoğraf: Hartum'da öldürülen bir gösterici için protesto/Faiz Abubakar Muhamed/The New York Times

Sudan'da dmokrasiye geçiş için Çarşamba akşamı imzalanan belge, anlaşmaya taraf olan grupların liderlerine göre, ülkeyi yeniden demokrasi doğrultusuna yerleştirme ve orduyu iktidardan uzaklaştırmayı amaçlıyor.

Arka plan

Sudan, eski Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir diktatörlüğünde otuz yıl süren baskıcı İslamcı yönetimin ardından geçtiğimiz Ekim'de ordunun darbeyle iktidarı ele geçirmesinden bu yana siyasal kargaşadan kurtulamadı.

TIKLAYIN-Sudan'da Ekmek Protestoları: El-Beşir'in İstifası İsteniyor

TIKLAYIN-Sudan'da Ordu Darbe Yaptı, El-Beşir Tutuklandı

Askerin yönetime el koymasının ardından, Sudan'ın en kıdemli generali ve şu an ki yöneticisi Abdel Fattah Burhan, hükümetteki asker-sivil ortaklığına son vererek yüzlerce sivil yetkili ve aktivisti cezaevine koymuştu.

TIKLAYIN-Sudan'da Askeri Geçiş Konseyi Başkanı İstifa Etti, Halk Sokaklarda Kutladı

Yeni anayasa

Direniş Komiteleri olarak bilinen en az 54 taban örgütünden oluşan ağ, Çarşamba günü geç saatlerde Hartum'da, bu yıl başlarında üzerinde çalışılan iki ayrı taslağın birleştirilmesinden oluşan Anayasayı imzaladı.

Birleştirilmiş metin henüz muhalefet grupları koalisyonunca resmen yayınlanmamış olmakla birlikte Associated Press'in haberine göre, Perşembe günü sızdırılan henüz baskıya gitmemiş versiyon, şu an işbaşında olan askeri liderlerin görevden alınması, Juba Barış Anlaşması'nın iptali ve yeni bir geçiş anayasası ve yasama konseyinin kurulması gibi önlemler içeriyordu.

İktidarın askeri ve sivil güçler arasında paylaşıldığı önceki hükümet ile çeşitli isyancı gruplar arasında 2020'de imzalanan Juba Barış Anlaşması, ülkedeki bir dizi silahlı grubu tek bir askeri birleşik güç altında toplama ve ülke genelinde bölgesel ve etnik temsilin iyileştirilmesini vaat ediyordu.

Ancak, silahlı güçlerin birleşmesinin de aralarında olduğu anlaşmada öngörülen protokollerde ilerleme sağlanamadı. Anlaşma ayrıca Sudan'ın nispeten güçlü isyancı kuvvetlerince de imzalanmadı.

Direniş komiteleri

Sudan'daki siyasal süreçler konusunda uzmanlaşmış yorumculara göre, yeni taslak Sudan'daki gerçek siyasal aktörlerin Direniş Komiteleri olduğunu kanıtlamakla birlikte mevcut kurgusuyla arakasına geniş bir destek alamayabilir. Yorumcular metnin, "Direniş Komiteleri dışındaki aktörlerle ilişki kurmak için yeterince esnek olmadığı" düşüncesinde.

Geçtiğimiz Ekim'den bu yana Direniş Komiteleri, Sudan askeri hükümetine karşı neredeyse her hafta düzenlenen mitinglere öncülük ediyor ve rejim de halkın muhalefetini acımasızca çökertiyor. Direnişte yer alan hekimler güvenlik güçlerinin Ekim darbesinden bu yana en az 117 göstericiyi öldürdüğünü ve yüzlercesini cezaevine attığını bildiriyor

Rejim Sudan'da siyasal tutuklu olduğu iddialarını reddediyor.

Ordu geri çekiliyor mu?

Hem Burhan hem de yardımcısı General Muhammed Hamdan Dagalo, iç ve dış baskılar altında, son aylarda demokratik süreci onarma vaatlerinde bulunmakla birlikte bunun nasıl gerçekleşeceğine ilişkin ayrıntılara girmediler.

Burhan, ülkenin en güçlü kişisi olmayı sürdürmesine karşın ordunun siyasi geçişe liderlik etmekten uzak duracağını duyurdu.

Sudan'daki BM siyasi misyonu, Afrika Birliği ve sekiz uluslu Doğu Afrika Bölgesel Kalkınma Otoritesi grubu, siyasi çıkmazdan taraflar arası diyaloglar yoluyla bir çıkış yolu bulmaya çalışıyor.

BM'nin orduyla kurduğu ilişkiler demokrasi yanlısı hareketler arasında öfke yaratınca Burhan Temmuz'da ordunun BM tarafından kolaylaştırılan diyalogdan çekildiğini duyurmuştu. 

(AEK)