Fotoğraf: Evrensel
20 Mayıs 2021’de gece yapılan Basın Kartı Yönetmeliği değişikliği Resmi Gazete’deki yerini aldı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Tayyip Erdoğan imzalı bu yeni yönetmeliğe göre iktidarın, basın kartı verme ve basın kartı iptali yapabilme gibi yetkileri olacak.
TIKLAYIN - Basın Kartını Gazeteci Örgütleri Verir, Devlet Değil
‘Keyfi’ bulunması sonucu çokça tepki alan yönetmelik değişimi, gazetecilere ilişkin basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler içeriyor.
Daha önce de Danıştay’ın Basın Kartı Yönetmeliği’ndeki bazı maddelerin yürütülmesini durdurması üzerine, gazeteciler ve basın meslek örgütleri konuya tepki vermiş, basın özgürlüğünün kısıtlanmasına dair eleştiriler yöneltmişti.
Çağdaş Gazeteciler Derneği ise bu yönetmeliğe dava açmış, sigorta primlerinin basın iş yasasına göre yatırılması şartını kaldırtıp, yönetmelikteki “milli güvenlik ya da kamu düzenine aykırı davranışlarda bulunulması” gerekçeleri ile basın kartı iptali yapılabilinecek olan hükmü etkisiz hale getirmişti.
Yeni düzenlemeyle, “Basın Kartı” verilecek kişilerde aranan şartlara, “suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, üyesi olmak veya yardım etmekten hüküm giymemiş olmak” ibaresi eklendi.
Hangi değişikleri kapsıyor?
Düzenlemede, yoruma açık bazı değişiklikler şöyle:
- Taşıdığı sıfatın saygınlığına gölge düşürebilecek yöntem ve tutumlar sergilemek suretiyle basın meslek onurunu zedeleyecek şekilde faaliyette bulunması,
- Şiddet ve terörü özendirecek, her türlü örgüt suçları ile mücadeleyi etkisiz kılacak içerik oluşturması,
- Suça tahrik veya teşvik edecek ve suç ile mücadeleyi etkisiz kılacak faaliyetlerde bulunması hallerinde komisyon tarafından yapılacak inceleme ve değerlendirme sonucunda, bu kişilerin sürekli nitelikte basın kartlarının iptaline karar verilebilir. Komisyon tarafından verilen iptal kararları Başkanın onayı ile derhal uygulanır.
- 6’ncı maddenin birinci fıkrasının (c), (ç), (d), (e) ve (f) bentlerine aykırılığın oluşması halinde sürekli nitelikte basın kartı, Başkanlığın teklifi üzerine Komisyonca iptal edilir.
Altun: Saygınlığını arttıracağız
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Basın Kartı Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklere ilişkin, sosyal medyada yaptığı açıklamada şöyle dedi:
“Terör ve şiddet propagandası yapanların basın kartının arkasına sığınmalarının önüne geçen maddeler güçlendirildi. Söz verdiğimiz gibi basın kartının saygınlığını artırmayı sürdüreceğiz.”
“Gazeteci olmayan kişiler de kart alacak”
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Atila Sertel, ve Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş değiştirilen yönetmeliği eleştirdi.
Sertel "Onurlu, namuslu gazeteciler kalemini kırar yine de satmaz. Onların yaptığı gazetecilik de basın kartına sığmaz" dedi.
Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş da "Gazeteci olmayan çok sayıda kişiye kart vermenin de yolu açılmıştır. Bu yönetmelik basın özgürlüğüne aykırı bir yönetmeliktir ve geri çekilmelidir" diye konuştu.
“İptal kararları Başkanın onayı ile derhal uygulanır”Resmi Gazete’de yayımlanan düzenlemenin tam metni şöyle:Basın Kartı Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Madde 1- 13/12/2018 tarihli ve 465 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile yürürlüğe konulan Basın Kartı Yönetmeliğinin 3’üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan “(i) bendine” ibaresi “(h), (ı) ve (k) bentleri ile 19’uncu maddesine” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 2- Aynı yönetmeliğinin 6’ncı maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendine “edimin ifasına fesat karıştırma suçları” ibaresinden sonra gelmek üzere “suç işlemek amacıyla örgüt kurmak, üyesi olmak veya yardım etmek” ibaresi eklenmiş, (d) bendine “işlenen suçlardan” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya 6’ncı maddede belirtilen suçlardan” ibaresi eklenmiş ve (g) bendinde yer alan “ve sigorta primlerinin çalışma mevzuatı esaslarına uygun olarak yatırılmış olması” ibaresi “olması ve mücbir sebepler dışında bir aydan fazla olmamak üzere ara vermeden çalışması” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 3- Aynı yönetmeliğinin 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde yer alan “2,25” ibaresi “1,50” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 4- Aynı Yönetmeliğinin 10’uncu maddesine ikinci fıkrasından sonra gelmek üzere aşağıdaki üçüncü fıkra eklenmiştir. “(3) ekli listelerde yer alan unvanlara ilişkin, basın-yayın kuruluşlarının mevzuatında yapılan düzenlemeler sonucu isim değişikliği olması halinde, yapılan işin mahiyetinde değişiklik olmaması şartıyla, ikinci fıkra gereğince işlem yapılıncaya kadar mevcut unvan ile basın kartı başvurusunda bulunulabilir.” Madde 5- Aynı yönetmeliğinin 13’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan “Kamuoyu Yayın Araştırma ve Ölçme Dairesi Başkanına, İzleme ve Değerlendirme Dairesi Başkanına, Uluslararası İlişkiler Dairesi Başkanına” ibaresi “basın başdanışmanına, daire başkanlarına, daire başkan yardımcılarına ve üst kurul uzmanlarına” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 6- Aynı yönetmeliğinin 14’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri aşağıdaki şekilde, (g) bendinde yer alan “kamu kurum ve kuruluştan ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluştan temsilcilerine” ibaresi “kurum ve kuruluşların temsilci ve çalışanlarına” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkraya (ğ) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (h) bendi eklenmiştir. a) Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatında basım-yayın faaliyeti yürüten kişiler ile Cumhurbaşkanlığına bağlı Başkanlıklarda ve Ofislerde Basın ve Halkla İlişkiler Birimi amirine ve bu birimde basım-yayın faaliyeti yürüten personele, b) Bakanlıklarda, Basın ve Halkla İlişkiler Müşaviri ile bu birimde basın-yayın faaliyeti yürüten en fazla iki personele, h) Basın yayın kuruluşlarının çalışanlarınca kurulmuş ve basın kartlı en çok üyeye sahip olan sendikada; genel başkan ve genel başkan yardımcıları ile idare müdürüne, Madde 7- Aynı yönetmeliğinin 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine “daire başkanları,” ibaresinden sonra gelmek üzere “özel kalem müdürü,” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkranın (c) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. “Merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı birimlerinde devlet enformasyon hizmetlerinde fiilen görev yapan personele,” Madde 8- Aynı yönetmeliğinin 16’ncı maddesinin birinci fıkrasının sonuna aşağıdaki cümle eklenmiştir. “Başvuru esnasında başvuru sistemine biyometrik fotoğraf yüklemesi zorunludur.” Madde 9- Aynı yönetmeliğinin 17’nci maddesinin yedinci fıkrasının (a) bendinde yer alan “ve 13’üncü maddelerin birinci fıkralarının (a) bentlerinde” ibaresi “maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, 13’üncü” şeklinde değiştirilmiştir. Madde 10- Aynı Yönetmeliğinin 25 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. Madde 11- Aynı yönetmeliğinin 29’uncu maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı fıkranın (h) bendi yürürlükten kaldırılmıştır. ğ) 25 inci maddenin birinci fıkrasında yer alan eylem ve faaliyetlerde bulunduğunun başkanlıkça yapılan inceleme üzerine tespiti, Madde 12 Aynı yönetmeliğinin 30’uncu maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi aşağıdaki şekilde, aynı maddenin üçüncü fıkrasında yer alan “bentleri ile 29 uncu maddesinin (h) bendine aykırı duruma düşenlere bir daha” ibaresi “bentlerine aykırı duruma düşenlere, 25/05/2005 tarihli ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu’nun 12’nci ve/veya 13/A maddeleri uyarınca işlem tesis edildiğine dair mahkeme karan ibraz edilmedikçe” şeklinde değiştirilmiştir. d) 25’inci maddenin birinci fıkrasında yer alan eylem ve faaliyetlerde bulunması nedeni ile 29’uncu maddenin (ğ) bendi gereğince Başkanlıkça iptali halinde, iptal tarihinden itibaren 5 yıl Madde 13- Bu yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Madde 14- Bu yönetmelik hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür. |
(BS/EMK)
