Meclis Adalet Alt Komisyonu, çocukların yetişkinlerle aynı koşullarda yargılanmasının önüne geçecek yasa değişikliğine ilişkin görüşmeleri sonunda, 18 yaş altındaki hiçbir çocuğun "özel yetkili mahkemelerde yargılanamayacağına" ilişkin düzenlemeyi kabul etti.
Çocuk mahkemeleri yoksa genel mahkeme
Tasarıda dün yapılan değişiklikle, Ceza Muhakemeleri Kanunu'nun (CMK) "Görev ve yargı çevresinin belirlenmesi" başlıklı 250. maddesi, "Çocuk Koruma Kanunu'nun 17. maddesi saklı kalmak kaydıyla çocuklar suç türüne bakmaksızın özel yetkili ağır ceza mahkemeleri yerine çocuk mahkemelerinde yargılanacak" şekilde düzenlendi.
Mahkeme, çocuk hakkındaki yargılamayı bekletebiliyor
Çocuk Koruma Kanunun 17. maddesi ise çocukların yetişkinlerle birlikte suç işlemesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın ayrı yürütülmesini öngörüyor.
Maddeye göre, çocuklar hakkında gerekli tedbirler uygulanmakla beraber, mahkeme lüzum görürse çocuk hakkındaki yargılamayı genel mahkemedeki davanın sonucuna kadar bekletebiliyor.
Davaların birlikte yürütülmesinin zorunlu görülmesi hâlinde, genel mahkemelerde, yargılamanın her aşamasında, mahkemelerin uygun bulması şartıyla birleştirme kararı verilebiliyor, birleştirilen davalar genel mahkemelerde görülüyor.
Mevcut düzenleme çocuk haklarına aykırı
2006'da yapılan değişiklikle 15-18 yaş grubu terörle mücadele kanunu kapsamına sokuldu. Bu yaş grubundaki çocuklar, çocuk mahkemeleri yerine özel yetkili mahkemelerde yargılanıyor. Ayrıca bu çocuklara verilen cezalarda hükmün uygulanması geriye bırakılamıyor. Düzenleme, Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ve çocuk adaleti ilkelerinin yanı sıra Çocuk Koruma Kanunu gibi ulusal mevzuata da aykırı.
Çocuk mahkemesi olmayan yerlerde ise çocuklar, suçun niteliğine göre asliye veya ağır ceza mahkemelerinde yargılanacak. Çocuk hakları savunucuları, düzenlemenin çocukların mağduriyetini gidermeye yetmeyeceğini belirtiyor.
Hükmün açıklanması, sanığın iradesine bağlı
Alt komisyonda ayrıca Yargıtay'dan gelen istek doğrultusunda CMK'nın 'Hükmün açıklanması' başlıklı 232. maddesine de yeni bir fırka eklendi. Buna göre, hükmün açıklanması sanığın iradesine bağlı olacak. Mevcut CMK'ya göre, hâkim hükmün açıklanmasının ertelenmesine karar verebiliyordu. Sanığın "Beraat kararımı görmek istiyorum dava devam etsin" deme hakkı yoktu.
Öztürk "özel yetkili mahkemeler kaldırılsın" dedi
Toplantıda Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Mersin Milletvekili Ali Rıza Öztürk, geçmişteki devlet güvenlik mahkemelerinin (DGM) yerini aldığı gerekçesiyle, özel yetkili ağır ceza mahkemelerinin kaldırılmasını istedi.
Bu mahkemelerde yargılanacaklarla ilgili CMK'nın 250. maddesinin tümüyle kaldırılmasını öneren Öztürk'e, komisyonda danışman olan YÖK Başkanvekili İzzet Özgenç ve bazı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekilleri karşı çıktı.
Toplantı sırasında, CHP ve Milliyetçi Hareket Partisi'nin (MHP) isteği doğrultusunda Abdullah Öcalan'a yeniden yargılama yolunu açacağı öne sürülen düzenlemeler tasarı metninden çıkarıldı. (BB)
