Uluslararası Çocuk Merkezi, Çocuğa Karşı Şiddeti Önlemek İçin Ortaklı Ağı ve Çocuklara Yönelik Ticari Cinsel Sömürüyle Mücadele Ağı'nın yayımladığı "Çocuğa karşı cinsel sömürü ve istismarın önlenmesi" politika notunda Türkiye’deki durumun iyileştirilmesine yönelik önerilere yer verildi.
Çocuğa karşı cinsel sömürü ve istismarın “önlenebilir” olduğuna dikkat çekildi.
“Atılması gereken tüm adımlar Türkiye’de dahil Avrupa Konseyi üyesi 47 ülkenin yetkilileri ve tüm dünya ülkelerinden uzmanların katkılarıyla belirlenmiş uluslararası yasalarda açık bir şekilde belirtilmiştir.”
Bu konudaki önleyici ve koruyucu tedbirlerin sıralandığı notta, rehabilitasyon ve kovuşturmayla ilgili dikkat edilmesi gereken noktalar ve öneriler de dile getirildi.
Önleyici tedbirler
* Erken çocukluk döneminden başlayarak çocuklar için, anne-babalar için, çocuklara bakım ve eğitim hizmeti verenler için ve çocuklarla çalışan profesyoneller için Avrupa Konseyi’nin “5’te 1 Kampanyası” ve benzeri bilgilendirme kampanyaları ve eğitimleri Aile Sosyal Politika Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından Sivil toplum kuruluşlarının katılımıyla yapılmalı.
Müfredatta toplumsal cinsiyet eşitliği
* MEB tarafından toplumsal cinsiyet eşitliği ve cinsel ve üreme sağlığı eğitimi müfredata aktarılmalı.
* Çocuğa karşı cinsel sömürü ve istismarın önlenmesine yönelik kanıtlara dayalı uygulamalar geliştirmek için politika kararlarını almamızı sağlayacak amacıyla vaka ve yaygınlık oranları, zaman içindeki eğilimleri ve olguların coğrafi dağılımını anlamamızı sağlayacak, risk faktörlerini belirleyici epidemiyolojik araştırmalar yapılmalı.
Koruyucu tedbirler
* Çocuğun mağdur ve suç tanığı olduğu unutulmamalı, acilen koruma hizmetleri verilmeli.
* Güvenlik ve adli hizmetler koruma hizmetinin parçası olarak tek elden çocuk gelişimi, psikolojisi, tıp, sosyal hizmet, cinsel sömürü ve istismarı mağduru çocuklara ilkyardım, ara tedavi ve uzun süreli rehabilitasyon hizmetine kadar gidecek süreçte ilgili uzmanlardan oluşmuş karma disiplinlerin ve meslek elemanlarından oluşmuş bir ekip ile çocuk izlem merkezlerinde ve üniversitelerin çocuk koruma birimlerinde gerçekleştirilmeli.
Yasal güvence
* Özellikle küçük yerlerde çocuklarla çalışanların (eğitim, bakım, sağlık, sosyal hizmet, vb.) bildirimleri ve bildirimleri sonucu karşı karşıya kalabilecekleri tehdit ve şiddeti önlemek açısından çocuğa cinsel sömürü ve istismar olduğuna dair bildirimlerin anonim tutulması, bildirenin korunması ve destek verilmesi yasal güvenceye alınmalı.
* Çocuğa suçlu izlenimi ve duygusu yaratacağı için ve uzun dönemde rehabilitasyon çalışmalarını olumsuz etkileyeceği için çocuk güvenlik ve adli hizmetlerin verildiği birimlere götürülmemeli.
Kovuşturma
* Çocuğun mağdur ve suç tanığı olduğu unutulmamalı. Çocuğun ifadesi tek seferde çocuk
izlem merkezlerinde ve üniversitelerin çocuk koruma birimlerinde gerçekleştirilmeli.
* Asli hukukta başlayan çocuğa cinsel sömürü ve istismar davaları, ceza davalarına dönüştüğünde süreç tekrarlanmamalı.
* Çocuğa cinsel sömürü ve istismar yapan suçlunun cezalandırılması çocuğa verdiği zarar, hukukta orantılılık ve birey olarak çocuğun ve bir grup olarak çocukların yüksek yararı gözetilerek, cezasızlığa yer vermeyecek şekilde yapılmalı.
Adalet duygusu
* Çocuğa cinsel sömürü ve istismar yapan suçlunun kamu idaresinde çalışan biri olması durumunda Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun’daki soruşturma izni şartlarının aranmaması ve ağırlaştırıcı koşul olarak kabul edilmesi kanuni güvenceye alınmalı.
* Cinsel sömürü ve istismara maruz bırakılan çocuklar kendilerine yapılan büyük haksızlığın telafisinin yapıldığının ve suçlunun cezalandırıldığı bilgisi de dahil adaletin yerine geldiği bilgisinin çocuğun rehabilitasyon çabalarının da bir parçası olarak çocuk tarafından bilinmesi sağlanmalı.
* Mahkeme kararı bir uzman görüşü ile alınmamalı, en az üç uzmandan –çocuk gelişim uzmanı, psikolog, sosyal hizmet uzmanı– oluşmuş bir komisyon görüşü ile karar verilmeli.
Rehabilitasyon
* Cinsel sömürü ve istismara maruz bırakılan çocuklar için koruma sistemine girer girmez başlayan tedavi ve terapi çalışmaları ile çocuk iyileşebilir, bu nedenle güvenlik ve adli hizmetlere ayrılan bütçe gibi rehabilitasyon hizmetleri için ayrı ve ilgili dava sayıları göz önüne alınarak yeterli bütçe ayrılmalı,
* Cinsel sömürü ve istismar mağduru çocuklar için özel rehabilitasyon hizmetleri arttırılmalı, çeşitlenmeli ve çocukların hizmet kurumlarından kaçmasını ya da uzaklaşmasını önlemek için çocukların katılımıyla planlanıp uygulanmalı. (YY)
"Çocuğa karşı cinsel sömürü ve istismarın önlenmesi" politika notunun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
