24 Haziran seçimleri sürecinde patates ve soğan fiyatlarının hızlı bir biçimde artması Türkiye’nin gündemine oturmuştu.
AKP hükümeti Suriye'de operasyon yaptığı bölgelerden patates ithal etti; Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (Çiftçi Sen) Türkiye'de aslında patates fazlası olduğu açıklamasını yaptı.
Geçtiğimiz hafta patatesin fiyatı 6 liraya, soğanın fiyatı da 8 liraya kadar yükselince Ekonomi Bakanı, fiyatların “oynak” olduğunu ve ithalat yapılabileceğini söylemişti.
Zeybekci, 26 Haziran günü basın toplantısı düzenleyerek Türkiye'nin Suriye'de operasyon yaptığı bölgeden ürün getirildiğini belirterek, "Bunun sonucu olarak şu anda pazarda patates fiyatlarının 2 lira civarına geldiğini görüyoruz” açıklaması yaptı.
Zeybekci, Türkiye'nin toplam ihtiyacın yüzde 1'ine karşılık gelen yaklaşık 4 bin ton patates getirildiğini sözlerine ekledi..
Bu gelişme üzerine Çiftçi Sendikaları Konfederasyonu (Çiftçi Sen) “soğan ve patates üretimimiz ve tüketimimize baktığımızda ithalatı gerektiren bir durum yok” açıklaması yaptı.
TIKLAYIN - Zeybekçi'nin "Aşırı Oynak" Dediği Patates-Soğan Neden Zamlanıyor?
"Rakamlara göre patates soğan kıtlığı yok"
Çiftçi Sen’in verdiği rakamlar şöyle:
- Türkiye’nin soğan üretimi 2017 yılında 2.12 milyon ton. Nüfus ise 80 milyon 810 bin kişi. Kişi başı soğan tüketimi 23 kg/yıl. Üretim 26 kg/yıl. Yani üretim tüketimden fazla. Soğan fiyatlarının artmasını gerektiren bir yetmeme (kıtlık) hali yok.
- 2017 yılı patates üretimi 4,8 milyon ton. Kişi başı patates tüketimi 50 kg/yıl. Nüfus 80 milyon 810 bin kişi. Üretilen patatesi nüfusa oranladığımızda kişi başına 59,4 kg patates düşüyor. Bu verilere göre Türkiye’nin patates fazlası var; ithal edilmesini gerektiren bir durum yok.
"Türkiye'nin patates ithal etmesinin üç nedeni"
Çiftçi Sen bu rakamları verdikten sonra şu soruyu soruyor:
“O halde Türkiye neden patates ithal ediyor?”
Çiftçi Sen’e göre bi sorunun üç yanıtı var:
1- Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) normlarına göre, kendine yeterli olduğun üründe dahi yüzde 5 oranında ithalat zorunluluğu var.
2- Tüccar, çiftçiden çok düşük fiyata aldığı soğanı ve patatesi depoluyor, bekletiyor, fiyat bu yüzden yükseliyor. Fiyat yükseldiğinde satışa sunuyor.
3- Yaş meyve-sebze üretiminden, zincirin son halkası olan tüketiciye gelene kadar çok durak var. Bunlar; üretici, hal dışı tüccarlar, toptancı halinde faaliyet gösteren komisyoncu/tüccarlar, sevkiyatçılar ve perakendeciler, en sonunda ise tüketici yer alıyor.
Yanıtlardaki üçüncü neden Çiftçi Sen’e göre büyük bir sorun:
Çünkü;
- Üreticiyi aracıya bağımlı kılıyor.
- Zincirin uzamasına neden oluyor.
- Zincirin her halkasında eklenen aracı kârı ve devletin vergisi, maliyetleri arttırıyor. Fiyatlar yükseldikçe yükseliyor. Tüketiciyi pahalı tüketmek zorunda bırakıyor.
Çözüm önerileri
Çiftçi Sen’in çözüm öresi ise şöyle:
- DTÖ tarım ve gıdadan çekilsin.
- Aracılı sistem kalksın.
- Her türlü aracıyı aradan çıkarabilen, üretici ile tüketiciyi örgütleri aracılığıyla doğrudan buluşturan kooperatifler kurulsun.
Çiftçi Sen açıklamayı şu uyarıyla bitiriyor:
“Yoksa bugün patates ve soğanda yaşadıklarımızı ilerde diğer ürünlerde de yaşamak zorunda kalırız.” (HK)
