JÎNA MAHSA AMİNİ PROTESTOLARI

BM: İran’daki protestolarda bir haftada 40'ı aşkın kişi öldürüldü

İran İnsan Hakları Örgütü ise Jîna Mahsa Amini’nin ölümüyle başlayan protestolarda 16 Eylül’den bu yana 51’i 18 yaşının altındaki çocuklar olmak üzere 416 protestocunun hayatını kaybettiğini duyurdu.

İstanbul

BM: İran’daki protestolarda bir haftada 40'ı aşkın kişi öldürüldü

* Fotoğraf: Unsplash / Artin Bakhan

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği (OHCHR), İran'da Jîna Mahsa Amini'nin "ahlak polisi" tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybetmesiyle başlayan protestolarda son bir hafta içinde 40'ın üzerinde kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.

Norveç merkezli İran İnsan Hakları (IHR) Örgütü'nün açıklamasına göre ise protestoların başladığı 16 Eylül tarihinden bu yana yaşamını kaybeden kişilerin sayısı 22 Kasım itibariyle 416'ya yükseldi.

"En az altı kişi idama mahkum edildi"

OHCHR Sözcüsü Jeremy Laurence, protestolara ilişkin açıklamasında, en az altı protestocunun idam cezasına çarptırıldığını duyurdu.

OHCHR'nin paylaştığı verilere göre, Jîna Mahsa Amini'nin yaşamını yitirdiği ve protestoların başladığı 16 Eylül'den bu yana aralarında 40 çocuğun da olduğu 300'den fazla insan hayatını kaybetti.

Güvenlik güçlerinin özellikle Cevanrud ve Sakez gibi Kürt nüfusun çoğunlukta olduğu yerlerdeki protestolara güç kullanarak müdahale ettiği bilgisini paylaşan OHCHR, son bir hafta içinde 40'ın üzerinde insanın öldüğünü, bu kişilerin arasında 16 yaşında altı çocuğun da olduğunu kaydetti

IHR: 416 protestocu öldürüldü

Öte yandan, Norveç'in başkenti Oslo merkezli İran İnsan Hakları (IHR) Örgütü de dün bir açıklama yaparak 22 Kasım itibariyle hayatını kaybeden protestocu sayısının 416'ya yükseldiği bilgisini paylaştı. IHR'nin verilerine göre, son bir haftada ölen protestocu sayısı 72.

Ülkedeki 31 eyaletten 25'ine dair veri paylaşan IHR, en fazla can kaybının Sistan-Beluçistan eyaletinde yaşandığını belirtti.

Açıklamada, Sistan-Beluçistan'da 126, Kürdistan'da 48, Batı Azerbaycan'da 45, Tahran'da 40, Mazenderan'da 35, Gilan 24, Kirmanşah'ta 23, Elborz'da 15, İsfahan'da 11, Huzistan'da 10, Rezevi Horasan'da beş, Zencan ve Doğu Azerbaycan'da dörder, Merkezi, Kazvin, Hemedan ve Loristan'da üçer, Kohgiluye-Buyer Ahmed, Erdebil, İylam, Buşehr, Fars ve Hürmüzgan'da ikişer, Simnan ve Kirman'da da birer protestocunun öldüğü kaydedildi.

Hayatını kaybeden göstericilerin 51'i 18 yaşın altındaydı.

Ne olmuştu?

Doğu Kürdistan'ın Sakız kentinden başkent Tahran'a akrabalarını ziyarete gelen 22 yaşındaki Jîna Mahsa Amini, erkek kardeşinin kullandığı aracı durduran ahlâk polisince gözaltına alınmıştı. Kardeşine, nasihat edilip serbest bırakılacağı söylenerek götürülen genç kadının, gözaltına alındıktan iki saat sonra komaya girdiği ve kaldırıldığı hastanede öldüğü ortaya çıktı.

İran devlet televizyonu Amini'nin dövüldüğü iddialarını yalanlayarak, polisin genç kadını "nasihat etmek ve eğitmek" üzere karakola götürdüğünü ve orada kalp krizi geçirdiğini söyledi. Amini'nin akrabaları, kadının herhangi bir kalp rahatsızlığı olmadığını açıkladı.

Devlet televizyonu bir polis karakolunda Amini olduğu söylenen bir kadının oturduğu koltuktan bir yetkiliyle konuşmak üzere kalktıktan sonra yere düştüğünü gösteren güvenlik kamerası kayıtları yayınladı. Ancak, görüntülerden kadının Amini olduğu doğrulanamadı.

Amini'nin dövülerek öldürüldüğü yolunda sosyal medyada yayılan iddialarını reddeden Tahran emniyeti ise konuyla ilgili açıklamasında, "Ayrıntılı araştırmalara göre, Amini'nin araca alınması sonrasında ve tutulduğu karakolda fiziksel bir temas olduğunu" reddetti.

Ancak, İran'ın yarı resmi Fars haber ajansı, Amini'nin ahlâk polisince dövülmesi nedeniyle komaya girdiğini duyurdu.

VoA'nın haberine göre genç kadının karakolda ölümünü eleştiren sosyal medya yorumcuları arasında, sözünü sakınmamasıyla tanınan reformcu eski milletvekili Mahmud Sadıki, Ayetullah Ali Hamaney'i olayla ilgili kamuoyuna açıklama yapmaya çağırdı.