"Ben Bir İşkenceciyim"

2 Şubat 1986 tarihli Nokta dergisinde yer alan "Bir işkenceci polisin itirafları"nı 25 yıl sonra bianet'te yeniden yayınlıyoruz.

"Yazı işleri Müdürü ile görüşmek isliyorum" diyordu telefondaki şa­lin ve kararlı ses. Adını vermiyor, ñiyüze görüşmek istiyordu. Önemli açıklamalar yapacaktı. Benzeri telefonlara alışkın olan haber merkezi mensupları için pek de heyecanlandırıcı olmayan bu ko­nuşma, telefondaki sesin eklediği m cümleyle birdenbire olağanüs­tü önem kazanacaktı: "Ben işkencelerde bulunmuş bir polis memu­ruyum. İtirafta bulunacağım." Türkiye'de şimdiye dek çok sa­yıda insan kendisine yapılan işkenceyi anlatmış, işkence iddiaları bir­çok davanın konusu olmuştu. Bu davalarda emniyet görevlileri, ya­saların tanıdığı "kendilerini savun­ma hakkı "çerçevesinde konuşmuş­lardı. Ama bu kez, bir emniyet gö­revlisi çıkıyor ve yaptığı işkenceleri itiraf etmek istiyordu. Bu, Türkiye çapında bir olaydı... Telefon görüşmesinin hemen ar­dından verilen saat ve yerde buluş­ma sağlanıyor, kısa bir süre sonra telefondaki "soyut" işkenceci, (JS2J sicil numaralı 1. Şube Polisi Sedat Caner kimliğiyle somut bir iş­kenceci olarak karşımızda oturu­yordu. 30 yaşında, lacivert hafif yıpranmış takım elbisesi, yumurta topuklu pabuçları, düzgün kesilmiş saçları, atletik yapısı ve düzgün fi­ziğiyle "içimizden biriydi! Ne sadistçe bakışları, ne saldırgan bir tavrı, ne de ruh hastası bir hali var­il Şimdiye kadar karısına ya da çocuklarına fiske vurmamış bu adam, 200 kişiye işkence yapmıştı. 1 yıl boyunca, kadın-erkek, sağcı- solcu, Süleymancı-lümpen ayırma­mış, hepsini aynı tezgâha yatırmış­tı. Ama, kurbanlarının sayısı 200 'ü bulurken, onun da şansı dönmüş­tü. Antepli Cennet, "Filistin askısına" dayanamayıp ellerinde kalınca, mahkemeye düşmüş, mah­kûm olmuştu. Artık köşeye sıkış­mış bir kanun kaçağı ve pişman ol­muş bir işkenceciydi. Caner, işken­ce suçundan mahkûm olduğunda Adalet Bakam Necat Eldem'in ya­kın korumasıydı.

"Teybi çalıştırabilirsiniz, hazı­rım", dedi geldikten kısa bir süre sonra. Ve gözlerini yerden kaldır­madan olay yaratacak açıklamala­ra başladı.

İtirafçı Caner'in itiraf etmek is­temediği tek bir olay vardı. O da Cennet Değirmenci'nin öldürülmesi olayı. Mahkemede "üçümüz de suçsuzuz" şeklindeki ifadesinin doğru olmadığını söylüyordu. Ona göre Cennet'in işkence sırasında ölümüne yol açan Hüseyin Gülersönmez'di. Ama mahkeme ifade­sinde Caner, Hüseyin Gülersönmez 'i suçlamamıştı. "Cennet düş­tü de öldü " demişti. Öyle, ya da böyle, işkence Caner 'in mesleği ol­muştu. Cennet onun elinde ölmediyse, bu tamamen bir rastlantıydı. Çünkü işkencede ölüm onun da de­diği gibi bedenin dayanma gücüne bağlıydı.

Yerler, tarihler, isimler ve olay­lar hepsi bugün gibi aklındaydı. Çok düzgün konuşuyordu. Sadece ''işkence'' diyeceği yerde 'şey' de­meyi tercih ediyordu. Kasetler çev­riliyor, bitiyor, yenisi konuyor ama Sedat Caner 'in anlatacakları bitmi­yordu. Gecenin geç bir saatinde 7 yıllık tüyler ürpertici hikâyesini im­zaladı ve şu sözlerle noktaladı:

"İşkence yaptım. Bundan dola­yı pişmanım, vicdan azabı çekiyo­rum. En azından halkın bilmesini istiyorum. Sonra ben bu mesleğe ilk girdiğim zaman bilmiyordum ki... Adam nasıl dövülür, işkence nasıl yapılır..!"

Karşımızda çökmüş bir adam vardı. Mahkûm olduğu için kendi­sini ihanete uğramış olarak kabul ediyordu. Teypler kapatılırken o da sessizce yerinden kalktı, kimseyle el sıkışmaya cesaret edemeden çıktı, geldiği gibi gitti, kayboldu.

Çırılçıplak soyulmuştu Cennet Değirmenci. El­leri arkasından bağlanıp "Filistin askısına" asılmıştı. Filistin askısı, en etkili yöntemdi, ama yine de "yetmemişti". Cennet askıdayken gencecik bedeni şişinceye, kararıncaya kadar tekmeyle dövülmüştü de. Cennet Değirmenci 27 yaşın­daydı. 1982 Mayısında Gaziantep sorgulama merkezinden çıkarken artık onun için 28'inci yaş yoktu. Cennet, işkencede ölmüştü.

Cennet Değirmenci 22 Mayıs gü­nü evinden Kahramanmaraş Emni­yet Müdürlüğü'nde görevli polis memurları Hüseyin Gülersönmez, Mustafa Yazıcı ve Sedat Caner ta­rafından alınmıştı. Bu üç kişi, "ge­zici sorgulama timi"ydi.

Gezici timin elemanlarından Se­dat Caner, o günü yıllar sonra Nokta'ya şöyle anlatıyordu:

"Cennet Değirmenci, Devrimci Halkın Birliği kuryesi olaraktan ge­çiyordu. Gaziantep Düztepe'ye ör­gütün evine gittiğimizde Cennet Değirmenci'yi evde yakaladık. Ör­güt evinde yapmış olduğumuz ara­madan sonra aldık. Antep sorgula­ma binasına getirdik.

Biz orada sorgulamanın istihba­rat ekibi olaraktan bulunuyorduk. Çeşitli vilayetlerden bize bildirilir, biz de gidip araştırma yapardık. Yakaladıktan sonra onu yakaladı­ğımız yerden alıp olduğu yerde sor­gulama yapıyorduk. Sorgulama ye­rini gösterin diyorduk, onlar da gösteriyorlardı. Ve gereken mua­meleye başlıyorduk. Bizim için ge­rekli araç ve gereçler orada mevcut­tu."

"Gereken muamele" falakadan elektrik vermeye, cop sokmaktan asmaya kadar uzanan işkencelerdi. "Gerekli araç ve gereç" ise Filistin askısı, kasap askısı, falaka, "ame­liyat masası" gibi işkence aletleri...

"Kızı vıyaklattırıyor...

" Sedat Caner, Hüseyin Gülersönmez ve Mustafa Yazıcı'dan oluşan tim, Cennet Değirmenci'nin sorgusunu da yapacaktı. Ancak, bu kez "ge­rekli muamele", timin başka bazı sorgulamalarında olduğu gibi, ölümle sonuçlanmıştı.

Sedat Caner'e göre olay şöyle gelişmişti: "Emniyet Amiri Hüseyin Güler­sönmez, kendisinin orada kalıp Cennet Değirmenci'yi sorgulayaca­ğını, bizim de örgüt evine tekrar gi­dip hücre kurmamızı söyledi. Ve biz Mustafa Yazıcı ile geri döndük. Hüseyin Gülersönmez'i orada bı­raktık. Biz oradan çıkarken Cennet Değirmenci'yi soymuş, Filistin as­kısına alıyordu... Sabaha karşı üç buçukta tekrar sorgulama yerine geldik. Sorgulama grubunda aşağı­da görevli arkadaş, 'Yukarıya çıkıp bir bakın, siz gittiğinizden beri bu adam kızı vıyaklattırıp duruyor, ge­bertecek onu' dedi. Yukarıya çık­tığımızda odayı içerden kilitlemişti. Açtı, girdik. Bir de baktık içer­de Cennet Değirmenci'ye suni te­neffüs yaptırıyor. 'Ne oldu buna' diye sorduğumuzda Mustafa Yazı­cı ile ikisi kollarına girdiler. Ben de arabanın yanına indim. Getirdiler kızı arka koltuğa oturttular. Ben hastaneye doğru yöneldim. Hüse­yin Gülersönmez hastaneye gitme­yeceğimizi, hemen Maraş'a dönece­ğimizi söyledi. Bunun üzerine Ma­raş'a dönmek için yola koyulduk... Narlı'ya geldiğimiz sırada kızın ar­ka koltukta hiç kımıldamaması dik­katimi çekmişti. O sırada şahsı in­celedik. Cennet Değirmenci ölmüş­tü."

Otopsi raporu 1

Artık timin önündeki sorun, "bu işten sıyrılma­nın yollarını bulmak"tı. Sedat Ca­ner, üst düzey yöneticileri de ola­yın içine katarak şu iddialarda bu­lunuyordu:

"Ust düzey yetkililerine haber verdik... Ve işte olayı anlattık. 'Hastaneye götürün yolda ölmüş gibi yapın' denildi. Ama Maraş Devlet Hastanesi'ne gittiğimizde nöbetçi doktor, kadının ölmüş ol­duğunu ve kabul edemeyeceğini söyledi. Bizde aldık, doğumevinin altındaki morga götürdük. Ertesi gün saat 10 sıralarında otopsiye savcı girdi. Fakat savcıyı kimse ta­nımıyordu. Yeni göreve başlamış­tı. Ve ilk nöbetiydi. Doktor ise eskiydi... Savcıdan korkusuna ilk tutulan otopsi raporu, 'cebir, şiddet nedeniyle ölüm' olarak yazıldı. Çünkü savcı doktordan çekiniyordu. Doktor da savcıdan çekiniyordu. İkisi de birbirini tanımıyordu İşkencenin bir rapor "belgelenmesi" sorgulayıcıları rinde bir şok etkisi yapmıştı. Sel Caner, "Diğer karşılaştığımız olayların tam tersine bir olaydı. Kapatılabilecek bir durumu yoktu" diyor ve tepkisini şöyle anlatıyor "Kim yaptıysa cezasını çeksin Hüseyin Gülersönmez yaptı, cezasını çeksin dedim."

Sedat Caner'e göre Hüseyin Gülersönmez, böyle bir olayda tek başıma kalmaktan korkuyordu. 1: "tek sorumlu sayılamayacağını" söylüyordu. Sedat Caner, bunu şöyle yorumluyordu:

"Bir gün önce aldığımız imam Pehlivan vardı. Pehlivan'ı sorgu filan yapmadan getirmiştik. Fakat bizim ekibin ikiye ayrılan diğer gö­revlileri bir örgüt mensubunu almaya Kayseri'ye gitmişler. Kayseri gittiklerinde onu yakalıyorlar ve hemen sorgulayıp diğer alınacakta da hemen Kayseri'de toparlıyorlar, Biz gittiğimizde Antep'ten İma Pehlivan'ı aldık, getirip bıraktık.Ertesi gün dünyanın lafını işitmişti

Hilseyin Gülersönmez. 'Bak bu de­dektif her şeyi başardı. Sen bir halt edemedin. Bulunduğun yerde niye sorgulamıyorsun, hemen anında yerinde niye infaz etmiyorsun... Şu­dur budur...' diyerekten... Bunun üzerine Değirmenci'yi aldıktan sonra hemen sorgulayayım da diyerek çok aşırı bir şekilde davranmış ola­cak ki, ne yaptığını bilmeden iş­le..."

"Kurtaracağız" dediler

Ne varki, Sedat Caner, Cennet Değirmen­inin ölümüyle ilgili olarak verdi­si ilk ifadede Hüseyin Gülersönmez'i "yalnız" bırakmamıştı. Ve Gülersönmez, Yazıcı ile birlikte "aynı" ifadeyi vermişti. Sedat Caner, bunun nedenini şöyle anlatı­yordu:

"Bize söz verdiler. 'Sizi bu işten kurtaracağız' dediler. Ama hiçbiri­niz değişik ifade vermeyecektik. Hepimizin aynı ifadeyi verebilmesi için otopsi raporunun değişmesi gerektiğini, bu otopsi raporuyla bi­lim mahkûm olacağımızı belirttik. Sonra da raporun değişmesi kaydıyla aynı ifadeyi verdik. Hüseyin Gülersönmez grup amiriydi. Onu kurtarmak amacıyla hepimiz aynı ifadeyi verdik."

Otopsi raporu 2

Sedat Caner'in anlatımına göre, "karşılıklı teminatlar'' üzerine yeni bir otopsi raporu hazırlanıyordu: "Sümerbank misafirhanesinde bir toplantı düzenlendi. Toplantı gece 11'e tadar sürdü. Ve bir rapor düzen­lendi. Biz de bu sırada Sümerbank fabrikasının girişinde arabanın içe­ninde bekledik. Daha sonra bizi telsizle içeri çağırdılar. Orada yeni otopsi raporunu gösterdiler ve diğer raporu yırttılar." ikinci otopsi raporunu gördükten sonra sıra ifadelerin verilmesine geliyordu: "Bir komisyon kuruldu ve bizim ifadelerimiz alındı. İfa­delerimizde mağdureye bir şey yap­madığımızı, örgüt evinde yakalan­dığı sıra, dışarı çıkartırken direnme sırasında düştüğünü, düşmeden mütevellit herhangi bir şey olabile­nini, olayla ilgili bir zaptımızın olunduğunu ve yolda giderken iştle, midem ağrıyor, midem bulanıyor demesi üzerine, ağzından köpükler geldiğini ve acilen hastaneye götürdüğümüzü söyledim."

"Ceset çabuk çürüsün diye..."

Sedat Caner, Cennet Değirmenci'nin "gerçek durumu"nu ise yıllar sonra Nokta'ya şöyle anlatıyordu: Cesedin üstünde tahribatlar yapılmıştı. Cesedin çabuk çürümesi amacıyla neşterle bazı yaralar açıl­mıştı. Ceset öyle bir durumdaydı ki, olduğu gibi mosmordu. Dayak­tan bütün vücudu mosmor kesil­mişti.

Bu mosmor, kesikler içindeki ce­set, çok değil 24 saat önce, Sedat Caner'in tanımıyla "orta boylu, kumral, güzel bir kadındı. Okumuş bir kadın değildi ama bayağı kül­türlüydü."

Mahkeme açılıyor

27 yaşındaki kumral, güzel, kültürlü Cennet De­ğirmenci, ikinci otopsi raporuna göre "düşmeden mütevellit" öl­müştü. Ve bu raporla olay, sivil savcılığa intikal ediyordu. Sivil sav­cılık görevsizlik kararı vererek as­keri mahkemeye havale etmiş, as­keri savcılık da takipsizlik kararı vermişti.

Cennet'in ölümü olayı gerçekten kapatılmış gibiydi. Ancak bir süre sonra olayın devletin yüksek ma­kamlarına yansımasıyla konuya özenle eğiliniyor ve Ankara'dan ge­len bir emirle 1983 Mayısında Ada­na, Kahramanmaraş, Gaziantep, Adıyaman, Hatay, İçel illeri Sıkı­yönetim Komutanlığı 1 Numaralı Askeri Mahkemesi'nde "kamu davası" açılıyordu. Sanıklar Hüse­yin Gülersönmez, Mustafa Yazıcı ve Sedat Caner için öne sürülen suç "efrada sui muamele, ölüme sebe­biyet vermek"ti. Sanıklar köşeye sı­kışmış görünüyordu. İşkence iddi­alarının ve soruşturmalarının yo­ğunlaştığı bir döneme girilmişti. Üstelik Sedat Caner ve Mustafa Yazıcı, Caner'in anlatımıyla "kur­tarılacaklarına inandıkları için ay­nı ifadeyi vererek" Hüseyin Gülersönmez'e kopartamayacakları bağ­larla bağlanmıştı.

Mahkeme, Cennet Değirmenci' nin "kollarından tutup evden çıkar­dıkları sırada direndiği ve arka üs­tü düştüğü, beyin kanamasının bu esnada meydana geldiği" iddiasını ikna edici bulmamıştı. Nitekim mahkeme, kararında "Adli Tıp Meclisi'nin iki mütalaasında ölümü tevlit eden kanamanın izah olunan düşme ile meydana gelmesinin mümkün olamayacağının açıklan­ması, ayrıca Cennet'in evden tek başına ve normal olarak çıktığı, kollarından tutan yoktu şeklindeki Mustafa Karakaya'nın yeminli be­yanı karşısında (başındaki) yaranın bu şekilde meydana gelmesi kabul edilmemiştir" diyordu. Ve mahke­me, "Cennet'in sanıklar tarafından görevleri sırasında darp edildiği" kanısına vardıklarını açıklıyordu. Ancak, ölüme neden olan darbenin sanıklardan hangisinin sorumlu ol­duğu mahkemede de açığa çıkmıyordu. Bu yüzden mahkeme, üç sa­nığın "görevleri esnasında asli fai­li belli olmayacak surette ölüme se­bep olmaktan" onar yıl hapsine ka­rar veriyordu. Ancak bu ceza, "geçmişteki sabıkasız halleri, varit olan ahlaki temayülleri ve savunma tarzları" gibi hafifletici nedenlerle indiriliyordu. 1984 Şubatında, dör­der yıl beşer ay onar gün hapis ce­zasına çarptırıldıkları açıklanan son duruşmada, Hüseyin Gülersönmez, Mustafa Yazıcı ve Sedat Caner yoktu. Gıyaplarında okunan bu ka­rarın Yargıtay tarafından da onay­lanması üzerine kayıplara karışı­yorlardı.

Sedat Caner, tam iki yıl sonra ye­niden ortaya çıkacak ve Nokta'ya, "her şeyi anlatmak istiyorum" di­yecekti. Anlatmak istediklerinin başında da, mahkeme kararında "ancak aradıkları kişiyi bulamama­nın ve tahkikatı tamamlayamamalarının verdiği sinirliliğin neticesi olabilir" denilen Cennet Değirmenci'nin ölümü geliyordu...