Avrupa Konseyi’nin yasama ve yürütme organları, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına rağmen tutuklulukları süren eski Halkların Demokrasi Partisi (HDP) Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve iş insanı Osman Kavala’nın serbest bırakılması çağrısı yaptı.
AİHM Büyük Daire: Demirtaş’ı derhal tahliye edin
BBC Türkçe’nin haberine göre, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi (AKPM) Türkiye Raportörü Stefan Schennach, 11-14 Haziran tarihlerinde Ankara ve İstanbul’daki temaslarında Türkiye'ye, Demirtaş ve Kavala başta olmak üzere AİHM kararlarına uyulması gerektiği uyarısını yineledi.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi de geçen hafta yaptığı toplantılarda Kavala ve Demirtaş’ın serbest bırakılması gerektiğini kayda geçirdi.
AKPM Türkiye Raportörü Avusturyalı siyasetçi Stefan Schennach geçen hafta Türkiyeli yetkililerle, AİHM kararlarının uygulanması ve Avrupa Konseyi ile yüksek düzeyli diyaloğun devam etmesi konusunda görüşmeler yaptı.
Temaslarına ilişkin 18 Haziran’da bir açıklama yapan Schennah, Kavala ve Demirtaş ile cezaevinde görüşme olanağı bulduğunu söyledi. Schennah, bunun için de Türkiye’nin AKPM heyeti başkanlığını yürüten AKP Ankara Milletvekili Tuğrul Türkeş’e teşekkür ettiğini kaydetti.
Avusturyalı raportör, Türkiye'de Dışişleri ve Adalet Bakanlığı yetkililerinin yanı sıra Anayasa Mahkemesi (AYM) üyeleriyle de görüştüğünü açıkladı.
Schennah açıklamasında "Türk yetkililerle yaptığım görüşmelerde, Strasbourg’da bulunan mahkemenin (AİHM) kararlarının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nde (AİHS) yer alan hukuki bir yükümlülük olduğunu hatırlattım. Yetkililere, Sayın Kavala ve Sayın Demirtaş hakkındaki kararların uygulanması için gerekli tüm tedbirleri gecikmeksizin almaları yönünde güçlü bir çağrıda bulundum" dedi.
Osman Kavala'nın Ekim 2017'den bu yana hapiste olduğunu, AİHM’in Kavala’nın serbest bırakılması için iki karar aldığını anımsatan raportör, Demirtaş'ın da Kobanî Davası’nda 42 yıl hapis cezasına çarptırılmasını güçlü bir şekilde kınadığını söyledi. Raportör, Kavala ve Demirtaş davalarında çözümün Türk yargısında olduğunu, Bakanlar Komitesi’nin gündeminde olan bu iki davaya yasal çözüm bulunabileceğini kaydetti.
Avrupa Konseyi ihlal süreci - Selahattin Demirtaş
Edirne F Tipi Cezaevinde sekiz yıldır tutuklu bulunan Demirtaş’ın tutukluluğunun sonlandırılmasına dair tüm önlemlerin alınmasına hükmeden AİHM, ayrıca Türkiye’yi maddi ve manevi, toplam 25 bin Euro tazminata mahkum etmişti.
Demirtaş hakkında verilen “tahliye edilmeli” kararı henüz uygulanmamışken, başka bir davadan aldığı 4 yıl 8 aylık hapis cezası İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesince onandı.
Bu süreç şöyle gerçekleşti:
7 Eylül 2018: Demirtaş, eski HDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder ile birlikte “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığı davada 4 yıl 8 ay hapse mahkum edildi.
25 Ekim 2018: Mahkumiyet kararı incelenmek üzere İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesine [istinaf] ulaştı.
17 Kasım 2018: AİHM, Demirtaş’ın başvurusunun sonucunu 20 Kasım’da açıklayacağını duyurdu.
Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Yaman Akdeniz, bianet’e yaptığı açıklamada, bu kararın zamanlamasına dikkat çekmişti: “AİHM normalde 10 gün hatta 3 hafta önceden hangi kararları açıklayacağına dair program yayınlıyor. Demirtaş kararı, son programında yoktu. Demirtaş kararının bugün [20 Kasım] açıklanacağı, Cuma günü [17 Kasım], akademisyenlere düzenlenen gözaltı operasyonu sonrası duyuruldu.”
19 Kasım 2018: İstanbul 26. Ağır Ceza Mahkemesi’nde verilen mahkumiyet kararı, istinaf tarafından ön incelemeye alındı.
20 Kasım 2018: AİHM, Demirtaş’ın “siyasi saikle hapsedildiğini” ifade ederek tahliye edilmesine hükmetti. Aynı gün Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “AİHM kararları bizi bağlamaz. Biz karşı hamlemizi yapar, işi bitiririz” dedi.
30 Kasım 2018: Ankara 19. Ağır Ceza Mahkemesi, tahliye başvurusunu reddetti.
4 Aralık 2018: İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi, mahkumiyet kararını onayarak cezayı kesinleştirdi.
Avrupa Konseyi ihlal süreci- Osman Kavala
AİHM 10 Aralık 2019'da Osman Kavala'ya ilişkin olarak Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) 18. maddesinin ihlal edildiğine hükmetti.
Dosya, üye devletlerin kararlara uymasını denetleyen Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin, mahkemenin 10 Aralık 2019 kararının uygulanmamasıyla ilgili ihlal prosedürü başlatmasının ardından Büyük Daire'ye taşındı.
Büyük Daire, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin "kararların bağlayıcılığı"nın düzenlendiği 46/1 maddesine dayanarak, Türkiye'nin AİHM kararına uymamasıyla ilgili 11 Temmuz’da kararını açıkladı.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi'nin 2 Şubat 2022 tarihinde başlattığı ihlal prosedürü kapsamında açıklanan kararda, Türkiye’nin, AİHM kararlarına ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucu yer aldı.
AİHM, bu konuyu içeren Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin (AİHS) 46/1. maddesini ihlal ettiği hükmüne vardı. Karar, 1'e karşı 16 oyla alındı. Tek karşı oy, mahkemenin tek Türkiyeli yargıcı Saadet Yüksel’den geldi. Yüksel karara yazdığı şerhte, çoğunluğun görüşüne katılmadığını ifade etti.
AKPM 12 Ekim’de "Osman Kavala'nın derhal serbest bırakılması" kararını, katılanların 2/3 çoğunluğuyla kabul etti. 62 üyenin oy kullandığı oturumda 44 üye karardan yana 18 üye karara karşı oy kullandı.
Karara göre, Türkiye Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin Osman Kavala'nın "tutukluluğu kaldırılarak derhal serbest bırakılması" kararını yerine getirmediği takdirde, bazı yaptırımlarla karşı karşıya kalacak.
Bu yaptırımlar arasında en önemlileri Kavala'nın hukuksuzca hapiste kalmasına şahsi sorumlulukları nedeniyle yol açan kamu görevlileriyle ilgili "Magnitsky Mevzuatı"nın uygulanması ve "Osman Kavala'nın 1 Ocak 2024 tarihine kadar cezaevinden tahliye edilmemesi halinde, Meclis'in 2024'ün ilk Oturumunda Türk delegasyonunun yeterlik belgelerine itiraz etme yetkisinin devreye girmesi."
Bu karardan sonra Kavala’nın serbest bırakılması sağlanamadığı takdirde "Osman Kavala ve diğer siyasi mahkumların Türkiye'de yasadışı ve keyfi olarak özgürlüklerinden mahrum bırakılmasına polis memuru, savcı, hakim, cezaevi görevlisi yada başka görevlerde bulunanlar olarak katkıda bulunan herkes" Avrupa ülkelerinde bu eylemleri nedeniyle kovuşturmayla karşı karşıya kalabilir.
Selahattin Demirtaş’ın Kobanê Davası'ndaki savunması kitap oldu
Selahattin Demirtaş'ı cezaevinde ziyaret etmek...
Osman Kavala kimdir?
