"Yeme Bozuklukları" kitabının da yazarı Uzman Psikolog Hande Ertaş'ın verdiği bilgiye göre psikiyatride en çok bilinen yeme bozuklukları hastalıkları anoreksiya ve bulimia nervoza sadece ergenlik dönemindeki kız çocukları, genç kadınlarda değil, erkeklerde ve orta yaşlı kesimde de görülebiliyor.
Ayrıca "manken hastalığı" olarak bilinen bu hastalıklar toplumun başka kesimlerinde de yaygınlaşıyor.
Ertaş anoreksiya ve bulimia hastalıklarının kontrolü ve önlenmesinde öncelikle medyaya çok iş düştüğüne, ayrıca medya, moda sektörü, sağlıkçılar ve aile iş birliğinin önemine dikkat çekiyor.
Anoreksiya renk körlüğüne benziyor
Geçen haftalarda18 yaşındaki Dila Kurt’un zayıflamak için gittiği Genel Cerrahi Uzmanı Op. Dr. Muzaffer Kuşhan’a ait Beykoz’daki tesiste kalp krizi geçirerek ölmesi, ardından önceki gün hayatını kaybeden 50 yaşındaki iş kadını Leyla Akçağlılar'ın 21 yıldır salata ile diyet yaptığı ve anoreksiya nedeniyle böbreklerini kaybettiği haberlere konu oldu.
Uzman Psikolog Ertaş'la yeme bozuklukları hakkında konuştuk.
Anoreksiya ve bulimia nedir?
Anoreksiya nervozada kişi kilosundan memnun değildir ve genellikle olması gereken kilosunun yüzde 80'inden daha az bir vücut oranına sahiptir. Ama buna rağmen kendisini kilolu algılar. Algı bozukluğu mevcuttur. Ancak kişi sürekli yemekle, kiloyla ilgili bir uğraşı vardır.
Anoreksiya renk körlüğüne benziyor, yeşili kırmızı gibi görüp öyle hissetmek gibi. İnsanlar onlara ne kadar zayıfladıklarını söylerken onlar kendilerini şişman olarak görüyor. Bu algı bozukluğu tedaviyi zorlaştırıyor. Sosyal ortamdan uzaklaşıyorlar. Üç ay ve daha fazla regl olmayabiliyorlar. Tedavi edilmediği sürece bu hastalıklar ölüme sebebiyet verebiliyor.
Bulimia kusma hastalığı olarak biliniyor. Ancak anoreksikler de kusabilirler. Blumikler bedenleri nasılsa öyle görüyorlar.
Dönem dönem özellikle çok iştahlı olabiliyorlar. Örneğin çok sayıda buger menü yanında paket paket çikolatayı iki saat içinde tıkanırcasına yiyip sonra kendilerini kusturma yöntemiyle yediklerini çıkarıyorlar. Anoreksiyada olduğu gibi kilo ve yemekle takıntılılar.
Normal veya normalin altında kiloya sahipler. Hayatlarına durumlarının farkında olarak devam edebiliyorlar.
Zayıf erkek bedeni de yaygınlaşıyor
Bu hastalıklar genç kadınlarda mı görülüyor? Medyada söylenildiği gibi "manken hastalığı" mı?
Eskiden ergenlik dönemindeki genç kadınlarda daha yaygın görülürdü. Ancak son yıllarda erkeklerde de görülüyor. Psikiyatri bu hastalıkları 1980'de hastalık olarak kodladı. Medyada da bedenler küçültülerek sunuluyordu. Bo Derek'in, Twiggy'nin vücutları da o şekilde popüler olarak lanse ediliyordu.
Daha öncesindeyse "balık eti" vücut tipi daha popülerdi. "Balık eti" gibi erkeklerde de "kaslı vücut" tipi de değişim gösteriyor. Zayıf erkek bedeni yaygınlaşıyor.
Bir başka gerçekse yeme bozukluklarıyla ilgili ölümlere 40'lı yaşlarındaki insanlarda da rastlıyoruz. Hastalıkların başlangıç yaşı da eskiye oranla düştü. Eskiden 15-16 yaşındaki ergenlerde görülürken şimdi yaş ortalaması 11-12'ye düştü.
Moda sektörü durumun farkında mı?
İtalya'da ve Fransa'da çeşitli kampanyalar var. 34 beden mankenleri podyuma çıkarmıyorlar. Medya da kullanılıyor. Sağlıklı bedenler gösterildikçe belki medyada da işler değişecektir.
Tedaviye ilişkin ne söylenebilir?
Bu hastalıklar ciddi anlamda ağır hastalıklar. Psikiyatride ilk olarak ölüme götüren hastalıklar yani depresyon ve ona bağlı intiharlar sayılırken ikinci sırayı ölüme sebebiyet vermesi nedeniyle anoreksiya alıyor. Tedavisiyse kişi kabul etmediği için çok zordur. Uzun süren, emek isteyen bir süreç gerekir.
Aile, çevre, sağlıkçılar, medya ve moda sektörünün işbirliği şart. (EZÖ/TK)
