Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’nin Cem Vakfı’na (Cumhuriyetçi Eǧitim ve Kültür Merkezi Vakfı) dair verilen ihlal kararına itirazını reddetti.
Mahkeme, vakfın idaresindeki Yenibosna Cemevi’nin elektrik giderlerinin devlet tarafından karşılanması talebini “Alevilik bir din değil, Cemevleri ibadethane değil” tespitiyle reddeden Türkiye’yi haksız bulmuş, “inanç özgürlüğünün ihlal edildiğine” ve “ayrımcılık yapıldığına” 2 Aralık 2014’te karar vermişti.
AİHM 20 Haziran 2017 tarihli kararıyla da Türkiye’nin Cem Vakfı’na 44 bin 400 Euro maddi, 10 bin Euro manevi olmak üzere toplam 54 bin 400 Euro tazminat ödemesine hükmetti.
Türkiye hükümeti tazminata itiraz ederek, maddi tazminatın 44 bin 400 Euro’dan 23 bin 300 Euro’ya düşürülmesini talep etti.
AİHM dün açıkladığı kararıyla, Türkiye’nin talebini reddetti ve kararda belirtildiği üzere toplam 54 bin 400 Euro tazminatın ödenmesi gerektiğine hükmetti.
Diyanet “Cemevleri ibadethane değil” demişti
Cem Vakfı, Ağustos 2006’da Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan, Yenibosna Cemevi’nin elektrik giderlerinin devlet tarafından karşılanmasını talep etti.
Vakfın başvuru yaptığı tarihte, 668 bin 12 TL tutarında (o dönemki kura göre 289 bin 182 Euro) elektrik fatura ödemesi birikmişti.
Bu tutarın cami giderlerinde olduğu gibi Diyanet İşleri Başkanlığı fonundan karşılanması başvurusu, Diyanet tarafından “Alevilik bir din değil, Cemevleri ibadethane değil” tespitiyle reddedildi.
Bu karara yapılan itiraz da 27 Mayıs 2008’de Beyoğlu Mahkemesi’nce reddedildi.
Vakfın bu karar üzerine yaptığı AİHM başvurusu 2014’te sonuçlandı. AİHM, 2 Aralık 2014’teki kararla, talebin reddinin, “inanç özgürlüğünün ihlali” ve “ayrımcılık” olduğuna hükmetti.
Mahkeme kararında “Başvurucu vakfın karşılaştığı farklı muamele objektif olmadığı gibi makul da değil. Mahkeme olarak, elektrik faturaların ödenmesi bakımından inanç mekanlarına getirilen muafiyet rejiminde inanç temelli bir ayrımcılık gözlemliyoruz” tespitinde bulundu.
AİHM oybirliğiyle, Türkiye’yi, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin “ayrımcılık yasağı”nı öngören 14. maddesinin ve bununla bağlantılı olarak da “inanç özgürlüğünü” güvence altına alan 9. maddesinin ihlal etmekten mahkum etti.
Mahkeme, öngörülecek tazminata dair 41. maddenin uygulanmasını ileri bir tarihe bırakmıştı. Bu kararı da 20 Haziran 2017’de verdi, toplam 54 bin 400 Euro tazminata hükmetti.
Cem Vakfı Genel Başkanı İzzettin Doğan, AİHM’in kararıyla ilgili şu yorumu yapmıştı:
“1517’den bu yana, yani Mısır seferi dönüşünde Yavuz Sultan Selim’in ‘Bundan böyle Osmanlı Devleti’nin mezhebi Sünniliktir’ demesinden bu yana ilk defa uluslararası toplumda tarafsız, kararları tartışılamayan, saygın, 1 milyarın üzerindeki insana adalet dağıtan bir kurum, nihayet Alevilik ve Aleviliğin kendi inançlarını icra ettiği mekan ve onun hukuki statüsüyle ilgili çok önemli bir karar vermiştir.” (AS)
