Doğu Karadenizliler için geçim kaynaklarından biri olan fındık fiyatı açıklandı. Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2019 fındık fiyatlarını açıkladı. Toprak Mahsülleri Ofisi'ne (TMO) hasat dönemi başlamadan fındık alımı için görev verme kararı aldıklarını belirten Erdoğan şöyle dedi:
"Bu yıl fındıkta 700 bin ton rekolte bekleniyor. Yüzde 50 randıman esasına göre Giresun kaliteli kabuklu fındık içi taban fiyatı 17 TL, levant kaliteli kabuklu fındık için taban fiyat 16. 50 TL olarak belirlendi. Buna kilogram balına yaklaşık 2 TL olan mazot ve gübre desteği ile alan bazlı destek de eklenecek. Böylece fiyatlar 19 TL ve 18.50 TL seviyesine gelecek."
"Maliyeti, açıklanan fiyatı kotarmıyor"
Peki açıklanan fındık fiyatı üretici için ne anlama geliyor?
Tüm Üreticiler ve Köylüler Sendikası (Tüm Köy Sen) Giresun Temsilcisi Orhan Kara, Cumhurbaşkanı tarafından açıklanan fındık fiyatını "fiyasko" olarak değerlendirdi.
Gazeteci Saliha Yayla'ya konuşan Kara "Biz tüm maliyetleri kalem kalem hesapladık. Zaten maliyet 17 lira. Acıklanan fiyat da 17 lira. Burada bir kar yok, bir ürün maliyetine mi satılır?" dedi.
"Bizim beklentimiz 17 lira maliyeti olan fındığa 25 lira fiyat verilmesiydi" diyen Kara şunları aktardı:
"Bir defa fındık fiyatını niye Cumhurbaşkanı açıklar ki? Ticaret Bakanı nerede, Fiskobirlik nerede? Cumhurbaşkanı fındığı Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) alacağını söylüyor. TMO bu kadar fındığı nasıl alır? Gecen yıl başaramadılar, paraları yok, depoları yok, ekipleri yok. TMO üreticiye gün verip bekletiyor, üreticiyi bıktırıyor, ürün yaş vb nedenlerle geri çeviriyor.
"Fiskobirlik devre dışı bırakıldı"
Fındığın serbest piyasada yükselmesi için rekoltenin de açıklanması gerektiğini ancak açıkanmadığını söyleyen Kara, şunları belirtti:
“TUİK 715 bin ton fındık olduğunu açıklamıştı, TMO'nun bunu alması mümkün değil. Üretici zaten fındık veresiye yaşıyor. TMO ödemeyi uzatınca, üretici tüccara satıyor peşin fiyatına. Haliyle ucuza gidiyor ürün. Oysa Fiskobirlik üretici kooperatifi. Fındığı Fiskobirlik almalı. Ancak devre dışı bırakıldı.
"Türkiye'den yurt dışına 250 bin ton iç fındık gidiyor. Bu 500 bin ton kabuklu fındık demek. 100 bin ton da iç piyasada tüketiliyor. Devlet ancak zaten 600 bin ton rekolte istiyor. Fazla ise eğer rekolte, fiyat yerlere düşüyor.
“Biliyorsunuz AKP Hükümeti alan bazlı destek veriyor. Yani dönüm başı toprağa para veriyor. Onu da böldüğünüzde aslında fiyat 19 lira. Ancak dünyanın hiçbir yerinde böyle bir destek yok. Toprak değil, ürün desteklenmeli."
Mevsimlik tarım işçileri de Karadeniz'de
Karadeniz'de fındık hasadına kısa bir süre kala, mevsimlik tarım işçileri de Karadeniz'e hareket etmeye başladı.
Geçen yıl rekoltenin düşük olmasıyla mevsimlik tarım işçileri, hasattan bekledikleri verimi alamadı. Türkiye'nin bu yıl tahini fındık rekoltesi 650 bin ton olarak belirlendi.
Ağustos ayının ilk haftasında başlaması beklenen fındık hasadı için yaklaşık 20 bin mevsimlik tarım işçisinin bölgeye gideceği tahmin ediliyor.
Çocuk işçi çalıştırmak yasak
Ordu Valiliği Fındık Komisyonu tarafından alınan kararla, fındık hasadında çalışacak işçilere, bahçe sahipleri tarafından günlük net 86 TL ödeme yapılıyor.
Ayrıca, 16 yaş altında çocukların bahçede çalıştırılması yasaklanırken, yasağa uymayanlara da 'Kabahatler Kanunu'nun 32'nci maddesi gereğince, çalıştırılan her çocuk için 320 TL idari para cezası uygulanıyor.
İşverenlerin çalıştırdıkları işçilerin kimliklerini de kimlik bildirme kanunu esaslarına göre muhtarlıklar aracılığı ile Tarım Müdürlükleri, İŞKUR İl Müdürlüğü, Ziraat Odaları ile en yakın güvenlik birimlerine bildirmeleri gerekiyor.
Türkiye'de fındık üretimi Türkiye'de yaklaşık 440 bin üretici, 700 bin hektar alanda fındık üretimi yapılıyor. Kültür ırkı fındık yetiştiriciliği ilk defa Doğu Karadeniz Bölgesinde başlandı. Fındığın ilk defa Giresun'da kültüre alındığını belirten kaynaklar var. Fındığa 1964 yılından sonra alım garantisi verilmesi ve bölgeden başka illere göç edenlerin gittikleri yerde fındık yetiştirmeye devam etmelerinin etkisi ile fındık yetiştiriciliği diğer bölgelere de yayılmış ve yaygınlaştı. Fındık tarımı ile ilgili olarak 1983'de çıkan 2844 sayılı Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesi Hakkında Kanun ile bu kanun kapsamında çıkarılmış olan Fındık Üretiminin Planlanması ve Dikim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik bulunuyor. Fındık dikimine her yerde izin verilmiyor. 2844 sayılı Kanun kapsamında çıkarılan Bakanlar Kurulu Kararlarıyla fındık üretimine izin verilen yerler belirlenmektedir. Fındık Alanlarının Tespitine Dair 2014/7253 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 16 il ve bunlara bağlı 123 ilçe fındık dikimi yapılabilecek yerler olarak belirlendi. Fındık üretim miktarı yıllara göre değişkenlik göstermekle birlikte, ortalama olarak 550 bin ton civarındadır. Ziraat Mühendisleri Odası'nın verilerine göre, 2017'de 670.000 ton olan fındık üretimi, 2018 'de yaklaşık 540.000-550.000 ton aralığında gerçekleşti. Türkiye fındık üretiminde dünyada ilk sırada geliyor. Dünya fındık üretimindeki payı %70'ler civarında. Mevsimlik tarım işçileri de Karadeniz'e gitmeye başladı Karadeniz'de fındık hasadına kısa bir süre kala, mevsimlik tarım işçileri de Karadeniz'e hareket etmeye başladı. Geçen yıl rekoltenin düşük olmasıyla mevsimlik tarım işçileri, hasattan bekledikleri verimi alamadı. Türkiye'nin bu yıl tahini fındık rekoltesi 650 bin ton olarak belirlendi. Ağustos ayının ilk haftasında başlaması beklenen fındık hasadı için yaklaşık 20 bin mevsimlik tarım işçisinin bölgeye gideceği tahmin ediliyor. |
(SY/EMK)
