ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM) Daimi Temsilcisi Büyükelçi Nikki Haley ile ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, düzenledikleri ortak basın toplantısında ABD’nin BM İnsan Hakları Konseyi'nden çekildiğini açıkladı.
Açıklamada, konseyin, ABD’nin müttefiki İsrail’e “kronik bir önyargısı olduğu” ifade edildi.
Reuters: Suudi Arabistan hariç mi?
Haley, konseyi, “ikiyüzlü ve kendisine hizmet eden bir kuruluş olmakla” suçladı ve “ABD'nin bu kararına karşın insan hakları alanındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye devam edeceğini” söyledi.
Konuşmasında, konsey üyeleri Venezuela, Küba, Kongo’dan bahsederek “konsey üyelerinin temel haklara saygı göstermediğini” belirtirken, Reuters, Haley’in konuşmasında iki yıldır Yemen’deki sivilleri bombalayan Suudi Arabistan’ın adından söz etmediğine dikkat çekti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, “ABD'nin kararını memnuniyetle karşıladığını” açıkladı.
“Hayal kırıklığı yarattı ama şaşırtıcı değil”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres ise sözcüsü aracılığıyla yayımladığı açıklamada, “ABD'nin BM İnsan Hakları Konseyi'nde kalmasını tercih edeceğini” söyledi.
"Disappointing, if not really surprising, news. Given the state of #HumanRights in today's world, the US should be stepping up, not stepping back" -- UN Human Rights Chief #Zeid following USA decision to withdraw from U.N. Human Rights Council.#StandUp4HumanRights
— UN Human Rights (@UNHumanRights) 19 Haziran 2018
BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Zeid Ra'ad el Hüseyin, Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, “ABD'nin Konsey'den çekilme kararının hayal kırıklığı yarattığını, ancak şaşırtıcı olmadığını” ifade etti, “İnsan haklarının bugünün dünyasındaki durumu düşünüldüğünde, ABD çabalarını azaltmak yerine artırmalı” dendi.
Avrupa Birliği (AB), “(Washington'ın kararı) ABD'nin demokrasi şampiyonu ve destekçisi olarak rolünü zayıflatıyor” açıklamasını yaptı.
New York merkezli İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), ABD'nin Konsey'den ayrılma kararını kınadı ve ABD Başkanı Donald Trump'ın insan hakları politikasının “tek yönlü olduğunu” ifade etti.
Komisyon’un yerine kuruldu, aynı eleştiriyi alıyor
BM İnsan Hakları Konseyi, 2006’da BM Genel Kurulunun 60/251 no’lu kararıyla, BM İnsan Hakları Komisyonu'nun yerine kuruldu. Kuruluş amacı, “üye her ülkenin insan haklarının korunması, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için göstermiş olduğu performansı incelemek.”
Ancak Konsey de tıpkı Komisyon gibi, insan hakları sicili kötü bazı ülkelerin üyeliğine izin verdiği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Komisyon, İkinci Dünya Savaşı sonrasında tüm dünyada insan haklarını desteklemek amacıyla kurulmuştu. Ama özellikle son yıllarında, etkili olmadığını ve insan haklarını ihlal eden ülkelerin Komisyon'daki koltuklarını kullanarak çalışmaların önünü tıkadığını söyleyen hak örgütlerinin eleştirileriyle karşı karşıyaydı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), hak ihlalcisi ülkelerin Konsey'in dışında tutulmasını istemiş, “Nepal, Sudan, Zimbabwe gibi ülkeler Konsey'e girerse, yeniden geri adım atmış olunacak” demişti.
Aynı eleştiriler, 2003 yılında Çin, Rusya, Suudi Arabistan, Cezayir ve Yemen Konsey’e üye seçildiğinde dillendirilmeye başlandı.
Konsey İsrail'ı sık sık Filistinlilere yönelik uygulamaları nedeniyle eleştiriyor.
ABD 2009'da, dönemin Başkanı Barack Obama döneminde Konsey üyesi olmuştu. Trump döneminde ABD, daha önce de Paris İklim Anlaşması ile İran ile imzalanan nükleer anlaşmadan çekildi. (AS)
* Haberi Reuters, CNN, BBC Türkçe’den derledik.
