İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından yapılan duyuruda, Türkiyeli ekonomist Prof. Dr. Daron Acemoğlu, İngiltereli ekonomistler Prof. Dr. Simon Johnson ve Prof. Dr. James Robinson'un, ekonomik kurumların toplumsal kalkınma ve refah üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmaları nedeniyle bu prestijli ödüle layık görüldükleri belirtildi.
Hrant Dink Vakfı, Acemoğlu'nun vakfın Danışma Kurulu üyesi olduğunu açıkladı. X'deki açıklama şöyle:
"Hrant Dink Vakfı olarak, danışma kurulu üyemiz Prof. Dr. Daron Acemoğlu'nu, 2024 Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmasından dolayı yürekten tebrik ediyoruz. Acemoğlu, Simon Johnson ve James Robinson ile birlikte, ülkeler arasındaki refah farklarının nedenleri ve kurumların ekonomik ilerlemeye olan etkileri üzerine yaptıkları çığır açıcı çalışmalarla bu ödüle layık görüldü."
Agos'ta yer alan söyleşisinde Acemoğlu, "Yapay zeka beni hem umutlandırıyor, hem de korkutuyor. Çünkü aslında yapay zekanın gerçekten gelişmekte olan bir teknoloji olarak çok umut verici yönleri var. Eğer doğru kullanırsak insan kaynaklarını, insan ilgisini, insan yeteneklerini ve insan işlerini arttırabilecek kapasitesi çok yüksek. Ama aynı zamanda şu anki yönünün de çok yanlış olduğunu düşünüyoruz. Özellikle şu anki görünüm bilgi tekelleşmesi, ekonominin bir kaç şirketin etkisi altına girmesi ve demokrasiyi zayıflatması, otomasyon süreciyle eşitsizliği arttırıp ücretleri düşük tutan bir süreç. Bu yüzden şu anda yönünün değişmesinin önemini vurgulamak istiyoruz" diyor.
Acemoğlu, Johnson ve Robinson kimdir?
Geçen yıl, yani 2023 Nobel Ekonomi Ödülü, kadınların iş gücündeki yeri üzerine yaptığı çalışmalarla Amerikalı ekonomist Prof. Claudia Goldin’e verilmişti.
Türkiye'nin Nobel başarıları
1901 yılından bu yana verilen Nobel Ödüllerinde, Daron Acemoğlu ile birlikte Türkiye'den bugüne kadar toplam 3 kişi Nobel ödülüne layık görüldü. 2006 yılında, yazar Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanırken, 2015 yılında bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, DNA onarımıyla ilgili çalışmaları sayesinde Tomas Lindahl ve Paul Modrich ile birlikte Kimya Nobel Ödülü'nü kazandı.
Nobel Ödüllerinde ülkelerin kazandıkları toplam ödül sayıları şöyle:
- ABD - 420
- Birleşik Krallık - 141
- Almanya - 115
- Fransa - 76
- İsveç - 34
- Japonya - 31
- Rusya/Sovyetler Birliği - 30
- Kanada - 28
- İsviçre - 25
- Avusturya - 25
- Hollanda - 22
- İtalya - 21
- Polonya - 19
- Macaristan - 18
- Avustralya - 14
- Danimarka - 14
- Norveç - 14
- İsrail - 13
- Belçika - 11
- İrlanda - 11
- Güney Afrika - 11
- Hindistan - 10
- Çin - 8
- İspanya - 8
- Çek Cumhuriyeti - 6
- Arjantin - 5
- Finlandiya - 5
- Mısır - 4
- Romanya - 4
- Ukrayna - 4
- Türkiye - 3
Nobel Ödülleri hakkında
İsveçli Alfred Nobel'in vasiyeti üzerine ölümünden sonra 9 Haziran 1900'de kurulan Nobel Vakfının insanlığa hizmette bulunanlara verdiği ödüller, dünyada en saygın ödüller olarak kabul ediliyor.
Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından fizik, kimya, edebiyat, barış ve tıp olmak üzere 5 dalda en başarılı kabul edilen kişiler veya kuruluşlara veriliyor.
Bunlara ek olarak, Nobel Ekonomi Ödülü, 1968'de İsveç Merkez Bankasının Alfred Nobel'in anısına ekonomi dalında da ödül verilmesini kararlaştırmasıyla, ilk kez 1969'da verildi.
Nobel Ödülleri, her yıl Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık'ta düzenlenen törenle sahiplerine teslim ediliyor.
Öte yandan ödüllerin 1901'deki başlangıcından bu yana verilmediği birkaç yıl oldu. Toplamda 49 defa yapılan ödül iptallerinin çoğu, Birinci ve İkinci Dünya Savaşları sırasında gerçekleşti.
Ödül törenleri, Kovid-19 salgını nedeniyle 2020 ve 2021'de de yapılamamıştı.
(EMK)
