Bu zamana kadar ölçülmüş en sıcak aya (temmuz 2019) ev sahipliği yapan, tarihte görülmüş en sıcak dördüncü yıl geride kaldı. Yeni yılın da şimdiden görülmüş en sıcak yıllardan biri olması bekleniyor. Bu sıcak günlerin eşliğinde 2019 yılı aynı zamanda iklim eylemleri açısından, başta öğrenciler olmak üzere yurttaşların kitlesel olarak harekete geçmeye başladıkları bir yıl olarak akıllarda kaldı. 2020’de de çevre ve iklim mücadelesinin artarak devam etmesi bekleniyor. Biz de senenin ilk köşesinde iklim krizi konusunda yurttan ve dünyadan son gelişmeleri sizler için derledik.
Azaldıkça artan kömür
Fotoğraf: AA
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile birlikte ortak bir basın açıklaması düzenledi. Bakan Kurum, Çevre Kanunu'nu gereği 5 termik santralin tamamen, 1 termik santralin ise kısmi olarak kapatılmasına karar verildiğini açıkladı. Afşin Elbistan, Soma, Tunçbilek, Seyitömer, Çatalağzı ve Kangal termik santralleri yeni yılın ilk gecesi kapandı. Hatırlamak gerekirse, Maraş’a bağlı Afşin/Elbistan bölgesinde 33 yıldır çalışan Afşin A ve 15 yıldır çalışan Afşin B santralları bugüne kadar 17 bin erken ölüme neden oldu.
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Fatih Birol ise yaptığı açıklamasında, iklim krizinin başlıca nedeni olan kömür kullanımının azalmadığını aksine arttığını vurguluyor. Birol şu ifadeler ile durumu özetliyor: “2000 yılından bugüne kadar kömür kullanımı yüzde 65 artmış durumda. Avrupa karbon salınımını azaltıyor ama sonuçta aynı atmosfer altında yaşadığımız Çin, Hindistan ve Endonezya gibi devler sürekli kömür kullanımını arttırıyor. Kirliliğin en önemli sebebi de bu şekilde kömür kullanımı.”
Önceliğimiz iklim krizi
Fotoğraf: AA
İklim Haber’in haberine göre, Alman Şansölye Angela Merkel yeni yıl mesajında, gelecek nesillerin barış ve refahı için alışılmışın dışında yeni yollar çizilerek iklim krizi karşısında bir an önce önlemler alınması gerektiğini söyledi. Almanya’da Bild gazetesinin kamuoyu araştırma enstitüsü INSA’ya yaptırdığı anketin sonuçları da bu önceliğin nedenini daha da belirgin hale getiriyor.
Katılımcılarına dünyanın güvenlik ve istikrarı önündeki en önemli tehditlerin ne olduğu sorusunun sorulduğu ankette katılan vatandaşların yüzde 42’si küresel iklim değişikliğini en büyük tehditler arasında saymakta. İngiltere Kraliyet ailesinden Cambridge Dükü Prens William, iklim kriziyle mücadele için The Earthshot Prize adıyla yeni bir ödül projesi başlattıklarını ve rekor ödül dağıtılacağını duyurdu. Prens’in “2020’li yılları gezegenimizi onarmak için on yıllık eyleme dönüştürürken kim öncülük etmeye hazır?” tweetiyle duyurduğu projede iklim krizini durdurmak için proje üretebilecek 5 kişiye veya gruba milyonlarca sterlinlik yatırım yapılacak.
İngiliz yayın kurumu BBC'ye değerlendirmede bulunan İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Mark Carney de, genel olarak finans şirketlerinin fosil yakıtlara dayalı yatırımlarını azaltmaya başladığını, fakat bu yöndeki adımların oldukça yavaş ilerlediğini söyledi. Carney, şirketlerin bir an önce durumun ciddiyetini fark edip harekete geçmemesi halinde, ileride bütün varlıklarının değerini yitireceği uyarısını yapıyor.
Yılın ilk iklim felaketleri
Endonezya’da başkent Cakarta ve Lebak bölgesinde yaşanan su baskınlarında en az 23 kişinin öldüğü, birçok kişinin de kaybolduğu açıklandı. Elektrik kesintilerinin de neden olan, şiddetli yağışların yol açtığı seller yüzünden onbinlerce kişi tahliye edildi, birçok ev hasar gördü, demiryolu seferleri aksadı, bir havaalanı ise uçuşlara kapatıldı.
Tarihin en sıcak yazını yaşayan Avustralya’da aylardır devam eden orman yangınlarından ötürü ölü sayısı 18’e yükseldi.
Yeni Güney Galler Ulaşım Bakanı Andrew Constance’ın bugüne kadar yaşanan ‘en büyük tahliye’ olarak duyurduğu, yangından kaçış sürüyor. Sydney’e giden anayollar üzerinde araç kuyrukları var.
Sputnik’in aktarımına göre, İtfaiye Müdür Yardımcısı Rob Rogers, alevleri söndürmek bir yana kontrol altına almayı bile başaramadıklarını belirterek, “Çok fazla alev var, bunları kontrol altına alacak kapasitemiz yok. Sadece insanların alevlerin önünde olmadığından emin olmaya ihtiyacımız var” diyerek yangınların trajik boyutlarını gözler önüne serdi.
Ülkenin en büyük şehirlerinden Sydney kentinde ise, 100 binin üzerinde havai fişek patlatılarak karşılanan yeni yıl, izleyenlerine bu ne perhiz bu ne lahana turşusu dedirtti.
Bir diğer taraftan da, aşırı hava olayları kaynaklı yaşanan felaketlerden ötürü, 2019 yılında dünya genelinde 100 milyar dolardan fazla bir maddi zarar yaşandı. Uzmanlar, seller, fırtınalar, kuraklıklar ve orman yangınları gibi felaketlerden ötürü ortaya çıkan bu hasarın nedeni olarak insan eylemleri gösteriyor. Yani kürsel iklim değişikliğinden ötürü ortaya çıkan iklim krizini. (CT/DB)
