Rewşan 21 yaşında, aslen Bitlisli. Ailesi o 1 yaşındayken İstanbul’a göç etmek zorunda kalmış ve Rewşan İstanbul’da büyümüş. Tatlı mı tatlı, şirinlik muskası, hiperaktif, çıtı pıtı bir Kürt kızı. Öyle minyon ki dokunsanız kemikleri kırılacak sanırsınız.
Onda ilk gözüme çarpan şirinliğinin arkasında bazen insanı ürkütecek kadar sert bakan bir çift kahverengi iri göz ve beline kadar inen aynı renk saçlar oldu. Su değmemiş ergen sesiyle –bu ses bu kızdan nasıl çıkar?– attığı kahkahalardan sonra aniden yüz ifadesi sertleşir, ciddileşirdi. Vurdumduymaz ve neşeli mizacının yanı sıra hassas, yadırgadığı pek çok şeye obsesyon düzeyinde üzülen, fakat genelde içine atan bir yapıya sahipti.
Diyarbakır’dan İstanbul’a ailesinin yanına gelmek için bindiği otobüsün çevrilmesi sonucu gözaltına alınmış ve maalesef Türkiye televizyonlarından tüm ülkeye “canlı bomba” olarak teşhir edilmişti Rewşan. Ardından Sincan… Hikâyeyi duyduğumda, “Canlı bomba mısın gerçekten Rewşan?” diye sordum ona. Artık birbirimizi tanıdığımız bir zaman aralığındaydık ve dürüstçe yanıtlayabildi: “Hayır, elbette değilim abla.”
Haber televizyonlarda yayınlandıktan sonra avukatı ile ailesi itiraz ve tekzip başvurusunda bulunmuş, başvuruları savcılıkça da onaylanmıştı. Lakin olan olmuş, mesnetsiz teşhir ve yargısız infaz gerçekleşmişti bir kere. Neyse ki Rewşan maruz kaldığı bu saldırının etkilerini çabuk atlattı. Yaşının çok üzerinde bir sorumluluk bilincine sahip, idealist bir kızdı o. Bu duygu ve vefa yüklü idealizmi onu bazen doğru, bazense yanlış yollara sürükleyebilirdi.
Bir gün volta atarken 9 yaşındayken çalışmaya başladığını söyledi. Mecburmuş. “Peki ailen?” dedim. “Ben dahil tüm kardeşlerim okulu bırakıp çalışmaya başladı, ekonomik durumumuzdan kaynaklı,” diye yanıtladı. Rewşan ve ağabeyi henüz boyları tezgâha erişmezken tekstil atölyesinde çalışmaya başlamışlar. “Ne yapıyordun peki o atölyede?” diye sordum, içimden bu düzenin çarkına söverek. “Külotlu çorap kesiyordum koca bir makasla, sonra büyüdükçe makine kullanmayı öğrendim,” dedi. Bu kadar yetenekli ve zeki bir kızın Lise 1’de okulu terk etmesini ve bir tekstil atölyesinde çalışarak ailesine bakmak zorunda kalmasını kabullenmek güçtü.
Açık görüşte ayaküstü tanıştığım, en az Rewşan kadar sıcakkanlı ve temiz yüzlü babasını gözümün önüne getirdim. Onların yaşadığı ekonomik sıkıntılar ve zorlukların dışındayım belki, lakin tek bildiğim Rewşan’ın zekâsı ve yetenekleriyle tekstil atölyesinden çok daha fazlasını hak ettiğiydi. Ne olursa olsun okumalı, eğitimini bırakmamalıydı. Zaten tutuklanmadan önce çalıştığı atölyedeki patronları da enerjisinin farkına varmış ve kısa sürede usta başı olmuş. Modelistliğe de ilgi duyuyormuş Rewşan. Liseyi dışarıdan bitirerek modelist olmayı planlıyormuş.
İlk ortak yemeğimizde onun vejetaryen, ilk aşk meşk muhabbetimizde ise feminist olduğunu öğrendiğimi de belirtmeden geçmeyeyim. Kendi deneyim ve sezgileriyle feminizmi seçmesi takdire şayan olsa da henüz çok bilinçli değildi bu alanda. Öğrenmesi gereken çok şey, okuması gereken geniş bir külliyat vardı. Ona ilk etapta bir kitap ve yazar listesi çıkardım, her volta sohbetimizde de babaanneler gibi okumasını ve dil öğrenmesini telkin ettim. İkimiz yakın zamanlarda çıkarsak İstanbul’da beni bulmasını dahi söyledim. Rewşan bunları, onu “manevi kızım” ilan etmem olarak yorumladı, benim derdim ise bir ışığın tekstil atölyesinde hapsolmasına engel olmaktı.
Yalnız “tekstil” konusunda çok mahir olduğunu da atlamayayım. Mesela gözüne kestirdiği lif ve kazaklarımıza kaşla göz arasında, ikna yöntemiyle, el koyar, çabucak sökerek iplerden bileklikler yapardı. Bu rengârenk ve şık bileklikler sevdiklerimiz için birer hediyeye dönüşüveriyordu, tabii. Hapishane işi hediye işte…
Rewşan durmuyor sürekli modeller üretiyor, renkli lif ve kazaklar hızla muhteşem bilekliklere dönüşüyordu. Yeğenim Güneş’e de yapmak istediğinde renkleri ben seçtim ve Rewşan harikalar yarattı. Zarife’yi tahliye ettiğimizde onun odasında duran yumak yumak ipleri sormuştu gardiyan, “Bunlar nereden çıktı, nereden buldunuz?” diye. Bir yandan Rewşan’ın hazine yumaklarını kucağıma sığıştırarak az sonra kilitlenecek odadan çıkarmaya çalışırken bir yandan da gardiyana sertçe, “Lif bunlar lif, kazak bunlar,” demiştim.
Rewşan’la kaldığım süre içinde içimi sızlatan bir şey daha yaşandı. 2012’de tüberküloz teşhisi konularak tedavi gören Rewşan, sonrasında bu hastalığı yenmiş, iyileşmiş. Tutuklandıktan sonra ise hapishane idaresi bu bilgiler ışığında onu kontrol edip sanatoryuma sevk etti. Cezaevi yerleşkesi içinde bulunan ve kampüs diye adlandırılan hastaneye götürülmek çok sorunluydu burada; öncelikle gidebilmek gerekiyordu! Rewşan’a akşamdan sanatoryum sevki bildirilse de ertesi gün hazırlanıp beklemesine rağmen, götürülmüyordu bir türlü. Neyse ki, bir gün götürüldü.
Bindirildiği ring hücresine önce adli erkek tutsak konulmuş, Rewşan’ın itirazı sonucu çıkarmışlar. Muayenesi dışında öğlene kadar bu hücreden çıkartılmamış ve lavaboya dahi götürülmemiş. Şaşırmamıştım elbette. Geldiğinde bilekleri, kelepçelerin fazla sıkmasından kaynaklı şişmiş ve kızarmıştı. Bu çelimsiz kızın iki parmak kalınlığındaki bileklerine yerleşen kızarıklık ve izlere baktığımda üzüntümü belli etmemeye çalıştım. O ise kendisine yaşatılanlara sinirlense de beş on dakika sonra eski neşeli haline dönüvermişti.
Onu tanıdıktan sonra sürekli tekrarladığım gibi: Bu şirinenin her yanı “canlı bomba” olsa ne olur? İnsan sadece yüzüne baksa anlar onun temizliğini, iç güzelliğini. İyi bir savunmayla bir gün mutlaka dışarı çıkacak Rewşan. Ayrıldığımızda, onun cıvıl cıvıl neşesini ve beş kişiye bedel gürültüyü tek başına çıkararak tüm koğuşu ayağa kaldırışını çok özleyeceğim. (AG/HK)
-SON-
Sincan'dan Kadın Portreleri yazı dizisi
Bahar’ın Cennete Açılan Kapısı
Çiğdem’in Su’yu
Rewşan İpek, Namıdiğer "Canlı Bomba"
