Gerçekten de fiyatlar düşüyor ve böyle giderse daha da düşer. Düşer de ne pahasına düşer. Bu düşüş hangi bedeller ödetir topluma, özellikle düşük gelirli sınıflara ?.
Enflasyon gerçeğinin arkasında koskoca bir tarihi küçülme ve kemer sıkma gerçeği var.
En çok kısılan gıda
2001 yılı için açıklanan kemer sıkma gerçeklerini alt alta sıraladığımızda, enflasyon niye düşmeye başlamış olduğu da netlik kazanıyor zaten:
* Ekonominin yüzde 9.5 küçüldüğü 2001'de hem özel hem de devlet harcamaları büyük ölçüde azaldı.
* Haneler tüketim harcamalarını dolar bazında yüzde 24 azaltırken tüketimi en çok kısılan ürünler gıda harcamaları oldu. 2000 yılında mutfağa 52 milyar dolara yakın harcayan aileler 2001 yılında 39 milyar dolarlık alışveriş yapabildiler ve böylece mutfak harcamaları 12.5 milyar dolar azalma gösterdi.
* Ailelerin 34 milyar dolar azalan tüketim harcamalarının yüzde 36'sı mutfağa yapılan harcamalardan oluştu.
* 2001 yılında haneler 34 milyar dolar, devlet ise 7 milyar dolar daha az harcama yaptı.
Mutfak harcamaları: 52 milyar dolardan 39 milyar dolara
* Haneler, mutfak harcamalarını 52 milyar dolardan 39 milyar dolara çektiler. Böylece dörtte bire yakın azalttılar. Mutlak rakam olarak, mutfaktaki tüketim azalışı, toplam tüketim azalışının yüzde 36'sını buldu.
* Aileler, beyaz eşya, otomobil gibi dayanıklı tüketim eşyası alımlarını 2000'e göre 9 milyar dolar azalttılar. Bu kalemdeki tüketim azalışı kendi başına yüzde 44'ü buldu. 2000'de dayanıklı mal alımına 20 milyar dolar harcayan aileler 2001'de ancak 11 milyar dolar dolayında alım yaptılar.
* Yarı dayanıklı mallar için 2001'de 15 milyar dolar harcayan aileler, bu kalemde de 4.5 milyar dolar dolayında tüketim azalttılar.
En az tüketim azalışı nerede?
* Aileler cephesinde en az tüketim azalışı "Enerji, haberleşme ve ulaşım" masraflarında oldu. Bu ihtiyaçları için 2000'de 25 milyar dolar harcayan aileler, 2001'de 23 milyar dolar harcama yaptılar. Bu azalma, söz konusu ürünlerin fiyatlarındaki yüksek artışla da ilgili.
* Başta sağlık, eğitim olmak üzere, hizmet harcamaları ise 2001'de aile bütçelerinde 3 milyar dolayında bir azalma gösterdi.
*Ailelerin konut harcamaları ise 2001 yılında 2 milyar dolarlık bir azalış gösterdi.
* Aileler 34 milyar dolarlık bir kemer sıkma uygulaması yaşarken devletteki tüketim azalışı 6.8 milyar dolar oldu.
* Devletin memurlar ve işçiler için yaptığı ödemeler 4.6 milyar dolar azalırken diğer harcamaları için sadece 2.1 milyar dolarlık tasarruf yaptı.
Üretim: 20 milyar dolardan, 148 milyar dolara
Şimdi, bir ekonomi düşünün 200 milyar dolarlık üretim yaparken bir yılda 148 milyar dolarlık bir ekonomiye doğru büzülmüş. Tüketim harcamaları 41 milyar dolar azalmış. Üretim yok, talep,tüketim yok. O zaman fiyatlar nasıl artsın, niye artsın?
Ekonomiyi böyle komada tuttukça, değil, yüzde 35 enflasyonu, yüzde 15 enflasyonu bile yakalarsınız. Ama elinizde nasıl bir ekonomi kalır?
Züğürt övünmesi
200 milyar dolardan 100-150 milyar dolara büzülmüş bir ekonomi bu. Sonra övünürsünüz, istikrarı sağladık diye ama o büzülmüş ekonominiz de evde kalır, beklediğiniz yabancı sermaye falan böyle bir ekonomiye gelmez, bu kadar büzülmüş bir ekonomide kendi sermayedarınız da yaşamaz, ya havlu atar, ya da tası tarağı toplayıp dışarıya gider. Siz de düşmüş enflasyonunuzla övünür durursunuz, züğürt misali.
Ya da düşük enflasyonlu Arjantin'in kaderini yaşarsınız.
Allah vermeye !
Ama korkarım, bu kafa ile gidiş o gidiş!...(NU)
