2009 yerel yönetim seçimlerinde Kayseri’de, Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile 11 ilçe belediye başkanlığı Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) tarafından kazanılmıştı. Aynı seçimlerde Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Kayseri’de üç, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) ise iki ilçe belediye başkanlığı kazanabilmişlerdi.
2007 genel milletvekili seçimlerinde Kayseri ve ilçelerinin belediye sınırları içerisinde AKP tüm ilçelerin birinci partisi olmasına karşın yerel yönetim seçimlerinde 5 ilçede belediye başkanlığı (+) aday etkisiyle rakip partiler tarafından kazanıldı. AKP ise Kayseri’de hem Büyükşehir hem de on bir ilçeden dokuz’unun belediyesini negatif (-) aday etkisine rağmen, partinin ağırlığıyla kazandı. Son 2 ilçenin belediye başkanlığı ise, yine parti ağırlığıyla ve fakat [(0) aday etkisi yok] ne artı, ne de eksi yönde aday etkisi olmadan kazanıldı AKP tarafından.
Kayseri’nin dokuz ilçesinde 2009 belediye başkanlığı seçimlerinde birinci partiyle ikinci parti arasındaki oy oran farkı 10 puanın altında gerçekleşiyor ve bu ilçelerin sadece 3’ünde AKP dışındaki bir parti, yani AKP’nin rakipleri seçimi kazanıyor.
Kayseri’nin Akkışla ve Bünyan ilçelerinde AKP’nin 2007 seçimlerinin birinci partisi olmasına karşın birinde CHP’nin (18,3 puan farkla), diğerinde de MHP’nin (12,7 puan farkla) belediye başkanlığı seçimlerini kazanmaları, AKP’nin Kayseri’de yerel seçim ile genel milletvekili seçimleri açısından farklı desteklere sahip olduğunu gösteriyor. Bu olgu birden fazla anlam taşıyabilir. Örneğin;
* AKP’nin parti gücüne güvenerek yerel seçim adaylarında dayatmaya yöneldiği,
* Seçmenlerin genel milletvekili seçimlerinde baraj nedeniyle kendilerini alternatifsiz görüp ildeki en güçlü partiye yöneldiklerini,
* AKP’nin rakibi olan partilerin Kayseri’de odaklarına yerel seçimi alıp, mümkün olan en iyi yerel çalışmayı yürüterek ilçelerde başarılı olduklarını,
söylemek mümkün.
2009 – 2011sonuçlarından 2014 Seçimlerine bakış
Bir Büyükşehir olarak Kayseri 6360 sayılı yasayla yeni düzenlemeye tabi olunca belediye sınırlarının ilçe mülki sınırlarına kadar genişlemesi ve tüm ilçelerin Büyükşehir kapsamına alınması nedeniyle kayıtlı seçmen sayısı Kayseri’de yüzde 34,6 oranında artmış oldu. Bu durumda da karşılaştırılabilirlik açısından belediye başkanlığı seçimleri yerine il genel meclisi seçim sonuçlarına bakma zorunluluğu doğmuş oldu.
2009 yerel yönetim seçimlerinde ilçeler ayrımında belediye başkanlığını kazanan partiyle il genel meclisi birinci partisinin Kayseri’nin dört ilçesinde farklılaştığı görülüyor. Bu ilçeler Felahiye, Özvatan, Pınarbaşı, Sarız ilçeleri. Bu dört ilçenin üçünde belediye başkanlığını kazanamayan AKP, il genel meclisi seçimlerinin birinci partisi olurken bir ilçede (Özvatan) il genel meclisi birinciliğini MHP’ye kaptırıyor. Böylece AKP 2009 yerel yönetim seçimleri il genel meclisi sonuçlarına göre Kayseri Büyükşehir ve 13 ilçesinde birinci parti olurken 2011 genel milletvekili seçimlerinde bu birinciliği tüm (16) ilçelere yayma başarısını gösteriyor.
AKP’nin 2011 milletvekili seçim sonuçlarına göre 2014 seçimindeki ilçelere göre rakipleri MHP (Büyükşehir ve 12 ilçe) ve CHP (4 ilçe) olacak. Hem de ilk iki parti arasındaki oy oran farkları 10 puanın çok üzerinde olarak. Ne var ki, 2011 seçimlerinin milletvekili seçimleri olmasına karşın 2014 seçimlerinin yerel yönetim seçimleri olması, hem barajsız hem de aday etkisine açık nitelikler taşıması nedeniyle, sürprizler de yaratılabilecek bir sürecin ortaya çıkmasına kaynaklık edebilir.
Kır/kent ve mahalle ayrımında seçmenlerinin parti yönelişleri
Kayseri’de 2011 genel milletvekili seçimlerinde kayıtlı seçmenlerin yüzde 57,4’ü AKP’yi desteklerken, mahalle statülerine göre yapılan analizlerde ve kırsal kesimlerde görülüyor ki, her iki seçmenden en az birisi bu partiye oy vermiş. Dolayısıyla Kayseri’de AKP tüm toplumsal kesimlerde yaygınlaşmış bir parti görünümü veriyor.
İkinci parti olarak MHP ve üçüncü parti olarak CHP, mahalle statüleri ve kır/kent ayrımı bağlamında AKP kadar homojen yapı sergilemese de, genel Kayseri seçmenleri içinde çok heterojen gruplar oluşturmuyorlar.
2014 yerel yönetim seçimlerine Kayseri’de 2011 seçimleri penceresinden bakınca, şimdiden seçimlerin bittiğini söylemek olası. Ne var ki, 2011 seçimlerinin yanına 2007 ve 2009 seçim sonuçları da eklenerek 2014’e bakıldığında seçimlerin yerel ve barajsız oluşu, aday etkisinin sistemin bir elemanı haline gelişi, Kayseri belediye başkanlığı seçimlerine yeni boyutlar ve yeni açılımlar katıyor. Bu yönüyle de Kayseri belediye başkanlığı seçimleri ezber oluşturma yönünde değil de, daha çok ezber bozmaya uygun gibi görünüyor. (ST/HK)
17 Mart: Manisa ve Mersin.