Her yıl 21 Şubat günü ve dolayısıyla 21 Şubat gününün öncesi ve sonrasındaki hafta haylidir “Anadili” üzerine etkinliklerle kutlanıyor. Hikâyesi, ya da gerekçesi biliniyor. Bir kez daha hatırlatmakta yarar var…
21 Şubat 1952’de Bangladeş’in Pakistan’a bağlı olduğu yıllarda Bangladeşli öğrenciler anadillerinde eğitim için gösteriler yaparlar. Pakistan polisi şiddet uygular ve çok sayıda dil aktivisti genç o gösterilerde katledilir.
UNESCO 1997 Kasım’ında aldığı bir kararla her yılın 21 Şubat’ını “Dünya Uluslararası Dil Hareketi Günü” olarak kutlamaya karar verir. O gün bu gündür Dünya Anadili Günü kutlanıyor.
Biz Kürtler ana diline o çok kullanılan “Zimanê Dayik” gibi aslında Türkçeden Kürtçeye çeviri gibi kokan ifadenin yerine çok daha “içerlek” olan “Zimanê Zikmakî” kavramını kullanırız. Bu demektir ki; İnsanın anasının karnında daha ceninken öğrenmeye başladığı, yani “ana karnında öğrenilen dil” olarak kavramsallaştırırız.
Doğrusu da budur zaten. Birçok bilim şahsiyeti çocuğun daha ana karnındayken algılamaya, hissetmeye, duymaya ve tepki vermeye başladığını ifade ederler.
Bu sebeple 21 Şubatlarda dil üzerinden “ses” olmak çok anlamlıdır.
İyi de bu anlam bütünlüğünü ve anlama kabiliyetini anlamamakta ısrar, muktedirce neyin delaletidir o halde. Soru çıplaktır ve orta yere durduğu haliyledir.
Haftanın duruma delalet eden iki hâli bunun topluma yansıyan yüzüdür, Dünya Anadili Gününde…
Google tam da 21 Şubat haftasına denk gelen bir tarihte çok anlamlı bir çıkış yaparak Google’ın çeviri yaptığı diller arasına Kürtçenin en çok konuşulan Kurmanci lehçesini kattı.
Google yakın zamana kadar 91 dilde ücretsiz çeviri hizmeti sunuyordu. Aralarında Kürtçenin de olduğu 12 dili daha ekleyerek çeviri yapılan diller sayısını 103’e çıkardı.
Bu tabii ki en çok kullanılan bir arama motoru açısından internet dünyası için çok önemli. Bu sebeple birkaç gündür sanal dünya konu üzerinden hayli hareketli.
İyi, “Dünya devi” Google bunu yapıyor da! Bizim “tuhaf” ülkemiz ne yapıyor!
Yaptığı ortada. Diyarbakır’ın Kayapınar beldesinde Kürtçe eğitim veren “Dibistana Seretayî ya Ali Erel”, “Kürtçe İlkokul işlevi gördüğü” gerekçesiyle kapatıldı. Hem de Dünya Anadili Günü, haftasında. Adeta siz “Anadili”nden mi söz edersiniz! Alın size anadil der gibi!
Türkiye sahiden “tuhaf ülke”. Mesele Kürtler ve doğal olarak Kürtlerin kendi haklı talepleri üzerinden hak meselesi olduğunda; garip ve tuhaf bir blokaj uyguluyor resmi devlet politikası olarak. Bir tek ayrıntı dayatıyor, o da şu; “ben verirsem olur, ama sen kimliğinle, kişiliğinle, siyasetinle, örgütlülüğünle asla istemeyeceksin. Benim günü ve zamanı geldiğine kanaat getirdiğim an’ı bekleyeceksin!”
Oysa birileri hatırlatıyor işte bu tuhaf ve miadı dolalı hayli olan doksan küsur yıllık “resmi ideoloji”ye…
Sen istediğin kadar “Kürtçe ilkokul işlevi gördüğü için” kapatıyor, mühürlüyorum de! O mührün zerre kadar anlamı yok. O dili, Kürt dilini, Kürtçeyi evde de, sokakta da, kursta da, derste de, okulda da öğrenecek ve konuşacak Kürt çocukları.
Sen hâla çağın gerisinde kalmış “yasa”larının gücü olduğuna inanarak o içi geçmiş yasaların hükmüne sığınarak Kürtçe eğitim veren okulu kapat. Dünya sana gülecek o meşruiyeti tanıyacak ve başka okullar açacak.
İşte Google’ın yaptığı tam da budur. Hem de seninle aynı gün ve aynı tarihlerde…
Uluslararası Dünya Anadili Gününüz Kutlu olsun.
Biji Zimanê Zikmakî / Her hebî zimanê dayika. Zimanê me rûmeta me ye… (ŞD/EKN)