Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı 27 Şubat 2015 günü Trabzon’da bölge toplantısı düzenlemişti. Bakan Faruk Çelik fındık fiyatlarının düşüşü konusunun rekabet kuruluna aktarıldığını söylemişti. Aynı konuşmada kamuoyuna en kısa zamanda gerekli açıklamaların yapılacağını ifade etmişti. Toplantıdan bu yana 45 gün geçti. Fındık fiyatları düşmeye devam ediyor ve bakanlıktan hala bir açıklama yok…
Bir açıklama geleceği beklentisiyle fındık üreticileri adına Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik’e 5 sorum olacak:
1- 10 Mart 2016 tarihi itibariyle Karadeniz İhracatçılar Birliğinden alınan rakamlara göre 173 bin ton iç fındık ihracatı yapıldı ve karşılığında 1 milyar 652 milyon dolar gelir elde edildi. Bu da demek oluyor ki fındık iç olarak 9,60 dolar/kg ve 13,70 TL/kg olarak satılıyor. Bu günlerde 8,00 TL sına kadar gerileyen fındık fiyatları ile sermaye grubu yüzde 50-60 kazanmaya devam ediyor.
Açıklama yapmak için fındık fiyatlarının daha ne kadar düşmesi gerekiyor?
2- Fındık çiftçileri emanete fındık teslim ederek sermaye grubuna neredeyse karşılıksız mal veriyor. Fiyat dalgalanmalarının önü böyle açıldı. Yıllardır lisanslı depoculuğu yaşama geçiremeyen AKP hükümeti de bu olumsuz sürece yol vermiş oldu. AKP bölge milletvekillerinin de hazır bulunduğu 27 Şubat’taki toplantıda gerekirse Toprak Mahsulleri Ofisini (TMO) fındık alımı için devreye sokarız demiştiniz. Hızla düşen fındık fiyatları karşısında TMO’ya müdahale alımları yaptırmayı ve çiftçilere lisanslı depoculuk için geçici bir süre de olsa bölgede atıl durumda bulunan TMO depolarını açmayı düşünüyor musunuz?
3- 27 Şubattaki toplantıda Tarım Bakanı olarak fındıkta çiftçilerin ve ihracatçıların da memnun olacağı bir fiyat politikasına destek sunulacağını ve tüm tarafların gözetilmesi gerektiğini söylemiştiniz. Hatta ihracatçılar ve işleyicilere “Sizlerin samimiyetinizi hafta başı piyasada test edeceğiz” demiştiniz. Bu açıklamanız ile fındık fiyatlarındaki düşüş arasında bir ilinti var mıdır?
4- 2015 yılı fındık ihracat rakamları incelendiğinde yaklaşık 3 milyar dolara ulaşan bir döviz geliri ve 20 şirketin adı anılıyor. Oysa Oltan Gıdanın tamamını satın almış olduğu bilinen Ferrero ait Çok uluslu Tarım ve Gıda Şirketi bu alanın neredeyse üçte birini tek başına karşılıyor. Bu durumun fındıkta tekelleşmeye yol açtığını düşünüyor musunuz?
5- Ferrero, Oltan Gıda’nın lojistik desteğiyle ziraat mühendislerinden sosyologlara kadar yüzlerce teknik ve idari elemanlarla Trabzon ve Düzce başta olmak köylerde saha ve çiftçi eğitim çalışması yapıyor; fındık üreticisine ton üzerinden 150 TL teşvik veriyor; jüt çuval dağıtıyor. Bu şekilde onbinlerce fındık çiftçisine ulaşabiliyor ve geniş saha çalışması yapıyor? Çok uluslu bir şirketin bu kadar stratejik yaklaştığı bir ürüne, siz nasıl “milli bir ürünümüz” diyebiliyorsunuz? Ayrıca bakanlık olarak benzer stratejik bir plana, hatta ‘benzer’i geçtim herhangi bir stratejik palan sahip misiniz? (KY/HK)
* Fotoğraf: Cem Sürmeneli - Zonguldak/AA