"Yasalardaki engellerin kaldırılması kadar, siyasi istikrar unsurunun önemine dikkat çeken yabancı yatırımcılar, Türkiye'nin yetişmiş insan gücü, coğrafi yapısı ve demokrasi deneyimi ile daha çok yabancı sermaye çekebileceği görüşünde.
JTI: Düzenlemelerin desteğe ihtiyacı var
Japan Tobacco International S.A (JTI) Başkanvekili Godefrıdus Frits Vranken, "yasal düzenlemelerin önemli olduğunu ancak bunu diğer unsurlarla desteklemek gerektiğini" söyledi.
"Türkiye'deki hukuki altyapının, bürokratik işleyişin ve bankacılık sisteminin, hayata geçen yasa ile bütünleşmesinin gerekli olduğunu" vurgulayan Vranken, "Yabancı yatırımcılar çok geniş bir pencereden bakarak Türkiye'ye yatırım yapmalıdır" dedi.
"Şirket olarak yasa üzerindeki tetkiklere devam ettiklerini ve yasanın Türkiye'deki stratejilerine olan etkisini değerlendireceklerini" söyleyen Vranken, "Tekel'in özelleştirilmesi sürecine katılmalarının yanı sıra İzmir'deki tesise 3 yıl içinde yaklaşık 60 milyon dolarlık yatırım yapacaklarını" belirtti.
OPEL:Türkiye istikrarlı olmalı
Opel Türkiye Genel Müdürü Peter Fahrni, "yabancı yatırımcılara yönelik yapılan yasal düzenlemeleri analiz ettiklerini ve yatırımcıların istediğinin de bu tip yasal düzenlemeler olduğunu" söyledi.
"Yatırım kararı almadan önce ülkedeki istikrarın ilk araştırılan konu olduğunu" belirten Fahrni, "Türkiye'de uzun dönemli ekonomi politikası olması gerektiğini" vurguladı.
TETRA: Bulgaristan örnek olsun
Tetra Pak Türkiye Genel Müdürü Thomas Körmendi, yapılan yasal değişiklikleri yabancı yatırımcının çekilebilmesi için zorunlu düzenlemeler olarak yorumladı.
Körmendi, "Avrupa Birliği'ne (AB) aday ülkelere baktığımızda hemen hemen hepsi, Bulgaristan gibi, yatırım iklimini yarattılar ve yabancı yatırımın favorileri haline geldi" dedi.
MERLONİ: Bürokrasiyi azaltın
Merloni Elettrodomestici Fabrika Müdürü Roberto Bruni de, "yasanın yabancı yatırım çekmek için en doğru yol olduğunu" söyledi.
"Türkiye'ye yabancı yatırımın gelmesinin tek yolu bu" diyen Bruni, "yasal düzenlemenin yeterli olmadığını, güvenliğin ve çevresel faktörlerin de çok önemli olduğunu" vurguladı.
Bruni, "bürokrasinin kendilerini olumsuz etkilediğini de" belirterek, Türkiye'ye her yıl 5 milyon euro yatırım yaptıklarını hatırlattı.
Fiat Türkiye Başkanı Maurizio Magnabosco, "yeni yasanın Türkiye'de bazı şeylerin değişmesi için bir adım olduğunu" belirtti.
Magnabosco, "Türkiye'deki bürokrasinin birçok yabancı yatırımcı için hayatı zorlaştırdığına" işaret ederek, "bürokrasinin de bir an önce minimize edilmesi gerektiğini" söyledi.
"Yeni yasanın, daha önce var olan yasaları birleştiren ve hükümetin iyi niyetini gösteren bir çalışma olduğunu" vurgulayan Yabancı Sermaye Derneği (YASED) Genel Sekreteri Abdurrahman Arıman, "Yasa ile gelen en önemli değişiklik, Hazine'den izin alma keyfiyetini kaldırılmasıdır" dedi.
"Bir şirketle ortak olan yabancı başına en az 50 bin dolarlık sermaye sınırının da ortadan kaldırıldığını" söyleyen Arıman, yatırım ortamı iyileştirildiği takdirde, 2008 yılında 30 milyar dolar yatırım beklediklerini" belirtti.
Yabancı sermaye yatırımlarında son durum
* 1980 yılında Türkiye'deki yabancı sermayeli kuruluş sayısı 78 iken bu sayı 2002 sonunda 6311'e ulaştı.
* Ülke grupları itibarıyla yabancı sermayeli firmaların dağılımında, Avrupa Birliği (AB) ülkeleri yüzde 46.3 payla ilk sırayı almakta, AB ülkelerini yüzde 18.6 payla İslam ülkeleri, yüzde 13 payla Amerika Birleşik Devletleri, Japonya, İsviçre dahil diğer OECD ülkeleri, yüzde 6.5 payla Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) izliyor.
* Yabancı sermayeli firmaların ülkelerarası dağılımında ise ilk sırada 1061 firma ve yüzde 16.8 payla Almanya bulunuyor. Bu ülkeyi Hollanda, İngiltere, Irak, Fransa, İtalya ve İsviçre izliyor.
* ABD kökenli 397, Japon kökenli 60 yabancı sermayeli firma faaliyet gösteriyor.
* Mevcut yabancı sermaye, fiyat değişmelerine göre düzeltme yapılmadan 6.422 trilyon TL düzeyinde.
* İslam ülkelerinin yabancı sermaye içindeki payının sayı olarak yüzde 18.6 olmasına karşın, toplam sermaye içindeki payı yüzde 2.1.
* 1980 - 2002 döneminde Türkiye'ye, özelleştirme ve GSM hakları satışı dahil 15.729 milyon Amerikan Doları yabancı sermaye girişi oldu. Bu dönemde 33.995 milyon Amerikan Doları yabancı sermayeye giriş izni verilmesine karşın, fiili giriş yüzde 46. düzeyinde kaldı.
* 2002'de yabancı sermaye girişi 549 milyon Amerikan Doları olarak son 15 yılın en düşük düzeyine indi.
Yasa ne getiriyor?
* Ticaret sicil memurları, tek tip şirket kuruluş formunu ilgili kamu kurum ve kuruluşlara göndererek; mükellefi vergi dairelerine, ticaret ve sanayi odalarına Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na, SSK'ya başvuru yapmaktan kurtarıyor.
* Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından anonim şirketlerin ana sözleşme değişikliğine verilen izin, özelliği olan şirketler hariç olmak üzere kaldırılıyor.
* Limited şirketlerin kuruluş ve ana sözleşme değişikliklerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nın izni kaldırılıyor.
* Damga vergisinin ödenmesi sürecinde gazete ilanı aşaması kaldırılıyor.
* Yabancı yatırımcılar arasında yabancı ülkelerin vatandaşlığına sahip gerçek ve tüzel kişiler ile uluslararası kuruluşlar yanında, yurtdışında ikamet eden vatandaşları da sayılıyor.(NK)