"Ayrımcılıklara verilen ortak tepkilerin dışında hiç bir benzerlikleri yok. Belki de birbirimizi aynılaştıran bu yaklaşımı sorgulamamız gerekiyor, sonuçta her insan biriciktir, trans olmak bizim yalnızca cinsiyet kimliğimizdir."
Sel Yayıncılık "LGBT Kitaplığı" serisinden, Aras Güngör tarafından hazırlanan Öteki Erkekler kitabı çıktı.
Öteki Erkekler, ikili cinsiyet sisteminin kadınlık ve erkeklik hatlarını çizen, toplumsal cinsiyet duvarlarında oyuklar açan yedi trans erkeğin deneyimleri ile geçiş sürecinde olanların yararlanabileceği bir rehber ve konu üzerine başlıca kavramların açıklamalarından oluşuyor.
Aras Güngör yaptığımız görüşmede trans kimliklerin her türlü kamusal alanda ayrımcılığa uğradığını belirtirken; trans erkeklerin hikayelerini birbirlerine ulaştırmanın kitabın temel amacı olduğunu söylüyor. Toplumsal cinsiyet konusu hakkında soru soran herkesin başvurabileceği, okuyabileceği bir kitap Öteki Erkekler.
Trans erkeklerin genel olarak Türkiye'de yaşadıkları sorunlar neler?
Trans erkekler sağlık, eğitim, hukuk, istihdam gibi bir çok alanda zorluk yaşıyorlar. Türkiye'de trans geçiş sürecini takip eden yeterince hastane ve sağlık personeli yok. Trans kimliklerinden dolayı eğitim hayatlarının birçok aşamasında ayrımcılıkla karşılaşıyorlar. Genel olarak her türlü kamusal alanda da trans kimlikler ayrımcılığa uğruyor.
Trans erkeklerin hikayelerinden, hayatlarından, deneyimlerinden yola çıkarak bir kitap yapmanın isteği nereden doğdu? Amacı neydi?
Türkiye'de 20 yıldır varolan LGBT harekette trans erkekler adı anılmayan, unutulan, görmezden gelinen, yokmuş gibi yapılan bir grup. Sorunları görünür kılmaya yönelik çok az çalışma var. Böyle bir kitabın yayınlamasında geç bile kalınmıştı. Trans erkeklerin hikayelerini birbirlerine ulaştırmak kitabın en temel amacıydı. Trans erkeklerin sorunlarının çözümü için konuşabilmemiz önce trans erkekleri farketmemizden geçiyor.
Görüşmeler nasıl gerçekleşti? Konuştuğun kişilere kolay ulaşabildin mi? Öteki Erkekler'in basım sürecinde yaşadığın zorluklar var mıydı?
Görüşmecileri farklı yaş, eğitim ve şehirlerden seçtim. Görüşmeler toplam dört ay sürdü. Bana neredeyse bir günlerini ayırldılar ve derinlemesine görüşmeler yaptık. Ben zaten bu alanda bir çok kişiye danışmanlık veriyordum. Bu nedenle görüşmecilere ulaşmakta zorluk çekmedim. Basım sürecinde de dosyayı LGBT serisi olduğu için Sel Yayıncılık'a sundum ve olumlu bir geri dönüş aldım.
Yedi karakterin genel olarak benzerlikleri ve farklılıkları neler?
Eğitim hayatında yaşanan sorunların birçoğu birbirine benzer diyebilirim. Bunun yanında görüşmecilerin neredeyse tamamı farklı süreçlerden geçmiş ve farklı bir erkeklik algıları var. Temel mesele de tek ortak yanlarının trans kimlikleri olması. Ayrımcılıklara verilen ortak tepkilerin dışında hiçbir benzerlikleri yok. Belki de birbirimizi aynılaştıran bu yaklaşımı sorgulamamız gerekiyor, sonuçta her insan biriciktir, trans olmak bizim yalnızca cinsiyet kimliğimizdir.
Hikayeleri dinlerken, yazarken, derlerken nasıl bir süreç yaşadın psikolojik ve sosyal olarak?
Benim en büyük şikayetlerimden birisi bu alanda bana deneyim aktaracak kimsenin olmamasıydı. Trans erkeklerle görüşme yaparken empati sınırlarımı nasıl koruyacağım konusunda ciddi zorluklar yaşadım. Sonuçta ben de benzer süreçlerden geçtim ve kimi zaman hikayeleri dinlerken zorlandım.
Bu kitap sadece trans bireyler için mi? Yoksa her okuyucu kitabı edinebilir mi?
Toplumsal cinsiyet konusunda soru soran, düşünen herkesin bu hikayelerden bir şeyler öğreneceğini düşünüyorum. Dileğim de olabildiğince çok insana ulaşması.
LGBT çalışmaları alanında yapılan çalışmalar genelde yayın evleri tarafından basılmıyor. Bu çalışmalar devam edecek mi?
Görünür oldukça yayınevleri de bu konuda çalışmalar yapmaya başlayacaklardır. Sel Yayıncılık'ın "LGBT Kitaplığı" bu alanda önemli bir boşluğu doldurmaya yönelik. Trans erkeklerle ilgili yazılacak söylenecek daha çok söz var, bu çalışmalara devam etmeyi istiyorum. Şu anda da zaten trans geçiş süreci ile ilgili çalışacak Trans Danışma Merkezi'nin kurulmasına yoğunlaştım. Önümüzdeki süreçte bu alanda çalışacağım. (BÇ/ÇT)