Birleşmiş Milletlerin (BM) bu alanda oldukça fazla uzmanlığa sahip olduğunu vurgulayan UAÖ, Hüseyini ve diğer zanlıların yargılanmasıyla ilgili nihai karar verilmeden önce, Irak toplumunda sorumluluk konusuna yaklaşıma dair müzakerede bulunulmasını da istedi.
Adil ve bağımsız yargılamanın önemi
Örgüt, savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar işlemekle itham edilen Saddam Hüseyinin yakalanmasından memnuniyet duyduğunu açıkladı; uluslar arası standartlara uygun adil ve bağımsız bir yargılamanın önemini vurguladı.
Saddam Hüseyinin ve diğer Iraklı yöneticilerin Irak Hükümet Konseyinin 10 Aralıkta kuruluşunu açıkladığı Irak Özel Mahkemesinde (Savaş Suçları Mahkemesi) yargılanmasının beklendiğini hatırlatan UAÖ, Iraklı olmayan uzmanların mahkemede görev alması çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler (BM) uzmanlarının mahkemeye davet edilmesini de isteyen UAÖ ayrıca, Irak Özel Mahkemesinin ölüm cezasının kaldırmadığını hatırlattı; Saddam Hüseyin ve diğerlerinin yargılanması bir intikam süreci olarak algılanmamalıdır dedi.
Hüseyin savaş esiridir
Saddam Hüseyinin bir savaş esiri olduğunu ve buna uygun muamele görmesi gerektiğini de vurgulayan Af Örgütü açıklamasında, Hüseyinin Uluslar arası Kızılhaç Komitesi temsilcileriyle görüşmesine izin verilmesi istendi.
Örgüt, Saddam Hüseyinin tıbbi muayenesinin televizyonda gösterilmiş olmasını da eleştirdi ve uygulamanın savaş esirlerine yönelik muameleyi düzenleyen Üçüncü Cenevre Sözleşmesine aykırılığını vurguladı.
Mahkeme, Irakın geleceğinin göstergesi
UAÖ açıklamasında, şu ifadeler yer aldı:
* Saddam Hüseyinin yargılanacağı mahkemenin nasıl yürütüldüğü, Irakın geleceğini biçimlendirmekte önemli olacak.
* Hüseyin hangi mahkemede yargılanırsa yargılansın, mahkeme yetkin, bağımsız ve tarafsız olmalı; uluslararası adil yargılamayı güvence altına alan unsurlara uygun olmalıdır.
* Saddam Hüseyini Irak Hükümet Konseyinin 10 Aralık günü kuruluşunu açıkladığı Irak Özel Mahkemesinin (Savaş Suçları Mahkemesi) yargılayacağı sanılıyor.
* Mahkemenin tüzüğüne göre, savcı ve yargıçlar Iraklı olacak ancak Hükümet Konseyi tüzükte yer alan suçlarla ilgili deneyime sahip Iraklı olmayan hakimleri de mahkemeye atayabilir.
Birleşmiş Milletler uzmanlarına çağrı
* UAÖ, Iraklı olmayan uzmanların mahkemede görev alması seçeneğini teşvik ediyor. Bu duruşmaların Irakta gerçekleştirilmesi çok önemli ancak, savcı ve hakimlerin bağımsızlığı ve tarafsızlığının garanti edilebileceği açık değil.
* Bu mahkeme Irak sivil toplumuyla görüşülmeden veya benzer durumlar konusunda deneyimi olan uluslararası hukuk uzmanlarından bilgi alınmadan kuruldu. Ancak, bu durum hala düzeltilebilir.
* Koalisyon Geçici Yönetimi ve Irak Hükümet Konseyi, diğer ülkelerdeki benzer deneyimlerinden yola çıkarak mahkemenin en doğru biçimde kurulması için Birleşmiş Milletler uzmanlarını davet etmelidir.
* UAÖnün en büyük kaygılarından biri, özel mahkemenin ölüm cezasını kaldırmamış olmasıdır. Koalisyon Geçici Hükümeti ölüm cezasını askıya almıştı ve UAÖ ölüm cezasının tamamen kaldırılmasını beklemektedir.
Saddam Hüseyin, savaş esiridir
* Hüseyin bir savaş esiridir ve buna uygun davranılmalıdır. Uluslararası Kızıl Haç Komitesi temsilcileriyle görüşmesine izin verilmelidir.
* UAÖ, Hüseyinin tıbbi muayenesinin televizyonda gösterilmiş olmasından kaygı duyuyor. Savaş esirlerine yönelik muameleyi düzenleyen Üçüncü Cenevre Sözleşmesi, esirlere insani muamele yapılmasını talep eder. Bu, esirleri kamu merakından korumayı da içerir.
* Hüseyinin hayatta ve gözaltında olduğunu kanıtlama ihtiyacı olabilir, ancak ağzının ve saçlarının incelenirken gösterilmesi gereksizdi ve bu görüntüleri dağıtmanın altında yatan niyet hakkında soru işaretleri doğurmaktadır.
* UAÖ, Saddam Hüseyinin iktidarı boyunca Irakta yaşanan ağır insan hakları ihlallerini belgelemiş ve harekete geçmiştir. Uzun süredir bu ihlallerin cezasız kalmaması için çağrıda bulunmaktadır.
* 1988de UAÖ ilk kez BM Güvenlik Konseyini, Kürtlere yapılan kitlesel insan hakları ihlallerini durdurmak için Irak üzerinde nüfuzunu kullanması için teşvik etmiştir. Gerçekler ortaya çıkmalı ve kurbanlar ve ailelerine tazminat sağlanmalıdır. (BB)