Madde sepeti fiyat listesini açıklamadığı ve enflasyonu düşük gösterdiği iddiasıyla eleştirilerin hedefindeki Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), medyada kendisiyle ilgili çıkan haberlerle ilgili yazılı açıklama yaptı.
Aynı zamanda TÜİK’in açıklamadığı listeyi yayımlayan Ekonomim yazarı Alaattin Aktaş'a ve CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in “TÜİK yemekhanesi” açıklamalarına yanıt verdi. TÜİK, haberlerin gerçeklerle bağdaşmadığını belirtip, ‘manipülasyon’ olarak niteledi.
Özel’in “Yemekhanesinde bir yıl önce 4 çeşit yemek 35 lira. Bugün aynı yemek 170 lira. TÜİK’in yemekhane enflasyonu yüzde 385, sokaktaki enflasyonu yüzde 71” sözlerine karşılık TÜİK şunları söyledi:
TÜİK yemekhanesinde geçen sene 35 TL olan yemek ücretinin 170 TL’ye çıktığına dair iddialar gerçeği yansıtmamaktadır. Kurum Başkanlığı tarafından onaylanan ve uygulanan ücret tarifeleri 2024 için aşağıdaki şekildedir:
En düşük yemek ücreti: 600 ek göstergeye kadar olan ve 4/B’li sözleşmeli personel için 39 TL.
En yüksek yemek ücreti: 5400’den daha yüksek ek göstergeli görevlerde bulunan personel için 71 TL’dir.
TÜİK ile Türkiye Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (Koop-İş) arasında imzalanan toplu sözleşme gereği Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından Kurumda 4/A kapsamında çalışan işçi personele ödenen günlük yemek yardımı tutarı 170 TL'dir.
Dolayısıyla, geçtiğimiz yıl içerisinde farklı pozisyonda görev yapan bir çalışanın yemek ücreti ile bu yıl işçi statüsünde görev yapan personelin aldığı yemek yardımını mukayese ederek değişim oranı hesaplanması, doğru bir yaklaşım değildir.
"Bilimsel açıdan TÜFE’ye eleştiri getirilemez"
TÜİK ardından, Aktaş’ı en son Nisan 2022’de yayımladığı madde sepeti fiyat listesini içinden ‘cımbızla seçim yaparak’ veri yayımlamakla da suçladı. Sonuçların yanıltıcı olduğunu savundu. Bilimsel açıdan TÜFE’ye eleştiri getirilemediğini söyledi.
Aktaş’ın ‘uzman doktor muayene ücretini’ 33,69 TL olarak belirlediği liste için TÜİK şunları kaydetti:
TÜFE’ye eleştiri getiremeyen ilgili çevrelerin 143 temel başlık içinden cımbız ile seçtikleri birkaç başlığa dair bilinçli veya bilinçsiz biçimde yanıltıcı beyanlarının devam ettiği müşahede edilmektedir.
Yapılan hesaplama özellikle bir temel başlık altında birden fazla maddenin ve madde çeşidinin bulunduğu durumlarda tamamen hatalı çıkarımlara neden olmaktadır.
Örneğin, ‘06212-Doktor muayene ücreti’ temel başlığı için de bu durum geçerlidir. Bu temel başlık, ‘Muayene katılım payı (Devlet, Uzman Dr.)’, ‘Doktor muayene ücreti (Özel, Uzman Dr.)’, ‘İlaç katılım payı’ ve ‘Doktor muayene ücreti (Muayenehane, Uzman Dr.)’ gibi bireylerin bütçelerinde farklı harcama paylarına sahip madde çeşitlerinden oluşmaktadır. Devlet hastanesi muayene katılım ve ilaç katkı payları, doktor muayene ücreti (özel hastane) ve doktor muayene ücreti (muayenehane) gibi diğer ürün çeşitlerine oranla daha yüksek harcama paylarına sahiptir.
Öte yandan, ilgili temel başlık düzeyinde hesaplanan fiyat ve değişim oranı matematiksel olarak yalnızca uzman doktor muayene ücretindeki değişimi ifade etmemektedir. Dolayısıyla, ilgili köşe yazarının, devlet ve özel sektör tarafından sunulan ilgili sağlık hizmetlerinin tamamı aynı fiyat düzeyinde değişim göstermişçesine toplulaştırılarak hesapladığı ve sözde TÜİK’e ait madde fiyatları gibi açıkladığı rakamlar hatalı yaklaşımlar barındırmaktadır.
TÜİK, Avrupa İstatistik Ofisi’nin (EUROSTAT) belirlediği standartlarda veri topladıklarını belirterek “Kurumumuz tarafından temel başlık düzeyinde endeks değişimleri uluslararası beklentilere en uygun biçimde kamuoyu ile paylaşılmaktadır. Bu bağlamda TÜİK dünyadaki en şeffaf resmi istatistik kurumlarından biridir” dedi.
TÜİK'in enflasyon çarpıtması: Kira 5 bin 844, muayene ücreti 33,69 TL
(HA)