TİHV; Seçmeli Protokol'ün imzalandığı günün yıldönümünde, 14 Eylül'de başlatacağı kampanyada, Seçmeli Protokol'ün onaylanmasını sağlamayı amaçlıyor. Aynı zamanda toplumda protokolle ve işkencenin önlenmesiyle ilgili farkındalık yaratmak da hedefleniyor.
Ulusal Önleme Mekanizması'na hazırlık
TİHV, ayrıca protokolün öngördüğü "Ulusal Önleme Mekanizması" için hazırlık olmak üzere el kitabı, pratik rehber, broşür, afiş gibi basılı malzemeleri dağıtmanın yanı sıra, ulusal önleme mekanizması için öneri geliştirecek, eğitim ve tanıtım toplantıları yapacak.
Dünyada 22 Haziran'da yürürlüğe girdi
Protokol, gerekli şart olan 20 ülkenin taraf olmasıyla, yani protokolü iç hukukunda yasalaştırmasıyla, uluslararası sistemde, 22 Haziran'da yürürlüğe girmişti.
Protokolün en önemli özelliği, işkenceyi önlemede ulusal ve uluslararası çabaları buluşturuyor olması. Protokolü onaylayan ülkeler, bütün gözaltı merkezleri, tutukevleri ve cezaevlerine önceden bildirim olmaksızın yapılan sivil denetim ziyaretlerini kabul etmek zorunda.
Türkiye, bu protokolü Eylül 2005'te imzaladı. Ama hâlâ onaylamadı.
Protokolü onaylayan ilk 20 ülke şunlar oldu: Arjantin, Arnavutluk, Bolivya, Britanya, Danimarka, Gürcistan, Hırvatistan, Honduras, İspanya, İsveç, Kosta Rika, Liberya, Mali, Malidvler, Malta, Mauritius, Meksika, Paraguay, Polonya, Uruguay.
Protokol ne getiriyor?
Protokol, bağımsız uluslararası uzmanların taraf olan devletlerin toprakları içindeki gözaltı/tutukevi gibi alıkoyma mekanlarına düzenli olarak ziyaret etmelerine olanak tanıyor. Bu ziyaretlerin amacı, alıkoymanın koşullarını ve alıkonanların gördüğü muameleyi değerlendirmenin yanı sıra, taraf ülkelere koşulların iyileştirilmesiyle ilgili tavsiyelerde bulunmak.
Protokol, aynı zamanda, taraf ülkelere alıkoyma mekanlarına düzenli ziyaretlerin gerçekleştirilmesi ve uluslararası uzmanlarla işbirliği yapılması için ulusal bir mekanizma kurma zorunluluğunu da getiriyor.
Protokol'ün getirdiği bir başka yenilik de, işkencenin önlenmesinde yeni bir uluslararası mekanizma olan Altkomisyon'un kurulması. Protokol'e göre, bu altkomisyon ulusal mekanizmalarla birlikte çalışacak. (TK/KÖ)