* Fotoğraf: Washington Post
Washington Post gazetesi yazarı Cemal Kaşıkçı’dan [Jamal Khashoggi], vatandaşı olduğu Suudi Arabistan’ın İstanbul Başkonsolosluğu’na gittiği Salı gününden beri haber alınamıyor.
Bugün Suudi Arabistan Büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı’na çağrılarak Kaşıkçı konusunda açıklama istendi. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın dünkü açıklamasında, “ellerindeki bilgiye göre Kaşıkçı'nın hala konsoloslukta olduğunu, olayı takip ettiklerini” ifade etmişti.
“Suudi Arabistan’ın Türkiye’de gözaltı yetkisi yok”
Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğünde görev yapmış olan, eski Yargıtay Savcısı ve hakim Dr. Ruşen Gültekin, bianet’e, durumun hukuki boyutu konusunda açıklama yaptı.
Dr. Gültekin, konsolosluğun Suudi Arabistan toprağı olmasına rağmen, bir gözaltı işleminin elçiliklerce gerçekleştirilemeyeceğini ifade etti:
“Suudi Arabistan’ın gözaltını Türkiye topraklarında sürdürebilme yetkisi yok. Konsolosluk kendi toprağı da olsa, Türkiye sınırları içerisinde böyle bir işlemi sonsuza dek sürdüremez.
“Suudi Arabistan, vatandaşını ülkesine götürmek istiyorsa, bunu Türkiye topraklarından geçirerek yapmak zorunda olduğundan Türkiye’deki yetkililerle temas halinde olmak durumundadır.”
“Suçlu iadesi de sözkonusu olacaksa, gözaltı işlemini Türkiye yapar ve iadeyle ilgili süreç başlatılır. Türkiye, uluslararası hukuk çerçevesinde suçluların iadesi sözleşmelerine tabi. Uluslararası hukukta da siyasi suçluların iade edilmemesi kuralı geçerli. Ancak Suudi Arabistan bu tür anlaşmalara taraf olmadığından nasıl bir yol çizebileceğini tahmin edemiyoruz.”
Yetkililerin hukuki açıklamalarını beklememiz gerektiğini söyleyen Ruşen Gültekin, iki ülkenin ilişkilerinin iyi olduğuna dikkat çekerek “Sorunun mutlaka çözüleceğine inanıyorum” dedi.
Washington Post: Ulaşamıyoruz, endişeliyiz
Washington Post, Kaşıkçı’yla ilgili endişe duyduklarını açıklarken, Reuters, Suudi Arabistanlı yetkililerin, “Kaşıkçı’nın işlemlerini bitirdikten sonra konsolosluğu terk ettiği” bilgisini verdiğini yazdı. Yetkili, “Kaşıkçı’nın medeni durumu hakkında resmi evrak almak için konsolosluğa geldiğini, kısa süre sonra da çıkıp gittiğini” ileri sürdü.
Suudi Arabistanlı yetkililer, Washington Post’a da, Kaşıkçı’nın konsolosluktan çıktığını söyledi.
Washington Post gazetesinin uluslararası makaleler sayfasının editörü Eli Lopez ise “Cemal’e ulaşamıyoruz ve nerede olabileceğine dair çok endişeliyiz. Eğer bir gazeteci ve köşe yazarı olarak yaptığı işten dolayı tutuklandıysa bu çok büyük bir haksızlık ve zorbalıktır. Kendisinden en yakın zamanda haber alabileceğimizi umuyoruz” açıklamasını yaptı.
ABD’li yetkililerden konuyla ilgili açıklama yapılmadı.
Suudi Arabistan’ın resmi haber ajansı SPA’ya konuşan elçilik yetkilileri ise “Kaşıkçı'nın kayboluşuna dair detayların açıklığa kavuşturulması için Türk yetkililerle koordinasyon halindeyiz” dedi.
Cemal Kaşıkçı’nın ailesinin başvurusu üzerine İstanbul Emniyet Müdürlüğü Asayiş Şube Kayıp Şahıslar Büro Amirliği ekipleri de çalışma başlattı. Bu çalışma kapsamında, bölgedeki kamera kayıtları incelenecek.
Suudi Arabistan'a götürüldüğü iddia edildi
Kaşıkçı’nın nişanlısı H.A., Reuters’e, “Kaşıkcı'nın, tekrar evlenebilmek üzere boşanma belgelerini almak için konsolosluğa gittiğini, ancak binadan çıkış yapmadığını” söylemişti.
Cemal Kaşıkçı’nın kişisel internet sitesinde “Jamal, İstanbul’daki Suudi Konsolosluğu’nda tutuklandı” dendi.
Middle East Monitor, Suudi Arabistan’daki insan hakları savunucusu Prisoners of Conscience’ın, “Kaşıkçı'nın kaçırılıp Suudi Arabistan'a götürüldüğü” iddiasını aktardı.
Aralarında Reuters, AP, AFP, Washington Post, New York Times gibi uluslararası medya kuruluşlarının temsilcilerinin de bulunduğu çok sayıda gazeteci, İstanbul, Levent’teki başkonsolosluk önünde bekliyor.
“Hakkında bir tutuklama kararı yoktu”
Üyesi olduğu Türk Arap Medya Derneği'nden yapılan yazılı açıklamada, Kaşıkçı’dan, “Suudi reformistler için önemli bir platform olan Al Watan gazetesine büyük katkılarda bulunan ve Ortadoğu'nun en etkin gazetecilerinden biri” olarak bahsedildi.
Derneğin açıklaması şöyle:
“Özgür bir Suudi vatandaşı olarak ayak bastığı İstanbul'da bir süreden beridir bulunan Kaşıkçı'dan henüz bir haber alınamaması, Suudi Arabistan'da son dönemde gelişen insan hakları ihlalleri çerçevesinde Türk ve dünya medyasında derin bir endişe yaratmıştır. Kaşıkçı'nın durumuyla ilgili acil bir açıklama bekliyoruz."
Türk Arap Medya Derneği Başkanı Turan Kışlakçı da Kaşıkçı’nın konsolosluk içerisinde bekletildiğinden emin olduklarını söyledi:
“Cemal Bey ülkesini seven ve ülkesine saygı duyan bir gazeteciydi. Daha önceki kralla da arası çok iyiydi. Ancak Muhammed bin Selman gelince önceki kralın bütün ekibini tutukladı ve bütün aydınlarla entelektüelleri hapsetti. Kaşıkçı da bir yazar olarak bütün bu politikalara karşıydı, o da tutuklandı ama sonra bırakıldı. Bırakıldıktan sonra da ABD’ye yerleşti. Suudi Arabistan’da hakkında bir tutuklama kararı yoktu.”
Cemal Kaşıkçı hakkında
Gazeteci, yazar. 59 yaşında.
Suudi Arabistan’ın veliaht prensi Muhammed bin Selman’a karşı muhalif görüşleriyle biliniyor ve Washington Post’ta da bu konuda yazıyordu.
Muhammed bin Selman’ın reform uygulamalarını eleştirip tepki çekmesinin ardından geçen yıl ülkesini terk edip ABD’ye yerleşti.
Daha önce de Al Arab Yayın Grubu'nun genel müdürlüğü ve genel yayın yönetmenliği görevinde bulundu. Bir dönem de İngiltere'deki Suudi Büyükelçiliği'nde medya danışmanlığı yaptı. (AS)